Người lao động được lợi gì từ ba thay đổi lớn của trợ cấp thất nghiệp năm 2026?

Luật Việc làm sửa đổi sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1-1-2026, kéo theo hàng loạt thay đổi quan trọng trong chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của hàng triệu người lao động (NLĐ).

Tại Điều 38 và 39, Luật đưa ra ba điều chỉnh lớn: làm rõ quy định về trường hợp đến tuổi hưu, rút ngắn thời gian chờ nhận trợ cấp và thống nhất mức hưởng tối đa, qua đó hướng tới một hệ thống an sinh kịp thời, minh bạch và công bằng hơn.

Có ba thay đổi lớn về trợ cấp thất nghiệp từ 1-1-2026. Ảnh: THUẬN VĂN

Không còn tình trạng nhận trợ cấp thất nghiệp trước khi về hưu

Một trong những điểm bất cập của Luật Việc làm 2013 là quy định về điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp liên quan đến tuổi nghỉ hưu. Theo luật cũ, người đã hưởng lương hưu thì không được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Điều này dẫn đến một số người đủ điều kiện nghỉ hưu nhưng chưa nộp hồ sơ vẫn có thể nộp đơn hưởng BHTN.

Luật Việc làm 2025 đã khắc phục vấn đề này tại điểm a khoản 1 Điều 38, quy định rõ: NLĐ chấm dứt hợp đồng lao động khi "đủ điều kiện hưởng lương hưu" thì không được hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Như vậy, quy định mới sẽ không còn căn cứ vào việc NLĐ “đã hưởng lương hưu” hay chưa, mà xét theo việc họ đã đủ điều kiện nghỉ hưu, kể cả trong trường hợp chưa thực hiện thủ tục. Quy định này nhằm đảm bảo quỹ BHTN được sử dụng đúng mục đích, đúng đối tượng, đồng thời ngăn chặn tình trạng lạm dụng chính sách và bảo đảm sự công bằng cho tất cả người tham gia.

Giảm thời gian chờ hưởng trợ cấp thất nghiệp từ 15 xuống 10 ngày

Một điểm cải tiến đáng chú ý khác là rút ngắn thời gian chờ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Theo Luật Việc làm năm 2013, sau khi NLĐ nộp hồ sơ hợp lệ, họ phải chờ 15 ngày làm việc để được xác định là chưa có việc làm và bắt đầu được hưởng trợ cấp (tức là thời điểm hưởng là ngày làm việc thứ 16 kể từ ngày nộp đủ hồ sơ).

Khoản 3 Điều 39 Luật Việc làm năm 2025 đã rút ngắn thời gian này xuống còn 10 ngày làm việc, với quy định cụ thể: “Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp là ngày làm việc thứ 11 kể từ ngày nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp".

Thống nhất mức hưởng tối đa để đảm bảo công bằng

Theo Luật Việc làm 2013, mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa được xác định theo hai cách, tùy từng nhóm đối tượng. Cụ thể:

- Không quá 05 lần mức lương cơ sở/tháng đối với NLĐ hưởng lương theo chế độ Nhà nước.

- Không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng/tháng đối với NLĐ hưởng lương do doanh nghiệp quyết định.

Do mức lương cơ sở thường thấp hơn đáng kể so với lương tối thiểu vùng, điều này đã tạo ra sự chênh lệch lớn về quyền lợi giữa hai nhóm lao động.

Luật Việc làm 2025 đã xóa bỏ sự khác biệt này bằng cách thống nhất một công thức tính chung tại khoản 1 Điều 39. Theo đó, mức hưởng tối đa cho tất cả NLĐ sẽ không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động.

TRẦN MINH