Người bệnh trốn viện phí, không nên đẩy trách nhiệm tài chính sang vai bác sĩ

Bác sĩ và cảnh “lại xin ủng hộ nữa à?”

Theo Giáo sư Nguyễn Gia Bình, Chủ tịch Hội Hồi sức Cấp cứu và Chống độc Việt Nam, nhân viên y tế đang chịu nhiều áp lực từ bệnh nhân, gia đình bệnh nhân, tình trạng quá tải giường bệnh, xuất toán bảo hiểm y tế (BHYT) và cả vấn đề tài chính. Giáo sư Bình cho biết, nhiều năm qua, để tránh thất thoát tài chính, một số bệnh viện giao trách nhiệm này cho các khoa, đặc biệt là khoa cấp cứu - nơi thường phải đền bù nhiều nhất.

Trong bối cảnh “lương không đủ sống”, bác sĩ không chỉ lo cứu chữa bệnh nhân mà còn phải đảm bảo không thất thoát tài chính. Giáo sư Bình chia sẻ: “Nếu không thu được viện phí, khoa phải chịu trách nhiệm. Điều này tạo áp lực rất lớn".

Thậm chí, với những bệnh nhân nghèo, y bác sĩ còn phải tự mình đi xin hỗ trợ từ nhà hảo tâm. “Có lần gọi điện xin tài trợ, tôi nhận câu trả lời: Lại xin ủng hộ nữa à?", ông kể.

Giáo sư Bình nhấn mạnh, đã đến lúc cần tách bạch rõ vai trò của y bác sĩ. Họ nên tập trung vào chuyên môn thay vì lo lắng về thu - chi của bệnh viện. “Bác sĩ chỉ cần thăm khám, khai thác tiền sử, chỉ định xét nghiệm phù hợp. Quản lý tài chính là trách nhiệm của giám đốc bệnh viện, không nên đẩy sang bác sĩ”, ông nói.

Giải pháp nhân văn cho ngành y tế

Ở các bệnh viện tuyến trung ương còn có một số nguồn thu để bù vào chi phí điều trị của các bệnh nhân trốn viện còn ở các bệnh viện tuyến dưới, y bác sĩ trích tiền lương, phụ cấp trực của mình. Vì thế, giải pháp bền vững cho vấn đề cấp cứu bệnh nhân rất cần thiết.

Bác sĩ cấp cứu tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội). Ảnh: Hoàng Hà.

Để giải quyết vấn đề, Giáo sư Bình đề xuất đẩy mạnh BHYT toàn dân và phát triển các gói bảo hiểm tư nhân để người dân có thêm lựa chọn. Đặc biệt, cần thành lập quỹ hỗ trợ bệnh nhân nghèo do nhà nước quản lý. Nguồn quỹ có thể từ ngân sách, xã hội hóa... giúp trả chi phí chữa trị, ăn uống và được giám sát chặt chẽ để sử dụng cho đúng đối tượng. Nhiều quốc gia xây dựng quỹ này để hỗ trợ kịp thời cho bệnh nhân khó khăn.

Phó Giáo sư Vũ Văn Giáp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cũng nhấn mạnh vai trò của quỹ hỗ trợ người bệnh nghèo. Nhờ đó, bác sĩ tập trung vào chuyên môn, đặc biệt trong các ca cấp cứu mà không phải lo về khả năng chi trả của bệnh nhân. Thủ tục hành chính và viện phí có thể hoàn thiện sau khi người bệnh ổn định.

Hiện tại, một số bệnh viện đã xây dựng được quỹ hỗ trợ như vậy. Tại Bệnh viện Tim Hà Nội, quỹ dành cho bệnh nhân nghèo được trích từ doanh thu bệnh viện, kết hợp với ban xét duyệt để hỗ trợ các trường hợp đặc biệt như bệnh nhân cấp cứu không có người thân hoặc gia đình khó khăn ở vùng sâu, vùng xa. Mục tiêu là đảm bảo mọi bệnh nhân được cứu chữa kịp thời, bất kể hoàn cảnh.

Tiến sĩ Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, Chữa bệnh (Bộ Y tế), cho rằng vấn đề viện phí đôi khi gây căng thẳng giữa bác sĩ và bệnh nhân. Tuy nhiên, các bệnh viện hiện nay đều có Phòng Công tác xã hội, đóng vai trò kết nối với nhà hảo tâm để hỗ trợ tài chính cho bệnh nhân khó khăn. Theo Nghị định 60 về cơ chế tự chủ tài chính, các bệnh viện được phép thành lập quỹ hỗ trợ cho các trường hợp đặc biệt, như bệnh nhân không đủ khả năng chi trả hoặc không may tử vong.

Nộp viện phí tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội). Ảnh: Phạm Hải.

Hiện các bệnh viện đã xây dựng quy trình ưu tiên cấp cứu trước, hoàn thiện thủ tục sau. Ông Đức nhấn mạnh, nhân viên y tế cần linh hoạt, không máy móc yêu cầu hoàn tất thủ tục trước khi điều trị.

Sáng kiến hỗ trợ bệnh nhân nghèo

Nhiều sáng kiến đã được triển khai để hỗ trợ bệnh nhân khó khăn. Các quỹ như “Trái tim cho em” hay “Ngày mai tươi sáng” đã mang lại hiệu quả thiết thực. Một số bệnh viện nhỏ còn đặt hòm từ thiện để quyên góp trực tiếp. Phòng Công tác xã hội tại các bệnh viện đóng vai trò cầu nối, huy động sự hỗ trợ từ cộng đồng cho những trường hợp đặc biệt.

Hiện nay, hơn 90% người dân Việt Nam tham gia BHYT, giúp giảm gánh nặng tài chính trong các ca cấp cứu. Các bệnh viện được khuyến khích nghiên cứu kỹ quy định BHYT để tối ưu hóa quyền lợi cho bệnh nhân. Những người gặp khó khăn có thể liên hệ Phòng Công tác xã hội để nhận hỗ trợ từ cộng đồng.

Việc xây dựng và vận hành các quỹ hỗ trợ bệnh nhân nghèo không chỉ là giải pháp tài chính mà còn thể hiện tinh thần nhân văn của ngành y tế, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau vì lý do tài chính.

Phương Thúy