Nhà báo Lê Mậu Lâm, từ sĩ quan chỉ huy đến cây bút chính luận sắc bén

Hành trình từ một sĩ quan chỉ huy trở thành người nhà báo chuyên nghiệp của ông là câu chuyện ấn tượng. Ông đã hai lần đạt giải thưởng báo chí quốc gia và tám lần đoạt giải ở các cuộc thi báo chí toàn quốc. Năm 2024, nhà báo Lê Mậu Lâm vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì.

Tốt nghiệp sĩ quan chỉ huy pháo binh năm 1984, Trung úy Lê Mậu Lâm được điều động về công tác ở Bộ Tham mưu Quân đoàn 2. Cuộc sống binh nghiệp, huấn luyện, chỉ huy bộ đội đã cho ông những trải nghiệm quý, xúc động về tình quân dân, sợi dây gắn bó giữa hậu phương và đơn vị, về tình đồng chí đồng đội. Người sĩ quan trẻ Lê Mậu Lâm tự thấy mình có bổn phận ghi lại, viết nên những câu chuyện của cuộc sống người lính.

Nhà báo Lê Mậu Lâm.

Sau những bài báo nhỏ viết về đồng đội, đơn vị được đăng tải trên Phát thanh Quân đội nhân dân, Báo Quân đội nhân dân… ông được cấp trên phát hiện và điều động về công tác tại Cục Chính trị, Quân đoàn 2, trở thành phóng viên Báo Binh đoàn Hương Giang. Với ông, đó là bước khởi đầu cho một hành trình mới - hành trình của một nhà báo - chiến sĩ. Vào nghề, những trang viết đầu tay của ông được ghi nhận bởi đầy ắp hơi thở cuộc sống, giàu chất lính. Ông được cử đi học lớp Báo chí Quân đội do Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam tổ chức (khóa III, niên khóa 1987-1988). Năm 1989, ông được điều động về Báo Quân đội nhân dân.

Đến nay, ông đã xấp xỉ có 40 năm cầm bút - chặng đường đó một nửa là làm báo trong Quân đội, cũng đúng bằng thời gian ấy công tác tại Báo Nhân Dân. Ông tâm sự: "Tôi thật may mắn được biết, được học, được cùng làm việc và được bồi dưỡng bởi những người thầy lớn mà suốt cuộc đời chúng tôi trân trọng, tôn quý về nhân cách, về nghề. Đó cũng là những bài học, là hành trang cho chúng tôi trong suốt cuộc đời làm báo".

Trong các cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, từ chống pháp, chống Mỹ, chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, sau này là trên mặt trận đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bám sát chiến trường, cuộc sống người lính, nhiệm vụ chính trị của Đảng, của đất nước là thế mạnh truyền thống của những người làm Báo Quân đội nhân dân. Tại đây có những nhà báo xuất thân từ tầng lớp trí thức cũ khi là phóng viên của Báo đã xông pha ra chiến trường trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, như các nhà báo: Trần Cư, Nguyễn Khắc Tiếp, Phạm Phú Bằng, Lê Đình Dư, Nguyễn Trần Thiết...

Trong kháng chiến chống Mỹ, từ các tổng biên tập đến các thế hệ phóng viên báo, trong đó, những nhà báo Khánh Vân, Phạm Phú Bằng, Nguyễn Đức Toại, Vũ Ba, Trần Ngọc, Đức Toại, Nguyễn Thanh, Hà Đình Cẩn, Vũ Đạt, Trần Hồng… đã không quản ngại hy sinh, gian khổ, bám sát mặt trận, có mặt nơi nóng bỏng đạn bom để có bài viết để phản ánh cuộc đấu tranh vĩ đại của toàn dân tộc… góp phần làm nên truyền thống tờ báo Anh hùng của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng và dân tộc Việt Nam Anh hùng.

Nhà báo Lê Mậu Lâm (đứng giữa) trong một chuyến công tác.

