Nguy cơ dịch tả heo châu Phi lây lan rộng

Có chiều hướng gia tăng

Thời gian gần đây, dịch tả heo châu Phi đang có chiều hướng gia tăng. Hiện nay cả nước có 248 ổ dịch tại 20 tỉnh, thành phố chưa qua 21 ngày với tổng số heo mắc bệnh, heo chết và tiêu hủy hơn 20.000 con. Bệnh dịch đang có diễn biến phức tạp tại một số tỉnh miền núi phía Bắc mà nguyên nhân chủ yếu là tái phát các ổ dịch cũ, phát sinh ở loại hình chăn nuôi quy mô nhỏ và chăn nuôi không đảm bảo an toàn sinh học, chưa tiêm vaccine phòng dịch.

Cùng với đó là hiện tượng người chăn nuôi giấu dịch, khi đàn vật nuôi có dấu hiệu nghi mắc bệnh thường không thông báo cho chuyên môn thú y, chính quyền địa phương để được hỗ trợ điều trị, xử lý mà bán chạy, vứt xác ra môi trường làm dịch bệnh lây lan...

Thu gom xác heo chết vứt trên kênh thủy lợi ở xã Quảng Châu (Nghệ An)

Theo Bộ NN-MT, tình trạng giấu dịch bệnh tả heo châu Phi biểu hiện dưới nhiều hình thức như bán chạy, giết mổ chui, tiêu thụ nội bộ, vứt xác heo bừa bãi, báo cáo không đúng sự thật... chủ yếu xuất phát từ tâm lý sợ thiệt hại kinh tế và thiếu niềm tin vào chính sách hỗ trợ. Cũng có hiện tượng cán bộ thú y tại cơ sở lơ là, chưa thực hiện tốt công tác kiểm dịch, kiểm soát giết mổ, vệ sinh thú y.

Truy trách nhiệm cơ quan thú y địa phương

Trong khi đó, từ đầu tháng 7-2025 đến nay, hàng loạt địa phương phát hiện xác heo chết bị vứt trôi nổi trên các kênh mương, ven đường hoặc bị vứt bỏ ngay trong khu dân cư. Tại tỉnh Thanh Hóa, gần 100 xác heo vừa được thu gom từ hệ thống kênh Bái Thượng, trong đó nhiều xác đang phân hủy nặng. Tại tỉnh Gia Lai cũng xuất hiện tình trạng xác heo nổi dày đặc trên kênh Văn Phong, gây ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng.

Ngày 16-7, trên mạng xã hội lan truyền hình ảnh xác heo nổi lềnh bềnh ở khu vực Việt Yên (tỉnh Bắc Ninh) - nơi đang phát sinh ổ dịch tả heo châu Phi mới. Không chỉ ở các tỉnh lẻ, tình trạng vứt xác heo bừa bãi xuất hiện ngay tại Hà Nội. Tại xã Suối Hai (Hà Nội), mới đây, hàng chục xác heo vứt đầy hai bên đường vào thôn Hiệu Lực. Dù chính quyền đã tiến hành chôn lấp, nhưng hố tiêu hủy đặt sát đường rò rỉ, bốc mùi nồng nặc, ruồi nhặng bu đầy khiến người dân bức xúc.

Người dân ở xã Tùng Thiện (Hà Nội) tổ chức thu dọn, tiêu hủy xác heo bị vứt ra môi trường

Thời gian qua, tình trạng xác heo chết bị vứt ra môi trường xảy ra tại nhiều địa phương gây ô nhiễm nghiêm trọng, trong khi hiện nay dịch tả heo châu Phi đang tái phát ở nhiều địa phương và có tình trạng giấu dịch nên nguy cơ dịch lan rộng. Về vấn đề này, đại diện Bộ NN-MT cho biết, tình trạng vứt xác heo bừa bãi do tồn tại hàng loạt bất cập trong công tác kiểm soát dịch và quản lý thú y địa phương.

Theo ông Phan Quang Minh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ NN-MT), pháp luật hiện hành quy định mức phạt 5-6 triệu đồng với hành vi vứt xác động vật ra môi trường. Tuy nhiên, việc xử lý không hiệu quả do thiếu giám sát trực tiếp.

Thứ trưởng Bộ NN-MT Phùng Đức Tiến chỉ ra nghịch lý, heo chết vì dịch phải tiêu hủy, không được phép bán. Nhưng cơ quan chức năng không tổ chức tiêu hủy nên người dân vứt ra môi trường. Ông Phùng Đức Tiến yêu cầu làm rõ vai trò của chi cục thú y vùng, của các trạm thú y liên xã, truy trách nhiệm nếu để tái diễn.

“Tỉnh nào để xảy ra vụ việc, chi cục trưởng thú y vùng đó phải chịu trách nhiệm. Lãnh đạo Bộ NN-MT yêu cầu hệ thống quản lý thú y địa phương phải tăng kiểm tra thực địa, không chỉ “hướng dẫn trên giấy” như hiện nay”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.

ĐỨC TRUNG - PHÚC HẬU