Nguy cơ bi sắt vắng bóng tại SEA Games 33: Nhiều hệ lụy khó lường

SEA Games không thể thiếu bi sắt

Môn bi sắt từ lâu đã trở thành một trong những môn thể thao đặc trưng của khu vực Đông Nam Á. Sự phổ biến rộng khắp tại Thái Lan, Lào, Campuchia, cùng với sự tham gia tích cực của các quốc gia như Việt Nam, Malaysia… đã giúp bi sắt luôn có chỗ đứng ổn định trong chương trình các kỳ SEA Games.

Các VĐV bi sắt Việt Nam mong có cơ hội thi đấu ở SEA Games 33.

Đây cũng là điểm đáng chú ý với môn thể thao này dù chưa có tên trong chương trình thi đấu của Olympic, ASIAD. Ngay ở nhiều kỳ SEA Games gây tranh cãi việc “để lại môn này, bỏ môn kia” thì bi sắt vẫn như ngoại lệ, luôn trong chương trình thi đấu. Điều này cũng đến từ việc luôn có nhiều quốc gia trong khu vực, trong đó có Việt Nam, sẵn sàng tham gia tranh tài ở môn này. Đặc biệt, vai trò đầu tàu của Thái Lan trong việc duy trì môn bi sắt tại mỗi kỳ SEA Games luôn rõ nét. Trong khi đó, Việt Nam cũng có tiếng nói quan trọng ở môn bi sắt tại Đông Nam Á.

Và đến kỳ SEA Games 33 vào cuối năm 2025, chương trình thi đấu có môn bi sắt như lẽ đương nhiên. Đơn giản vì Thái Lan vẫn đứng ở ngôi đầu thế giới về môn này. Rõ nhất là ở giải vô địch thế giới diễn ra hồi tháng 8 vừa qua, đội tuyển Thái Lan đã giành tới 3 HCV để đứng đầu bảng tổng sắp huy chương. Ở SEA Games, Thái Lan thường xuyên thống trị bảng tổng sắp huy chương bi sắt, trở thành hình mẫu để các nước khác học tập.

Ở Đông Nam Á, trong nhiều thập niên, Thái Lan luôn là quốc gia dẫn đầu về phát triển môn bi sắt. Ở Thái Lan, bi sắt là môn thể thao phổ cập, có nhiều người chơi với hàng chục nghìn sân tập luyện, thi đấu; hệ thống giải quốc gia bài bản và lực lượng VĐV dồi dào. Cho nên, việc có tên trong Liên đoàn Bi sắt Thái Lan cũng là niềm tự hào với những người tham gia.

Thế nhưng, chỉ ít tháng trước khi SEA Games 33 khởi tranh tại Thái Lan, thông tin từ báo chí Thái Lan cho hay, Liên đoàn Bi sắt thế giới (WPBF) bất ngờ đưa ra lệnh cấm tổ chức nội dung này ở SEA Games 33. Quyết định gây sốc này tạo nên mối lo ngại lớn cho nước chủ nhà cho toàn bộ các đội tuyển bi sắt trong khu vực, trong đó có Việt Nam.

Tuy nhiên, đằng sau thành công ấy là một thực tế phức tạp trong công tác quản lý. WPBF đã nhiều lần cảnh báo về sự thiếu minh bạch của Hiệp hội Bi sắt Thái Lan. Đến đầu tháng 9 vừa qua, WPBF thông báo đã đồng ý để tổ chức môn bi sắt tại SEA Games 33 và khâu tổ chức thi đấu do một Ủy ban chuyên môn thực hiện. Ủy ban này độc lập với Liên đoàn Bi sắt Thái Lan, được WPBF công nhận. Dù vậy, những diễn biến từ đó đến nay có nhiều diễn biến không như WPBF mong muốn. Điều này buộc WPBF phải áp dụng biện pháp mạnh là cấm Thái Lan tổ chức môn bi sắt tại SEA Games 33, đồng thời đe dọa trừng phạt các quốc gia cử VĐV tham dự.

Cú sốc lớn với thể thao khu vực

Bi sắt không chỉ là niềm tự hào của Thái Lan mà còn là môn thể thao gần gũi với đời sống cộng đồng Đông Nam Á. Tại Lào và Campuchia, bi sắt được xem như hoạt động văn hóa, giải trí thường nhật. Ở cấp độ thi đấu, đây là môn mà nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đặt kỳ vọng lớn ở SEA Games bởi tính cạnh tranh vừa sức và khả năng mang về huy chương cao đi kèm những khoản thưởng. Đây cũng là sân chơi mà bi sắt Việt Nam đã nhiều lần giành HCV.

