Người dưới 18 tuổi được phép hiến tạng

Tại Hội thảo “Đóng góp ý kiến vào dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác” tổ chức sáng 27/6, GS.TS. Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: Luật này được Quốc hội thông qua từ năm 2006, là văn bản pháp lý đầu tiên định hình nền tảng cho một lĩnh vực y học nhân văn và tiên tiến. Nhờ hành lang pháp lý đó, Việt Nam đã thực hiện hàng ngàn ca ghép tạng, phát triển mạng lưới gồm 27 cơ sở đủ năng lực kỹ thuật, từng bước làm chủ nhiều kỹ thuật ghép phức tạp như ghép tim – gan đồng thời, khí quản, phổi…

Tuy nhiên, ông Thuấn cho biết thêm, sau gần hai thập kỷ, nhiều vấn đề chưa được Luật hiện hành điều chỉnh hoặc chưa điều chỉnh đầy đủ như: Chưa có cơ chế tài chính đồng bộ cho toàn bộ chuỗi hoạt động hiến – lấy – vận chuyển – bảo quản – ghép; Người dưới 18 tuổi chưa được phép hiến tạng, kể cả trong trường hợp có ý chí tự nguyện và sự đồng thuận của gia đình; Chẩn đoán chết não, điều kiện tiên quyết để xác định khả năng hiến còn phức tạp, kéo dài, thiếu quy chuẩn dễ áp dụng tại các cơ sở KCB; Tỷ lệ hiến từ người chết não rất thấp, trong khi hơn 90% số tạng được ghép hiện nay từ người hiến sống, gây ra nhiều thách thức về đạo đức và pháp lý; Hoạt động tư vấn, điều phối ghép tạng chưa được luật hóa đầy đủ, thiếu chính sách đào tạo, công nhận và đãi ngộ; và quy trình đăng ký hiến tạng còn phức tạp, chưa thân thiện và khó tiếp cận với đa số người dân.

"Việc sửa đổi Luật là yêu cầu khách quan, cấp thiết, tạo nền tảng pháp lý bền vững và hiệu quả cho lĩnh vực ghép tạng, mang lại cơ hội sống cho hàng nghìn người bệnh mỗi năm", ông Thuấn nhấn mạnh.

Tiến sĩ Nguyễn Trọng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Khám chữa bệnh, Bộ Y tế cho hay, các nội dung chỉnh sửa, bổ sung lần này gồm: Cho phép người 18 tuổi và người chết tim hiến mô, tạng; đơn giản hóa điều kiện lấy mô, tạng; giảm tiêu chuẩn thời gian trong chẩn đoán chết não; thay đổi thứ tự ưu tiên; xây dựng cơ chế tài chính, chính sách…

Trong đó đáng chú ý việc cho phép người dưới 18 tuổi và người chết tim hiến mô, tạng. Theo đó, người từ đủ 16 tuổi trở lên được hiến mô của mình khi còn sống và phải có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện theo pháp luật hoặc người giám hộ hợp pháp.

Giảm tiêu chuẩn thời gian trong chẩn đoán chết não ít nhất là 6 giờ, kể từ khi người bệnh có đủ các tiêu chuẩn lâm sàng theo quy định và không hồi phục mới được chẩn đoán chết não.

Thay đổi thứ tự ưu tiên trong điều phối ghép mô, bộ phận cơ thể người thực hiện như sau: Trường hợp cấp cứu; Trẻ em (nếu không có trường hợp cấp cứu); Người chờ ghép tại cơ sở y tế có người hiến; Người đã hiến bộ phận cơ thể người, thân nhân thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người đã hiến bộ phận cơ thể người sau khi chết khi có chỉ định ghép (có tên trong danh sách chờ ghép); và cuối cùng là người có tên đầu tiên trong danh sách chờ ghép của Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người.

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung trao đổi, đóng góp ý kiến vào các nội dung chính như: Đánh giá tác động xã hội, đạo đức và pháp lý khi mở rộng phạm vi đối tượng hiến mô, tạng, đặc biệt với nhóm người dưới 18 tuổi và người chết tim; cơ chế tài chính; chính sách bảo hiểm y tế; cơ chế bảo vệ người hiến và thân nhân người hiến; đào tạo nhân lực; các giải pháp kỹ thuật, pháp lý và quản lý nhằm đơn giản hóa nhưng vẫn bảo đảm chặt chẽ quy trình chẩn đoán chết não, nhất là bảo đảm tôn trọng ý chí tự nguyện, bí mật thông tin, không thương mại hóa trong hoạt động này...

Vũ Vũ