Nhà báo Hồng Thanh Quang: 'Yêu thương để đoàn kết, đoàn kết để yêu thương'

Ba mươi năm một chặng đường, Tạp chí Gia đình Việt Nam đã đi qua nhiều đổi thay của báo chí và đời sống xã hội. Nhân dịp kỷ niệm 30 năm thành lập tạp chí, nhà báo Hồng Thanh Quang đã dành cho phóng viên cuộc trò chuyện đặc biệt, chia sẻ những suy ngẫm sâu sắc về nghề báo, về giá trị gia đình và hành trình bền bỉ của một cơ quan báo chí luôn giữ trọn sứ mệnh gắn kết, lan tỏa yêu thương đến hàng triệu mái ấm Việt.

PV: Thưa ông, sau nhiều năm gắn bó với nghề báo, nắm giữ nhiều chức vụ quan trọng, ông nhìn nhận thế nào về vai trò của báo chí trong việc đồng hành cùng xã hội?

- Nhà báo Hồng Thanh Quang: Nói theo cách của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, thì “khi ta sinh ra”, báo chí “đã có rồi”! Và vì thế, ít ai bỗng dưng lại ngồi thừ ra tự hỏi, chúng ta cần báo chí để làm chi. Đơn giản chúng ta ngay từ nhỏ đã luôn coi báo chí như một phần tất yếu của cuộc sống.

Khi tôi bắt đầu chuyển từ nghề kỹ sư vô tuyến điện quân sự sang làm báo, tôi chỉ đơn giản nghĩ rằng làm báo để phổ biến, truyền bá rộng hơn những cái hay và để phòng ngừa, phê phán những cái tiêu cực. Nhiệm vụ chỉ có thế nhưng sau này tôi mới hiểu, đó không phải lúc nào cũng là một việc dễ dàng. Đôi khi để thêm hay bớt một từ vào bài viết, để quyết định đăng hay không đăng một bài viết cũng đòi hỏi phải cân nhắc rất kỹ càng và cẩn trọng, thậm chí phải có ít nhiều lòng dũng cảm và chính trực nữa…

Nhà báo Hồng Thanh Quang phát biểu trong chương trình Cha và con gái do Tạp chí Gia đình Việt Nam tổ chức.

Nhà báo Hồng Thanh Quang phát biểu trong chương trình Cha và con gái do Tạp chí Gia đình Việt Nam tổ chức.

Ở đất nước ta, báo chí, như Tổng bí thư Tô Lâm đã nói trong lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21-6-1925-21-6-2025), là “vũ khí” mà Đảng ta không bao giờ lơi lỏng. Còn với xã hội, các phương tiện truyền thông không chỉ là phương tiện để đấu tranh cho cái đúng, cái hay mà còn cần phải là chỗ dựa của niềm tin vào lẽ phải của người dân, của những người yếu thế trong xã hội…

Nhìn từ góc độ nào, báo chí cũng là một phần rất quan trọng trong đời sống của chúng ta, một con dao sắc đòi hỏi người sử dụng phải rất biết điều khiển để khỏi bị đứt tay. Khi còn làm việc, tôi hay nêu ra với các đồng nghiệp phương châm xử lý tin bài là “đi sát mép nước nhưng không để bị ướt chân”. Thực sự, đó là một yêu cầu rất không dễ đáp ứng.

PV: Trước sự bùng nổ của công nghệ số và mạng xã hội, theo ông, báo in – đặc biệt là tạp chí – còn giữ vai trò gì trong đời sống thông tin hiện nay?

- Nhà báo Hồng Thanh Quang: Cá nhân tôi nghĩ rằng vai trò của báo chí trong đời sống so với trước không suy giảm mà còn có phần tăng lên. Và sự bùng nổ của công nghệ số và mạng xã hội đã, đang và sẽ làm cho công việc của các nhà báo (ở báo in và đặc biệt là tạp chí) càng mang tính trách nhiệm cao hơn và vì thế cũng khó khăn hơn, nặng nề hơn. Đòi hỏi về sự chuẩn xác, nghiêm ngắn và cả tốc độ khai thác tin tức cũng cần phải cao hơn trước, nếu ta muốn giữ được sự hấp dẫn và cần thiết đối với độc giả.

Trình độ tác nghiệp của các nhà báo làm việc ở các tạp chí càng cần được nâng cao hơn. Sắc sảo hơn nhưng cũng phải chắc chắn hơn, sâu sắc hơn, với tầm tư duy cao hơn. Và đặc biệt là phải xây dựng được bản sắc riêng không thể trộn lẫn trong việc xử lý tin bài.

PV: Nhiều ý kiến nói rằng báo chí đang phải cạnh tranh gay gắt với mạng xã hội. Theo ông, thay vì cạnh tranh, báo chí nên tìm cách cộng sinh, hay cần giữ một vị thế độc lập, khác biệt?

- Nhà báo Hồng Thanh Quang: Bản chất của mọi sự trên đời đều diễn ra theo nguyên tắc cạnh tranh để cùng tồn tại. Trong lĩnh vực báo chí cũng thế thôi, không xem thường nhưng cũng đừng nên trầm trọng hóa câu chuyện này.

Hiển nhiên là vì cùng mục tiêu truyền tải thông tin tới công chúng một cách nhanh nhất, hấp dẫn nhất nên báo chí và mạng xã hội phải cạnh tranh với nhau là một lẽ tất nhiên. Nhưng đó chỉ là sự cạnh tranh về phương tiện tác nghiệp và tốc độ truyền tải chứ không nên mặc nhiên biến thành sự cạnh tranh về định hướng và độ chuẩn xác của thông tin.

