Nhà ở xã hội phải được đặt trong tổng thể phát triển đô thị

Xây dựng nhà ở xã hội vừa bền vững, lại vừa rút ngắn được thủ tục hành chính

Nhà ở xã hội gắn với đặc trưng vùng, miền

Mới đây, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã có buổi làm việc quan trọng với Bộ Xây dựng và Hội Kiến trúc sư Việt Nam về vấn đề thiết kế mẫu nhà ở xã hội. Theo Phó Thủ tướng, nhà ở xã hội là một bộ phận cấu thành của đô thị. Việc xây dựng loại hình nhà ở này phải được đặt trong tổng thể phát triển đô thị, gắn chặt với kiến trúc, quy hoạch và các tiêu chuẩn kỹ thuật.

Phó Thủ tướng đánh giá cao sáng kiến tổ chức cuộc thi thiết kế mẫu nhà ở xã hội của Hội Kiến trúc sư Việt Nam. Tuy nhiên, ông cũng yêu cầu cuộc thi cần được triển khai một cách bài bản, từ ý tưởng kiến trúc đến thiết kế kỹ thuật, đảm bảo phù hợp với điều kiện địa chất, phòng cháy chữa cháy, kết cấu công trình, và quan trọng hơn cả là định hướng rõ ràng về bản sắc văn hóa, đặc trưng vùng, miền.

Giải pháp cho bài toán nan giải này, theo Phó Thủ tướng, nằm ở sự phối hợp chặt chẽ giữa ba nhà: Kiến trúc - Kết cấu - Xây dựng. Bộ Xây dựng và Hội Kiến trúc sư cần xác định lại đề bài cuộc thi, tránh những kỳ vọng vượt quá năng lực thực tế.

Kiến trúc sư Hoàng Thúc Hào, Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam chia sẻ rằng Hội đã thành lập tổ chuyên gia, xây dựng quy chế cuộc thi với nhiều mẫu thiết kế đa dạng, phù hợp với các vùng miền khác nhau, từ miền núi, đồng bằng đến vùng đất yếu. Mục tiêu là tạo ra một khung cấu trúc chung để phát triển đồng đều, tránh tình trạng manh mún, lộn xộn.

Từ cấu trúc chung, từng mẫu nhà sẽ thể hiện đặc điểm vùng miền cụ thể, cả về khí hậu lẫn văn hóa, để bảo đảm phù hợp với điều kiện sống thực tế. Thống nhất về mặt thẩm mỹ, tạo sự đồng bộ trong quy hoạch kiến trúc. Khuyến khích nhóm kiến trúc sư kết hợp nhóm chuyên gia về kết cấu, xây dựng để lựa chọn giải pháp kỹ thuật tối ưu cho từng điều kiện địa chất cụ thể.

Đề bài cuộc thi mang tính mở, giao cho các hội kiến trúc sư địa phương đề xuất mẫu phù hợp, trong đó có sự tham gia của các chuyên gia về kết cấu, địa tầng, địa chất, xây dựng.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, các mẫu thiết kế điển hình được công nhận sẽ giúp rút ngắn thủ tục, đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án. Đây là một lợi ích thiết thực, giải quyết một trong những rào cản lớn nhất hiện nay.

Hài hòa giữa nhà ở xã hội và kiến trúc đô thị

Tại buổi làm việc, các chuyên gia và doanh nghiệp đã đưa ra nhiều sáng kiến đột phá. Một số ý kiến đề xuất cuộc thi nên có hai phần rõ ràng: phần kiến trúc định hướng thẩm mỹ và bản sắc, và phần kỹ thuật chuẩn hóa các mẫu thiết kế theo khối diện tích từ 25-77m².

Các giải pháp kỹ thuật cần có tính khả thi, thích ứng với điều kiện địa chất đa dạng và được số hóa dưới dạng "sổ tay hướng dẫn" hoặc "ứng dụng tra cứu mẫu nhà thông minh".

Đáng chú ý, một số doanh nghiệp đã khẳng định phát triển thành công công nghệ móng tiên tiến, giúp tiết giảm chi phí và sẵn sàng chuyển giao miễn phí cho chương trình nhà ở xã hội. Đây là một tín hiệu đáng mừng, cho thấy sự đồng lòng từ nhiều phía để tháo gỡ khó khăn.

Kết luận cuộc làm việc, Phó Thủ tướng cho rằng cuộc thi thiết kế mẫu nhà ở xã hội không chỉ dừng ở việc đưa ra ý tưởng kiến trúc mà phải hướng tới hình dung tổng thể nhà ở xã hội trong đô thị, bảo đảm bản sắc, kiến trúc, kết cấu an toàn. Đồng thời rút ngắn thủ tục và tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư phát triển nhà ở xã hội lựa chọn, thực hiện đúng quy trình, quy định pháp luật kiến trúc, xây dựng, chấn chỉnh, khắc phục tình trạng lộn xộn, phát triển đô thị thiếu kiểm soát.

Theo Phó Thủ tướng, nếu mẫu thiết kế nhà ở xã hội đạt mức độ hoàn thiện từ 50–60% thì hoàn toàn có thể rút ngắn được quá trình cấp phép ở địa phương. Với các mẫu nhà ở xã hội đã đạt chuẩn, chỉ cần hoàn thiện các bước kỹ thuật và phòng cháy, chữa cháy, thì thời gian cấp phép có thể rút ngắn còn 1/3.

Phó Thủ tướng cũng mở rộng tầm nhìn về nhà ở xã hội, không chỉ gói gọn trong từng căn hộ. Mỗi mẫu thiết kế cần tính đến công năng, kết cấu, giá cả, vật liệu và cả các thiết chế xã hội đi kèm như trường học, bệnh viện, khu vui chơi... Việc này giúp đảm bảo sự hài hòa giữa nhà ở xã hội và kiến trúc đô thị chung.

Để hiện thực hóa những mục tiêu trên, Phó Thủ tướng gợi mở nhiều hướng đi mới. Hội Kiến trúc sư Việt Nam có thể tổ chức các cuộc thi để định hình kiến trúc ở cấp vùng, thành phố, hay khu vực cụ thể, nhằm cụ thể hóa tinh thần của Luật Kiến trúc. Một hướng khác là các cuộc thi thiết kế mẫu nhà ở cho vùng sâu, vùng xa, vùng chịu thiên tai, với yêu cầu kỹ thuật đơn giản, phù hợp bản sắc địa phương, không cần cấp phép phức tạp.

Cuối cùng, Phó Thủ tướng đề nghị tổ chức một cuộc thi mang tính chất khoa học, không chỉ đơn thuần là mỹ thuật, nhằm xây dựng bộ khuyến cáo kỹ thuật về nền móng, địa chất, kết cấu, vật liệu. Đây là công việc của các chuyên gia xây dựng, kỹ thuật, giúp rút ngắn thời gian thẩm định, cấp phép, và tạo điều kiện cho các kiến trúc sư thỏa sức sáng tạo.

Hải Yến