Người mua nhà bị cuốn vào chiêu trò 'cháy booking'

Từ một công cụ hỗ trợ đo lường nhu cầu thị trường, booking đã bị bóp méo, thổi phồng và biến tướng thành chiêu trò thao túng tâm lý, đẩy giá và huy động vốn không lãi suất. Điều đáng lo ngại, người chịu thiệt hại nhiều nhất lại chính là những người mua nhà ở thực.

Từ khách hàng thành nạn nhân

Booking vốn chỉ là “giữ chỗ” trước khi mở bán, giúp khách hàng có cơ hội chọn căn đẹp, còn chủ đầu tư đo lường sức mua. Nhưng những gì đang xảy ra hiện nay đã vượt xa ý nghĩa ban đầu.

Gần đây, tại một dự án ở Thủ Đức (cũ), chủ đầu tư quảng bá có tới 1.500 booking trong khi toàn bộ dự án chỉ có 845 căn, phần móng còn chưa hình thành. Đến khi ra mắt, các sàn môi giới sau khi bỏ tiền quảng cáo đã “choáng” khi không chốt được căn nào vì chủ đầu tư âm thầm găm hàng.

Những con số “nóng bỏng tay” được chủ đầu tư tung ra thực chất chỉ là trò chơi tâm lý, đẩy cả môi giới lẫn khách hàng vào thế bị động.

Booking ảo gây hệ lụy cho người mua nhà và cả sự ổn định của thị trường chung.

Tệ hại hơn, nhiều sự kiện mở bán trở thành sân khấu được dàn dựng công phu với “quân xanh, quân đỏ” đóng giả khách mua nhà mang theo tiền, chen lấn “tranh căn”, tạo cảm giác thị trường sôi động, khiến người mua thật sợ mất cơ hội mà xuống tiền.

Các bảng điện tử liên tục nhấp nháy đỏ, thể hiện 4–5 khách cùng giữ chỗ một căn hộ. Những bảng hàng phủ kín màu đỏ, có nơi công bố bán hết 90–99%, nhưng thực tế sau đó hàng “bán sạch” vẫn được môi giới rao với chiết khấu cao.

Những cảnh tượng ấy không chỉ gây phản cảm mà còn là tín hiệu báo động về mức độ méo mó của thị trường. Khi một dự án có 500 căn nhưng lại ghi nhận 5.500 booking, khi một cá nhân có thể đứng tên 10–20 booking ảo mà không cần hồ sơ, thì khái niệm “cung – cầu” đã bị bẻ cong tới mức phi lý.

Trong tất cả các hệ lụy của booking ảo, người mua nhà chân chính chịu nhiều tổn thất nhất. Điển hình như trường hợp của chị Trần Mai Anh (TP.HCM), đã chuyển 300 triệu cho môi giới để booking một dự án trong tâm thế “tranh thủ cơ hội”.

Tuy nhiên, sau khi xuống tiền, chị Mai Anh mới ngỡ ngàng khi booking đó hóa ra là ảo, suất mua không có, tiền đặt cọc hứa hẹn trả nhưng mãi không thấy đâu. “Booking không hợp đồng rõ ràng, không thời hạn hoàn trả, không định danh pháp lý… khiến tôi đang bị “chôn” khoản tiền tích góp nhiều năm, không biết bao giờ lấy lại được”, chị Mai Anh bày tỏ.

Ngay cả môi giới cũng đang rơi vào “ma trận”. Như trường hợp của anh Lâm, môi giới khu vực phường Sài Gòn, kể khách của anh đặt 2 booking để lấy một căn hộ, sau đó chủ đầu tư lại yêu cầu đặt thêm booking mới có suất mua.

“Việc quy trình đặt chỗ bị biến tướng tạo điều kiện cho các chủ đầu tư và sàn phân phối liên tục “nâng cấp” điều kiện thanh toán, khiến người mua bị cuốn theo mà không có bất kỳ điểm dừng chắc chắn nào”, anh Lâm phân tích.

