Nhà khoa học của nông dân

Anh Nguyễn Khánh Toàn kiểm tra chất lượng giống gà Vạn Linh

Năm 2012, sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên, anh Toàn về công tác tại Trường Trung cấp Kinh tế Kỹ thuật (nay là Trường Cao đẳng Lạng Sơn) và đến năm 2014, anh tiếp tục học thạc sỹ chuyên ngành chăn nuôi tại Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên. Năm 2019, anh chuyển về công tác tại Trung tâm Khoa học và Công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ với nhiệm vụ nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ.

Vốn sinh ra và lớn lên tại phường Đông Kinh, nơi anh sinh sống có nhiều nông dân “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” nên anh thấu hiểu những vất vả, nhọc nhằn của bà con. Do đó, anh luôn tâm niệm phải đưa những kiến thức đã học áp dụng vào thực tiễn, giúp bà con làm giàu trên chính mảnh đất của mình.

Năm 2019, anh chủ trì nhiệm vụ khoa học xây dựng mô hình chăn nuôi gà ri vàng rơm tại 3 xã đặc biệt khó khăn thuộc các huyện: Cao Lộc, Lộc Bình và Bình Gia (cũ). Trong dự án, anh xây dựng 15 mô hình chăn nuôi gà kết hợp ứng dụng đệm lót sinh học với quy mô nuôi 100 con gà/mô hình. Đáng chú ý, anh không chỉ chú trọng chọn lọc con giống mà còn hướng dẫn nông dân thực hiện 2 kỹ thuật tiên tiến là sử dụng lịch vắc - xin và ứng dụng đệm lót sinh học trong chăn nuôi. Kết quả thực hiện dự án đã vượt ngoài mong đợi, 15 mô hình đều thành công với tỷ lệ sống đạt trên 80%.

Năm 2020, anh Toàn tiếp tục chủ nhiệm dự án chăn nuôi gà ri lai theo hướng an toàn sinh học với quy mô lớn hơn tại các huyện: Cao Lộc; Lộc Bình; Bình Gia và Văn Quan (cũ). Quy mô mỗi mô hình nâng lên từ 150 - 300 con với tỷ lệ sống đạt trên 85%. Cùng đó, anh Toàn còn trực tiếp hướng dẫn hàng trăm lượt nông dân kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học nhằm giúp bà con hiểu rõ tầm quan trọng của việc tiêm vắc - xin, vệ sinh chuồng trại và sử dụng đệm lót sinh học.

Đặc biệt, dự án tâm huyết nhất của anh là đề tài nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ phục tráng và phát triển bền vững sản phẩm gà Vạn Linh, huyện Chi Lăng (cũ) (thực hiện từ tháng 7/2022 đến tháng 7/2025).

Anh Toàn cho biết: Giống gà Vạn Linh vốn là giống gà quý hiếm bản địa, nổi tiếng với chất lượng thịt đặc biệt thơm ngon, thường được bà con chăn thả tự do. Tuy nhiên, do chăn nuôi tự phát, không có định hướng chọn lọc nên giống gà này đứng trước nguy cơ bị lai tạp.

Trước thực tế đó, anh cùng các đồng nghiệp đã không quản ngại khó khăn, lặn lội khắp các thôn thuộc xã Vạn Linh để tìm kiếm, tuyển chọn từng cá thể gà còn giữ được những đặc tính thuần chủng nhất. Khi triển khai, dự án đã có 9 hộ nông dân tham gia.

Anh Hoàng Duy Trinh, thôn Khun Đút, xã Vạn Linh cho biết: Trước đây gia đình tôi chỉ nuôi gà truyền thống, chuồng trại đơn sơ nên dịch bệnh thường xuyên, hiệu quả thấp. Từ khi tham gia mô hình vào năm 2022, gia đình tôi được hỗ trợ giống, hướng dẫn kỹ thuật vệ sinh chuồng trại, sử dụng đệm lót sinh học, tiêm phòng đầy đủ nên đàn gà khỏe mạnh, tỷ lệ sống đạt hơn 95%, chất lượng thịt thơm ngon và được khách hàng ưa chuộng, giá gà xuất bán dao động từ 110 – 180 nghìn đồng/kg, cao hơn thị trường 30 – 50 nghìn đồng/kg. Từ năm 2023 đến nay, trung bình mỗi năm gia đình tôi nuôi khoảng 1.500 con gà đem lại nguồn thu nhập ổn định trên 80 triệu đồng sau khi trừ chi phí.

Kết quả thực hiện dự án, các mô hình tham gia đều thành công với tỷ lệ sống đạt trên 95%. Dự án kết thúc đã góp phần khẳng định giá trị và thương hiệu của giống gà Vạn Linh trên thị trường. Không chỉ phục tráng được nguồn gen quý, dự án còn hình thành quy trình chăn nuôi an toàn, khép kín, dễ áp dụng cho nông dân. Qua đó, bà con thay đổi rõ rệt tập quán sản xuất, từ chăn thả tự do, manh mún sang chăn nuôi có định hướng.

Không chỉ vậy, anh Toàn còn tham gia nhiều dự án khác như: xây dựng mô hình sản xuất lan kim tuyến; xây dựng nhãn hiệu tập thể cho trám đen huyện Văn Quan (cũ), lạc đỏ huyện Bắc Sơn (cũ), măng nứa xã Vĩnh Yên (cũ)…

Ông Bùi Văn Côi, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh cho biết: Anh Nguyễn Khánh Toàn là cán bộ trẻ giàu tâm huyết, luôn gắn bó, đồng hành cùng nông dân. Các mô hình do anh triển khai không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ kỹ thuật mà còn giúp bà con thay đổi tư duy sản xuất, tiếp cận tiến bộ khoa học một cách bài bản. Nhờ vậy, nông dân ngày càng chủ động hơn trong chăn nuôi, áp dụng kỹ thuật mới để nâng cao hiệu quả và cải thiện đời sống.

Với những đóng góp của mình, anh Toàn nhiều lần được các cấp, ngành tuyên dương, khen thưởng. Đặc biệt, tháng 8/2025, anh là cá nhân duy nhất của tỉnh được Hội đồng bình chọn của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam bình chọn là 1 trong 32 Nhà khoa học của nhà nông 2025.

LƯƠNG THẢO