Nguy cơ bỏ lỡ cơ hội toàn cầu của Mỹ

Các quốc gia bị cấm gồm: Afghanistan, Myanmar, Chad, Cộng hòa Congo, Guinea Xích đạo, Eritrea, Haiti, Iran, Libya, Somalia, Sudan và Yemen. Lệnh cấm hoàn toàn có hiệu lực từ 0g01 ngày 9-6 tới. Washington cũng sẽ áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt hơn đối với công dân đến từ Burundi, Cuba, Lào, Sierra Leone, Togo, Turkmenistan và Venezuela. Trong sắc lệnh, ông Trump nhấn mạnh: "Tôi buộc phải hành động để bảo vệ an ninh và lợi ích quốc gia cũng như bảo vệ nhân dân Mỹ".

Nước Mỹ hạn chế đi lại nghiêm ngặt đối với công dân của hàng chục quốc gia. Ảnh: bignewsnetwork.com

Giới chuyên gia cho rằng với lệnh cấm mới, Mỹ có thể đang tự khép lại cánh cửa từng giúp họ dẫn đầu trong cuộc đua đổi mới toàn cầu. Thực tế cho thấy, dòng chảy chất xám đang dịch chuyển. Theo số liệu của NFAP (Tổ chức chính sách nhập cư quốc gia Mỹ), chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2025, lượng đơn xin visa H-1B từ các quốc gia mới bị cấm đã giảm đến 38%, từ 758.994 xuống còn 470.342 đơn. Chỉ có 120.141 đơn được chọn cho năm tài chính 2026, đánh dấu mức thấp nhất kể từ năm 2021.

Không thể phủ nhận rằng nước Mỹ từng là miền đất hứa cho các nhà khoa học và kỹ sư trẻ toàn cầu, từ những nhà nghiên cứu vật lý chạy trốn các cuộc xung đột ở châu Âu, Trung Đông... đến thế hệ tài năng gốc Á đặt nền móng cho Thung lũng Silicon. Thành công đó gắn liền với chính sách nhập cư cởi mở, hệ thống giáo dục bậc cao khai phóng mạnh mẽ và khả năng tích hợp nhân tài vào nền kinh tế sáng tạo. Theo Times of India, không ít công ty công nghệ Mỹ, từ các ông lớn như Google đến các startup, bày tỏ lo ngại rằng lệnh cấm mới sẽ khiến họ hụt nguồn tuyển kỹ sư, nhà nghiên cứu quốc tế trong bối cảnh thị trường lao động công nghệ trong nước đang thiếu hụt trầm trọng.

Tiến sĩ Andrew Selee, Chủ tịch Viện Chính sách di cư của Mỹ, gọi đây là nguy cơ bỏ lỡ một cơ hội toàn cầu. Trong khi Mỹ dựng hàng rào vì “an ninh quốc gia”, các nước khác tranh thủ trải thảm đỏ chiêu mộ những bộ óc giỏi nhất. Canada với “Sáng kiến Canada dẫn đầu”, Pháp với chiến dịch “Nơi an toàn cho các nhà khoa học”, Australia với “Chương trình thu hút nhân tài toàn cầu”, châu Âu phát động chiến dịch “Chọn châu Âu vì khoa học” và cả Trung Quốc đang nhanh chóng tận dụng khoảng trống mà Mỹ để lại. Singapore và Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất cũng đang quảng bá các gói định cư ưu đãi dành riêng cho nhân tài công nghệ như chuyên gia AI, công nghệ sinh học và blockchain.

Các tổ chức, các nước khác đã sẵn sàng trở thành những lò ấp mới cho tài năng của người Mỹ trong bối cảnh thế giới ngày càng phụ thuộc vào hợp tác trí tuệ, đổi mới xuyên biên giới. Sự thành công của nền kinh tế Mỹ không chỉ đến từ công dân bản địa mà còn từ chính sách mở cửa với tài năng toàn cầu. Theo giới quan sát, việc các quốc gia cạnh tranh quyết liệt để thu hút tài năng toàn cầu đã đặt Mỹ vào thế có nguy cơ mất cả một thế hệ những nhà đổi mới vào tay các nước khác. Thêm vào đó, chính sách đóng cửa, dù mang danh nghĩa an ninh, có thể khiến Mỹ mất đi một thứ không dễ lấy lại, đó là niềm tin.

KHÁNH HƯNG