Làm “méo” thị trường

Thực tế chỉ ra tâm lý “sợ mất cơ hội” đang bị lợi dụng tối đa. Booking từ công cụ hỗ trợ thành công cụ bẫy tâm lý. Không ít người mua nhà, khi thấy lượng booking khổng lồ và bảng hàng đỏ rực, tin rằng nếu không cọc ngay sẽ mất cơ hội nên xuống tiền trong trạng thái căng thẳng, thiếu thông tin và hầu như không có thời gian đánh giá lại quyết định.

Thiệt hại không chỉ là tiền. Người mua nhà còn mất cơ hội chọn đúng sản phẩm, mất thời gian, mất niềm tin và nhiều khi đánh mất cả cơ hội an cư phù hợp. Và đáng buồn hơn, chính họ góp phần, một cách vô thức, vào việc nuôi dưỡng mô hình tạo “sốt ảo” này.

Nếu thiệt hại của người mua là phần nổi của tảng băng, thì rủi ro thị trường bị bóp méo mới là bề chìm gây hậu quả lâu dài. Trước hết, booking ảo đẩy giá bất động sản lên cao bất thường.

Khi chủ đầu tư tin rằng dự án đã “cháy hàng” vì lượng booking lớn, họ dễ dàng nâng giá. Một dự án rumor 49 triệu/m² nhưng bán 69 triệu/m²; rumor 100 triệu/m² nhưng bán 160 triệu/m². Tắc nghẽn thông tin khiến người mua tưởng đây là mức giá thị trường, tạo hiệu ứng dây chuyền đẩy mặt bằng giá toàn khu vực lên cao.

Chưa kể, booking ảo biến thành chiêu thức huy động vốn không lãi suất. Các khoản cọc giữ chỗ được chủ đầu tư giữ 3–6 tháng, thậm chí lâu hơn, trước khi giao dịch chính thức. Booking ảo cũng khiến thị trường bị nhiễu loạn thông tin cung – cầu, thúc đẩy hệ sinh thái đầu cơ...

Những người thật sự cần nhà ở bị đẩy vào vị thế thấp nhất, luôn là người đến sau, phải mua lại từ thị trường thứ cấp với mức chênh lệch cao. Mất cân đối giữa nhu cầu ở thật và hoạt động đầu cơ khiến thị trường bất động sản mất đi chức năng trọng yếu của nó: cung cấp chỗ ở.

Ông Phạm Nguyễn Anh Tiến, Giám đốc CTCP V Realty Agency, nhìn nhận: “Cuộc chơi booking chỉ có một người thắng là người tạo ra cuộc chơi. Các bên còn lại là khách hàng, môi giới, thậm chí cả chủ đầu tư yếu vốn đều có nguy cơ trở thành nạn nhân.

Trong bối cảnh đó, siết chặt quy trình booking, minh bạch hóa thông tin, yêu cầu ký kết hợp đồng rõ ràng, hạn chế việc đặt cọc trước khi đủ điều kiện mở bán, và đặt các chủ đầu tư dưới sự giám sát tài chính chặt chẽ là những giải pháp không thể trì hoãn.

Vì vậy, với người mua nhà, sự tỉnh táo là lá chắn quan trọng nhất, nghĩa là trước khi xuống tiền cần tìm hiểu pháp lý, yêu cầu hợp đồng rõ ràng, không xuống tiền khi dự án chưa đủ điều kiện, tham khảo tư vấn độc lập, không chạy theo tâm lý đám đông.

Với cơ quan quản lý, đã đến lúc xem xét lại quy trình mở bán, điều kiện nhận đặt cọc, và kiểm soát nghiêm ngặt hành vi thổi giá, tạo khan hàng giả.

Booking ảo đã trở thành “khối u” trong thị trường bất động sản, nếu không cắt bỏ sớm, hệ lụy sẽ còn lan rộng. Minh bạch không chỉ là yêu cầu của thị trường, mà là nhu cầu của hàng triệu người dân đang tìm kiếm một chốn an cư đúng nghĩa.

Hưng Nguyên