Người kế thừa di sản 'vua sách cũ Hà Nội'

Ông Phan Trác Cảnh, người được mệnh danh là "vua sách cũ Hà Nội".

Giữa lòng phố cổ Hà Nội, có một không gian đặc biệt lưu giữ mùi giấy cũ, nơi từng gắn liền với tên tuổi Phan Trác Cảnh - ông vua sách cũ Hà Nội.

Sau khi ông qua đời, nhiều người lo ngại “vương quốc sách cũ” ấy sẽ dần tàn phai. Nhưng hôm nay, ngọn lửa ấy vẫn cháy sáng, bởi có một người con trai đã đứng ra kế nghiệp - anh Phan Anh.

Từ tuổi thơ gắn liền với chồng sách

Sinh ra trong một gia đình mà sách là hơi thở, anh Phan Anh sớm quen với hình ảnh cha miệt mài bên những chồng sách cao ngất.

Tuổi thơ của anh gắn liền với những buổi rong ruổi cùng cha qua các khu phố, chợ sách, tìm kiếm từng cuốn sách hiếm.

Anh vẫn nhớ như in những đêm muộn, cả phố đã tắt đèn, cha vẫn ngồi lặng lẽ lau chùi, phân loại sách.

Ngồi bên cạnh, anh vừa lắng nghe, vừa ghi nhớ những lời cha dặn: “Một cuốn sách cũ là một chứng nhân của lịch sử, là ký ức của nhiều thế hệ. Con phải biết trân trọng nó như trân trọng một phần hồn phố.”

Ông Phan Trác Cảnh từng nói: “Chỉ cần có một người con nối nghiệp, tôi mới thấy lòng mình yên ổn.” Và anh Phan Anh chính là người con đã biến mong mỏi ấy thành hiện thực.

Với anh, việc tiếp tục giữ hiệu sách không chỉ là kế nghiệp gia đình, mà còn là một lời hứa thiêng liêng với cha. Sự lựa chọn của anh không hề dễ dàng, bởi trong thời đại số hóa, sách điện tử phát triển mạnh, giữ một cửa hàng sách cũ đồng nghĩa với việc đi ngược dòng. Nhưng chính điều ấy mới khiến anh Phan Anh càng trân trọng hơn giá trị mà cha để lại.

Anh Phan Anh được họa sĩ Trịnh Quế Anh tặng tranh vẽ ông “vua sách cũ".

Kế thừa - không chỉ là nghề, mà là sứ mệnh

Sự kế thừa của anh Phan Anh không dừng lại ở việc tiếp quản không gian hiệu sách. Anh coi đó là một sứ mệnh văn hóa.

Nếu cha anh nổi tiếng là “tay săn sách” hiếm, miệt mài lùng tìm từng bản in quý, thì anh lại tập trung đưa sách cũ đến gần hơn với độc giả trẻ.

Anh Phan Anh thường xuyên trò chuyện, chia sẻ câu chuyện phía sau từng cuốn sách, tổ chức các buổi giao lưu nhỏ để khơi dậy tình yêu sách trong cộng đồng. Với anh, sách cũ không chỉ là vật trưng bày, mà phải sống tiếp trong đời sống hôm nay.

Để vừa gìn giữ hồn xưa, vừa thích nghi với hiện tại, anh Phan Anh giữ nguyên cách bày biện, mùi giấy cũ quen thuộc, nhưng đồng thời áp dụng cách phân loại khoa học, lập danh mục rõ ràng, và mở rộng giao lưu với bạn đọc. Đây là cách anh viết tiếp chương mới trên nền tảng di sản cha để lại.

Anh Phan Anh tiếp giáo sư Iwasuki, Trường Đại học Việt Nhật.

Nhắc đến cha, ánh mắt anh Phan Anh luôn ánh lên sự trân trọng. "Bài học lớn nhất từ cha không chỉ là về sách, mà là về cách sống: Sự kiên nhẫn, tôn trọng tri thức và niềm tin rằng sách là cầu nối giữa các thế hệ.

Mỗi khi đưa một cuốn sách đến tay khách, tôi vẫn như nghe thấy lời cha dặn thuở nào. Chính tình cha con sâu nặng ấy là di sản tinh thần lớn nhất, giúp tôi bền bỉ gắn bó với nghề, bất chấp khó khăn", anh Phan Anh nói.

Ngày nay, ai ghé qua hiệu sách cũ vẫn cảm nhận được không khí quen thuộc: Mùi giấy ngả vàng, những kệ sách chạm trần và một người đàn ông kiên nhẫn, say mê giới thiệu từng cuốn sách. Đó chính là anh Phan Anh, người đang viết tiếp câu chuyện của cha mình.

Trong dòng chảy hối hả của Hà Nội hiện đại, hiệu sách gia đình họ Phan không chỉ là một cửa hàng, mà còn là một cột mốc ký ức, nhắc nhở rằng thành phố này từng có - và vẫn còn - một kho tàng văn hóa đặc biệt.

Bằng tình yêu sách và tình yêu cha, anh Phan Anh đã biến di sản gia đình thành một sứ mệnh sống động, để Hà Nội vẫn còn nguyên hồn xưa trong từng trang sách cũ.

Quang Đại