Người thầy 'mở lối' tương lai cho học sinh vùng cao Tây Bắc

Mạch nguồn quyết gắn với vùng cao

Thầy Trần Bá Uẩn – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Điện Biên thuộc thế hệ nhà giáo tình nguyện ở lại miền núi, kiên trì cống hiến cho giáo dục nghề nghiệp tại vùng đất còn nhiều khó khăn của ĐiệnBiên. Quyết định ấy đã mở rộng cơ hội học tập, tạo việc làm bền vững và xây dựng tương lai cho học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số.

Sinh ra và lớn lên tại Điện Biên Phủ trong gia đình có bố mẹ là những giáo viên miền xuôi lên Tây Bắc từ năm 1959, mang theo khát vọng đưa con chữ đến với đồng bào, thầy Trần Bá Uẩn được nuôi dưỡng trong môi trường giàu truyền thống cống hiến.

Những câu chuyện về lớp học giữa núi rừng, về hành trình gieo chữ trong điều kiện thiếu thốn nhưng chan chứa giá trị nhân văn đã khắc sâu trong tâm thức, trở thành động lực để thầy lựa chọn sự nghiệp giáo dục nghề nghiệp – một lĩnh vực thầm lặng nhưng mang đến thay đổi thực chất cho đời sống cộng đồng.

Thầy Trần Bá Uẩn cùng học sinh, sinh viên tham gia một Ngày hội khởi nghiệp quốc gia HSSV giáo dục nghề nghiệp năm (dự án khởi nghiệp "Trồng nấm sò rơm" đạt giải khuyến khích toàn quốc).

Thẩy Uẩn chia sẻ, động lực lớn nhất trong suốt 25 năm công tác của mình chính là mong muốn góp phần phát triển nguồn nhân lực bản địa, để thanh niên vùng cao có nghề, có tri thức và đủ khả năng tự tạo dựng tương lai bằng chính năng lực của mình.

Nhớ lại những ngày đầu khó khăn khi quyết định bám trụ ở vùng cao này, thầy Uẩn vẫn không khỏi xúc động. Năm 2000, công tác ở Mường Tè, lớp học đầu tiên chỉ là căn nhà gỗ đơn sơ với 25 học viên là cán bộ trẻ người La Hủ, Mảng và Cống. Nhưng với sức trẻ và tinh thần quyết tâm ở lại, thầy Uẩn dần dần vượt qua.

Để đến được lớp, thầy phải vượt hơn một ngày rưỡi đường đất, dốc đá; nhiều học viên đi bộ nhiều ngày từ bản xa với mong muốn tiếp cận tri thức để mang về áp dụng cho cộng đồng. Nên đã cho thầy động lực vượt qua thử thác mỗi ngày. Thầy dậy từ lớp học ra đến tận đồng ruộng. Thầy vừa dạy lý thuyết, vừa xuống nương rẫy hướng dẫn thực hành, từ khâu ủ phân, chọn giống đến kỹ thuật chăn nuôi.

Năm năm sau trở lại, nhìn thấy những quả đồi sỏi đá được phủ xanh và học trò trở thành cán bộ xã tận tụy, thầy hiểu rằng đó chính là "trái ngọt" của giáo dục vùng cao – gieo tri thức hôm nay để đón nhận sự đổi thay ngày mai.

Lặng thầm hướng nghiệp

Là người đứng đầu cơ sở đào tạo nghề, thầy Trần Bá Uẩn cho rằng giáo dục nghề nghiệp hiện đại không chỉ đào tạo kỹ năng chuyên môn mà còn phải khơi mở khả năng sáng tạo, tư duy đổi mới và tinh thần tự chủ nghề nghiệp. Từ quan điểm đó, thầy chỉ đạo xây dựng mô hình hệ sinh thái khởi nghiệp ngay trong trường học, lồng ghép giáo dục khởi nghiệp vào chương trình đào tạo, tổ chức hoạt động trải nghiệm và phát triển các sân chơi để học sinh – sinh viên trình bày ý tưởng sáng tạo.

Thầy Uẩn cùng các em HSSV tham gia ngày hội việc làm của tỉnh Điện Biên năm 2025.

Các mô hình gắn đào tạo với sản xuất được hình thành ngay trong khuôn viên trường như vườn dược liệu, mô hình chăn nuôi – thú y, năng lượng tái tạo, bảo tồn nghề thêu truyền thống và kinh doanh dịch vụ nhỏ. Những mô hình này giúp sinh viên rèn luyện tay nghề trong môi trường thực tế, đồng thời thử nghiệm ý tưởng kinh doanh phù hợp điều kiện kinh tế – xã hội vùng cao, từ đó hình thành tư duy khởi nghiệp dựa trên nhu cầu thật.

Song song với đào tạo kỹ năng, thầy Uẩn đặc biệt chú trọng tới sức khỏe tinh thần của người học, nhất là những sinh viên từ hộ nghèo, cận nghèo, phải xa gia đình và chịu nhiều áp lực mưu sinh.

Theo thầy Uẩn, người học chỉ phát triển bền vững khi được hỗ trợ toàn diện cả về kiến thức, tâm lý và cảm giác an toàn. Bởi vậy, nhà trường tập trung xây dựng môi trường thân thiện, chú trọng vai trò cố vấn học tập, tăng cường hoạt động ngoại khóa, các câu lạc bộ, cũng như hỗ trợ tài chính để sinh viên yên tâm học tập.

Thầy chia sẻ: "Khi học trò cảm nhận được sự đồng hành và được tôn trọng, các em sẽ tự tin hơn để rèn nghề và nuôi dưỡng khát vọng thay đổi cuộc sống".

Thầy trao học bổng cho học sinh, sinh viên nhà trường năm học 2025-2026.

Từ thực tiễn quản lý và giảng dạy, thầy Trần Bá Uẩn đúc kết rằng đào tạo nghề ở vùng cao chỉ thành công khi người thầy đồng hành toàn diện: trao niềm tin trước khi trao kiến thức, xây dựng môi trường tích cực trước khi đặt áp lực học tập, và giúp học trò nhận ra giá trị nghề trước khi yêu cầu thành thạo nghề.

Nhân dịp Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, thầy gửi lời tri ân tới các đồng nghiệp đang kiên trì bám trường, bám lớp nơi rẻo cao; đồng thời nhắn gửi học trò rằng hãy tin vào bản thân, kiên trì với lựa chọn và sống bằng sự tử tế, bởi nhà trường và thầy cô sẽ luôn đồng hành trên hành trình trưởng thành của các em.

Đỗ Vi