Nhà rông 9,4 tỉ dừng thi công: Làm bằng tre, nứa... không thể thanh toán
Theo các quy định hiện hành, nhà rông do nhà nước đầu tư sẽ không thể thanh toán nếu sử dụng vật liệu truyền thống là tre, nứa, cỏ tranh...
Liên quan đến bài viết "Vì sao dừng thi công nhà rông 9,4 tỉ đồng ở Gia Lai?" mà Báo Người Lao Động đã thông tin, ngày 9-8, đại diện chủ đầu tư đã lên tiếng về việc vì sao không thể sử dụng vật liệu truyền thống.
Dừng thi công để tránh bê tông hóa, mất giá trị nguyên gốc
Theo đại diện chủ đầu tư, dự án "hỗ trợ đầu tư xây dựng điểm đến du lịch tiêu biểu làng Ia Gri, xã Chư Đăng Ya, huyện Chư Pah (cũ), tỉnh Gia Lai được thực hiện bằng nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Dự án thuộc công trình cấp 3, nhóm C, có các hạng mục chính như: nhà trưng bày 1 (nhà rông), diện tích nền 227 m2, diện tích sàn 238 m2 (cao hơn nền 2,67 m), độ cao đỉnh mái 26 m so với nền; nhà trưng bày 2 (nhà sàn) diện tích 128,6 m2, diện tích sàn 130 m2 (cao hơn nền 1,92 m), mái cao 8 m so với nền; và một số hạng mục khác.

Phối cảnh dự án hỗ trợ đầu tư xây dựng điểm đến du lịch tiêu biểu làng Ia Grai
Từ tháng 4-2025, dự án khởi công, dự kiến sẽ hoàn thành ngày 2-11-2025. Đến nay, dự án đã hoàn thiện trên 40%, giải ngân được 4,65 tỉ đồng nhưng khoảng 1 tháng qua đã bị yêu cầu dừng thi công theo chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh Gia Lai.
Nguyên nhân vì giữ muốn công trình nhà rông giữ nguyên kiến trúc truyền thống, sử dụng vật liệu truyền thống, tránh bê tông hóa hoặc hình thức gây phản cảm, làm mất giá trị văn hóa nguyên gốc.
Tre, nứa, cỏ tranh... không có bảng giá, không thể thanh toán
Theo đại diện chủ đầu tư, nhà rông truyền thống của người J'rai làm bằng gỗ, tre, nứa và lợp mái tranh. Tuy nhiên, dự án trên thuộc công trình cấp 3, bắt buộc hệ thống chịu lực phải bằng bê tông cốt thép.
Trong các quy định của pháp luật hiện hành, tre, nứa, cỏ tranh... không có trong bảng giá vật liệu xây dựng được ban hành, không chứng minh nguồn gốc xuất xứ, hóa đơn. Các loại vật liệu này thường chỉ dùng làm các công trình tạm phục vụ cho công trình chính, khi hoàn thiện thì tháo dỡ.
"Công trình nhà nước đòi hỏi phải đầy đủ hồ sơ, giấy tờ để thanh quyết toán nên không thể thực hiện bằng các loại vật liệu trên được" - đại diện chủ đầu tư nhấn mạnh.

Hiện dự án đã thi công được khoảng 40% khối lượng, đã giải ngân 4,65 tỉ đồng và tạm dừng chờ ý kiến cơ quan có thẩm quyền

Nhà rông bằng bê tông, mái tôn thuộc Dự án Hỗ trợ phát triển khu vực biên giới,vay vốn ADB – Tiểu dự án tỉnh Gia Lai do Sở Kế hoạch - Đầu tư tỉnh Gia Lai làm chủ đầu tư mới hoàn thành ở xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Pah (cũ) tương tự với công trình đang bị tạm dừng thi công
Cũng theo người này, nếu muốn xây dựng nhà rông nguyên bản, đảm bảo các vật liệu truyền thống của người đồng bào thiểu số thì chỉ có một các duy nhất là vận động xã hội hóa, để nhà nước đầu tư là không thể thực hiện được.
Gìn giữ giá trị nhà rông truyền thống
Ngày 18-7, bà Nguyễn Thị Thanh Lịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh và 4 sở, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Gia Lai đi kiểm tra thực tế dự án và làm việc với địa phương.
Qua đó, thấy rằng hồ sơ dự án chưa đảm bảo quy trình lấy ý kiến cơ quan, đơn vị hữu quan và cộng đồng. Thiết kế bê tông hóa, không đúng mẫu nhà rông truyền thống J'rai.
Bố trí hạng mục không phù hợp văn hóa, có nguy cơ phá vỡ cảnh quan núi lửa Chư Đang Ya, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh du lịch và gây dư luận không tốt.
Trong khi trước đó các phòng, ban của huyện Chư Păh (cũ) tham gia ý kiểm thẩm định báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng dự án và đều cơ bản thống nhất với hồ sơ thiết kế được lập, do đó UBND huyện Chư Pah quyết định phê duyệt.