Nguy cơ cao xuất hiện lũ đặc biệt lớn ở miền Trung

Theo ông Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, từ ngày 17 đến 21-10, các tỉnh ven biển Trung Bộ, từ Nghệ An đến Quảng Ngãi có mưa rất to. Riêng Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị có mưa đặc biệt to; các tỉnh từ Bình Định đến Ninh Thuận có mưa rào và giông rải rác, cục bộ có mưa vừa, mưa to.

Bão tiếp tục vào đất liền

Trên các sông từ Nghệ An đến Phú Yên sẽ xuất hiện một đợt lũ. Trong đợt lũ này, đỉnh lũ ở hạ lưu các sông từ Nghệ An đến Quảng Ngãi, thượng nguồn các sông ở Bình Định, Phú Yên có khả năng lên mức báo động 2 (BĐ2) đến BĐ3 và trên BĐ3; hạ lưu các sông ở Bình Định, Phú Yên lên mức BĐ1-BĐ2, có nơi trên BĐ2; riêng đỉnh lũ các sông từ Hà Tnh đến Thừa Thiên - Huế vượt BĐ3, nguy cơ cao xuất hiện lũ đặc biệt lớn.

Những ngày tới, dự báo mưa lớn tiếp tục đổ xuống khu vực miền Trung gây lũ lụt, lở đất . Ảnh: TRẦN THƯỜNG

Nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi, ngập lụt vùng trũng thấp, ven sông và các khu đô thị tại các tỉnh từ Nghệ An đến Phú Yên.

Khoảng ngày 21 đến 22-10, trên dải hội tụ nhiệt đới có khả năng hình thành một vùng áp thấp. Sau đó, vùng áp thấp này có khả năng mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới.

Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, nhận định từ nay cho tới hết năm 2020, còn khoảng 4-6 cơn bão và áp thấp nhiệt đới ở biển Đông, trong đó 2-4 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền, tập trung ở Trung và Nam Bộ. Các địa phương ở miền Trung cần đề phòng mưa lớn dồn dập và kéo dài trong nửa cuối tháng 10 và tháng 11-2020, đặc biệt là Trung và Nam Trung Bộ.

Lượng mưa gấp 4-6 lần trung bình nhiều năm

Từ ngày 6 đến 13-10, các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi xuất hiện mưa lớn. Tại Hà Tĩnh, mưa 150-400 mm; Quảng Bình 400-500 mm, Quảng Trị 800-1.500 mm, Thừa Thiên - Huế 1.300-2.000 mm, riêng A Lưới 2.235 mm, Đà Nẵng 1.100 mm, Quảng Nam 900-1.200 mm, Quảng Ngãi 600-800 mm.

Cơ quan khí tượng ghi nhận lượng mưa 10 ngày đầu tháng 10 tại Thừa Thiên - Huế cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 2 đến 4 lần, riêng huyện A Lưới (Thừa Thiên - Huế) gấp 5 lần, huyện Khe Sanh (Quảng Trị) gấp 6 lần.

Theo ông Nguyễn Văn Hưởng, Trưởng Phòng Dự báo Khí hậu Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, có 4 nguyên nhân khiến miền Trung mưa to đến rất to những ngày qua.

Đầu tiên là hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới (hội tụ của hai đới gió Đông Bắc và Tây Nam) nối từ vịnh Bengal, vắt qua miền Trung Việt Nam và tới Philippines. Khi có thêm thành phần gió Đông hoạt động mạnh, lượng ẩm tích tụ càng lớn, đồng nghĩa mây đối lưu càng phát triển và mưa giông sẽ nhiều hơn, cường độ lớn, thời gian kéo dài.

Nguyên nhân thứ hai, dải hội tụ nhiệt đới là chuỗi xoáy thuận nhiệt đới, khi gặp điều kiện thuận lợi như hội tụ gió mạnh, qua vùng nước biển ấm sẽ phát triển thành áp thấp nhiệt đới, sau là bão.

Nguyên nhân thứ ba, không khí lạnh từ phương Bắc tràn xuống và liên tục được bổ sung, cùng với gió Đông đưa ẩm vào tạo thành khối ẩm lớn từ mặt đất lên tới 5.000 m, đều tập trung ở miền Trung. Tổ hợp này đã khiến mưa miền Trung nhiều hơn, gây lũ lụt kéo dài.

Nguyên nhân thứ tư, do gặp địa hình chắn gió là dãy Trường Sơn, không khí lạnh với đới gió Đông Bắc thổi xuống miền Trung bị chặn lại, tạo ra dòng thăng cưỡng bức mạnh và hệ quả là mưa lớn.

Nguyên nhân sâu xa của các hiện tượng trên, theo cơ quan khí tượng là tác động của La Nina, xuất hiện từ tháng 7 và dự báo kéo dài đến đầu năm 2021. Trong những năm có La Nina, số cơn bão trên biển Đông và ảnh hưởng đến Việt Nam nhiều hơn trung bình, mùa mưa bão cũng kết thúc muộn hơn.

Lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng

Theo ông Mai Văn Khiêm, đáng ngại nhất trong những ngày tới vẫn là tình trạng mưa lũ ở miền Trung, bởi ở các tỉnh Trung Bộ giai đoạn từ ngày 6 đến 13-10 đã xảy ra mưa rất lớn, các hồ tích thêm nước, đất đã bão hòa. Vì vậy cảnh báo nguy cơ cao xuất hiện lũ lớn, nguy cơ đặc biệt cao về tình trạng lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng ở các tỉnh miền Trung, kèm theo đó là tình trạng ngập úng diện rộng có khả năng xuất hiện.

Văn Duẩn