Cá nhân tôi nghĩ rằng trách nhiệm của người làm báo cả ở trong các cơ quan báo chí lẫn trên mạng xã hội đều phải như nhau. Luôn phải hướng tới sự thật với yêu cầu nhân văn, sự tử tế, theo mục đích góp phần làm ổn định xã hội để cùng phát triển lành mạnh. Tất nhiên, nghề gì cũng cần để kiếm sống nhưng sẽ là sai lầm nếu chọn nghề làm báo để trở nên giàu có. Nghĩ thế thì rất rủi ro khi tác nghiệp.

Nhà báo Hồng Thanh Quang luôn được biết đến với những quan điểm sắc sảo, giàu tính nhân văn về nghề báo và đời sống.

Nhà báo Hồng Thanh Quang luôn được biết đến với những quan điểm sắc sảo, giàu tính nhân văn về nghề báo và đời sống.

PV: Với ông, báo chí lý tưởng trong thời đại mới là một “người đưa tin” trung lập, hay là một “người bạn” đồng hành cùng công chúng?

- Nhà báo Hồng Thanh Quang: Trong thế giới này không tồn tại khái niệm “trung lập” theo nghĩa tuyệt đối của nó đâu. Trong nghề báo càng không tồn tại. Lắm khi đứng giữa cũng là một cách chọn phe rồi.

Nhà báo cần là người đưa tin trung thực và phải cố gắng luôn luôn đồng hành với công chúng trong chính sự trung thực đó. Và phải rất tỉnh táo, sáng suốt khi xác định phương châm hành nghề của mình. Bút sa, không chỉ gà chết mà lắm khi voi cũng có thể bị chết.

PV: Riêng với Tạp chí Gia đình Việt Nam, nơi ông đã đồng hành và gắn bó qua nhiều sự kiện quan trọng, ông có thể chia sẻ một vài kỷ niệm nào sâu đậm nhất gắn bó với tạp chí trong 30 năm qua?

- Nhà báo Hồng Thanh Quang: Tôi đến với Gia đình Việt Nam thoạt tiên chỉ vì tôi chơi thân với nhà thơ Trần Hòa Bình, người từng có vai trò rất quan trọng trong cơ quan báo chí này từ “cái thuở ban đầu lưu luyến ấy”. Chính anh Trần Hòa Bình đã kéo tôi vào tham gia nhiều hoạt động của báo chứ không chỉ cộng tác viết bài.

Rồi “anh năng đi lại, mẹ thầy năng thương”, tôi đã xây dựng được những tình cảm tốt đẹp với nhiều thế hệ làm báo ở đây, đặc biệt là nhà báo Hồ Minh Chiến, Tổng biên tập hiện nay của tạp chí. Chúng tôi vừa là đồng nghiệp, vừa là anh em theo cái nghĩa tình cảm nhất của từ này, có thể san sẻ buồn vui trong công việc và đời sống với nhau.

Trong làng báo, giao du với nhau vì nhu cầu công việc cũng là một việc quý, nhưng coi nhau như huynh đệ trong cuộc đời thì rất không dễ. Tôi mừng vì tạp chí Gia đình Việt Nam hiện vẫn là nơi tôi coi như một nơi đi về tin cậy và ấm áp.

PV: Theo ông, đâu là dấu ấn nổi bật nhất mà Tạp chí Gia đình Việt Nam đã tạo dựng được trong lòng bạn đọc suốt 3 thập kỷ?

- Nhà báo Hồng Thanh Quang: Đây là một cơ quan báo chí có uy tín với con đường phát triển không phải lúc nào cũng suôn sẻ nhưng nhìn chung là biết tự làm cho mình ngày càng hoàn thiện hơn.

Cá nhân tôi nghĩ rằng tạp chí còn không ít “dư địa” để phát triển theo đúng tôn chỉ, mục đích, chức năng, nhiệm vụ của mình. Hy vọng là trong tương lai chúng ta sẽ sớm thấy được những bứt phá mới của tạp chí.

Gia đình là tế bào sống động, nhạy cảm nhất của bất cứ một xã hội nào. Nói cho cùng, vấn đề gia đình chưa bao giờ là cũ, chưa bao giờ là không quan trọng trong xã hội ta cả. Xã hội muốn ổn định để phát triển tốt thì lại càng cần tới hoạt động tích cực của một cơ quan báo chí như tạp chí Gia đình Việt Nam.

PV: Với góc nhìn của một nhà thơ và một người làm báo lâu năm, ông mong muốn tạp chí Gia đình Việt Nam sẽ tiếp tục gìn giữ và phát huy điều gì trong chặng đường tới?

- Nhà báo Hồng Thanh Quang: Phương châm chính là: Yêu thương để đoàn kết, đoàn kết để yêu thương hơn. Còn trong công tác chuyên môn thì phải kết hợp cả hai yêu cầu vừa đưa tin nhanh, phát triển đa phương tiện trong lúc vẫn giữ trọng tâm là chiều sâu văn hóa-nhân văn. Bằng những hình thức phổ biến và những phương tiện kỹ thuật khác nhau. Cần phải nghĩ rằng, còn xã hội Việt Nam thì còn gia đình Việt Nam, còn gia đình Việt Nam thì còn tạp chí Gia đình Việt Nam. Xin chúc các đồng nghiệp gặt hái được nhiều thành công hơn nữa trong giai đoạn tới!

Cảm ơn nhà báo Hồng Thanh Quang đã chia sẻ!

Thanh Hiền

Nguồn Gia Đình VN: https://giadinhonline.vn/nha-bao-hong-thanh-quang-yeu-thuong-de-doan-ket-doan-ket-de-yeu-thuong-d208317.html