Chính vì vậy, việc bi sắt có nguy cơ bị loại khỏi SEA Games 33 là một cú sốc với những nhà quản lý, chuyên môn trong khu vực. Thực tế, cũng có những bất đồng giữa các nhà quản lý cấp độ thế giới với Thái Lan ở mức độ khác nhau. Nhưng đến mức cấm tổ chức thi đấu tại SEA Games thì lại là chuyện lớn, chưa từng xảy ra.

Nếu xảy ra, hàng trăm VĐV trong khu vực mất cơ hội tranh tài, các liên đoàn quốc gia hay đơn vị quản lý bộ môn cũng gặp khó khăn khi kế hoạch chuẩn bị cả năm có nguy cơ “võ trận” vì lý do khá “trên trời”. Đặc biệt, lệnh cấm WPBF đi kèm điều khoản nặng nề: bất kỳ quốc gia nào cử VĐV dự SEA Games 33 đều sẽ bị cấm thi đấu quốc tế trong hai năm. Điều này đặt các nước vào thế tiến thoái lưỡng nan, buộc phải chấp nhận đứng ngoài cuộc chơi cho dù đã đầu tư lớn.

Ông Đoàn Tuấn Anh, phụ trách bộ môn bi sắt (Cục Thể dục thể thao Việt Nam) cho biết, thông tin về việc không tổ chức môn bi sắt tại SEA Games 33 mới chỉ xuất hiện trên báo chí Thái Lan, còn phía Việt Nam chưa nhận được văn bản chính thức nào từ Ban tổ chức hay Liên đoàn Bi sắt thế giới.

Ông Đoàn Tuấn Anh cũng cho hay, trong công văn gần nhất của Liên đoàn Bi sắt thế giới gửi các quốc gia, WPBF vẫn chấp thuận tổ chức môn bi sắt ở SEA Games 33, với điều kiện giao cho một Ủy ban độc lập đảm trách thay vì Liên đoàn Bi sắt Thái Lan. Vì vậy, phía đơn vị quản lý bi sắt Việt Nam vẫn chờ thông tin chính thức và duy trì kế hoạch tập huấn cho đội tuyển từ ngày 15-10 tới tại Hà Nội để chuẩn bị cho SEA Games 33 và Giải vô địch châu Á 2025, ông Tuấn Anh nói.

Với các VĐV, SEA Games không chỉ là mục tiêu chuyên môn quan trọng mà còn gắn liền với chế độ đãi ngộ, tiền thưởng, cũng như cơ hội khẳng định bản thân. “Bi sắt ở Việt Nam vốn chưa có nhiều giải quốc tế để cọ xát, SEA Games là sân chơi vừa sức nhất. Nếu bi sắt không có trong chương trình thi đấu của SEA Games tới, động lực tập luyện sẽ bị ảnh hưởng nặng nề”, một HLV cho biết.

Trong bối cảnh ngân sách dành cho các môn thể thao “ngoài Olympic, ASIAD” vốn đã hạn chế, việc đứng trước nguy cơ không có mặt ở SEA Games 33 càng khiến bi sắt Việt Nam đối diện nhiều bài toán khó. SEA Games không chỉ là nơi để VĐV tìm kiếm thành tích mà còn là thước đo quan trọng giúp các địa phương duy trì đầu tư cho môn thể thao này.

Hiện vẫn có những kỳ vọng các bên liên quan sẽ sớm tìm được giải pháp. Ủy ban Olympic Thái Lan đang tích cực làm việc với WPBF để tháo gỡ, trong khi Ban tổ chức SEA Games 33 chưa đưa ra phương án chính thức. Quãng thời gian hơn 2 tháng tới đủ để các bên cùng ngồi lại với nhau.Và không loại trừ khả năng WPBF sẽ xem xét nới lỏng quyết định.

Sự phát triển mạnh mẽ của bi sắt ở Đông Nam Á, đặc biệt là tại Thái Lan, từng là niềm tự hào của khu vực. Nhưng giờ đây, những vấn đề liên quan đến khâu quản lý môn bi sắt ở chính Thái Lan lại khiến cả khu vực hồi hộp chờ đợi. Việt Nam, quốc gia đã khẳng định vị thế trong môn bi sắt, có nguy cơ chịu thiệt thòi nặng nề nếu SEA Games 33 thiếu vắng môn thi đấu này.

Tương lai của bi sắt ở SEA Games phụ thuộc vào cách Thái Lan xử lý khủng hoảng và sự linh hoạt của WPBF. Các VĐV Việt Nam và khu vực vẫn đang chờ một tín hiệu tích cực, để có thể được thi đấu tại SEA Games 33 vào tháng 12 tới. Để có thể tiếp tục viết nên những câu chuyện thể thao đẹp đẽ thay vì phải chứng kiến một trang sử buồn vì những tranh chấp ngoài chuyên môn.

Minh Hà