Năm 2005, khi đó với quân hàm Thượng tá, theo chủ trương, quyết định của trên, ông cùng một số nhà báo, nhà văn Quân đội chuyển ngành, công tác tại cơ quan báo chí dân sự, ông về Báo Nhân Dân. Ông tâm sự: "Thật là cơ may, vinh dự lớn khi về dưới “Mái nhà chung 71 Hàng Trống’’, tôi được gặp, được dạy bảo, được truyền những bài học giá trị về nghề, đồng thời được cầm đọc những bản thảo bài viết mới còn ấm nóng nhiệt huyết, giàu trí tuệ của những nhà báo, đồng thời là cán bộ lãnh đạo của Đảng mà từ lâu tôi đã hằng ngưỡng mộ, tôn kính. Đó là các nhà báo: Hoàng Tùng, Hồng Hà, Hà Đăng, Hữu Thọ, Hồng Vinh, Đinh Thế Huynh; cùng rất nhiều nhà báo danh tiếng của làng báo Việt Nam, cả cuộc đời tận tâm cống hiến cho sự nghiệp báo chí cách mạng. Dưới tấm gương, sự dìu dắt của họ, các thế hệ cán bộ, phóng viên Báo Nhân Dân nối tiếp và phát huy truyền thống luôn là ngọn cờ chính trị - tư tưởng của Đảng trên mặt trận báo chí.

Từ môi trường làm việc và những người thầy của hai cơ quan báo chí trên đã giúp Lê Mậu Lâm thấm nhuần nhận thức, làm báo là làm cách mạng, là làm chính trị, là chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng của Đảng. Làm báo không chỉ cần đam mê mà còn cần sự tỉnh táo trong dấn thân vào đời sống xã hội, phản ánh kịp thời tiếng nói, nguyện vọng chính đáng của quần chúng.

Nhiều năm ông giữ cương vị lãnh đạo ở Ban Xây dựng Đảng Báo Nhân Dân, một lĩnh vực được xem là “khó, khô, khổ”. Từ những bài học và sự phấn đấu theo những yêu cầu trên giúp ông rất nhiều trong công tác tổ chức nội dung, cùng tập thể triển khai những nhiệm vụ, vệt bài tuyên truyền đạt hiệu quả, được cấp trên đánh giá cao, đạt các giải thưởng báo chí danh giá.

Bài học ông thấm thía, là người lãnh đạo, quản lý báo chí, đồng thời vẫn phải “thực chiến”, lao mình vào thực tiễn, cơ sở để có tác phẩm báo chí. Ông trở thành cây viết chính luận sắc bén cũng chính trong quá trình rèn luyện này. Viết về xây dựng Đảng sẽ không khó, ngược lại rất sinh động và hấp dẫn khi ta luôn trau dồi nâng cao trình độ lý luận, nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, để đi vào cuộc sống. Nhà báo là kiểm chứng, là kênh giám sát, phản biện chủ trương, chính sách; là phát hiện, chỉ rõ lực cản quá trình lãnh đạo, phong trào quần chúng; đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nhằm bảo đảm đưa nghị quyết vào cuộc sống. Nhưng như vậy chưa đủ, còn cần có tư duy và tầm nhìn phát hiện cái mới, cái hay, sự đột phá trong thực tiễn cuộc sống luôn bộn bề, đan xen để phản ánh khái quát, tổng kết để góp phần đưa “cuộc sống vào nghị quyết”. Đó cũng là trách nhiệm xã hội của nhà báo.

Hàng thập kỷ qua, đồng nghiệp và bạn đọc ghi nhận, cảm phục ở nhà báo Lê Mậu Lâm ở tinh thần đam mê, bền bỉ, trách nhiệm, dấn thân với nghề. Những bài viết của ông giàu tính thực tiễn và lý luận, chỉ ra và góp phần giải quyết những vấn đề gai góc trong lĩnh vực xây dựng Đảng, chỉnh đốn Đảng. Ông là một cây bút chính luận sắc bén, giàu bản lĩnh, sáng tạo..

HƯƠNG GIANG