Người anh hùng giữ đất biên cương

Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Lộc Viễn Tài.

Người chỉ huy bản lĩnh, dũng cảm

Thượng úy Lộc Viễn Tài (sinh năm 1940), dân tộc Tày, xã Tiên Yên, tỉnh Tuyên Quang. Ông hy sinh ngày 5/3/1979, khi giữ cương vị Đồn trưởng Đồn CANDVT Lũng Làn. Ông được Đảng, Nhà nước truy tặng Huân chương Quân công hạng Ba và danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân.

Tên của ông được đặt cho con đường dẫn vào Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh như một sự tri ân về tấm gương chiến đấu, hy sinh vì chủ quyền biên giới Tổ quốc. Cùng đoàn cựu chiến binh (CCB) Biên phòng trở về thăm chiến trường xưa, chúng tôi được nghe về những chiến công hào hùng của anh hùng Lộc Viễn Tài cùng đồng đội nổ những tiếng súng đầu tiên trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía bắc năm xưa.

CCB Hoàng Văn Tựt, nguyên Bí thư Đảng ủy chuyên trách BĐBP Hà Tuyên (cũ) vừa là đồng hương, vừa là đồng đội cùng sát cánh chiến đấu bồi hồi nhớ lại: “Anh Tài không chỉ là một người chỉ huy mưu trí, gan dạ mà còn là điểm tựa tinh thần cho đồng đội. Trong mỗi trận đánh, anh luôn đi đầu, trực tiếp quan sát, chỉ huy và động viên anh em chiến sĩ. Có những thời khắc hỏa lực địch áp đảo dồn ta vào thế cố thủ nhưng anh Tài vẫn bình tĩnh chỉ huy đơn vị đánh bật đối phương ra khỏi trận địa”.

Theo lời kể của ông Tựt, cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới ngày 17/2/1979 diễn ra đầy cam go, quyết liệt. Trên tuyến biên giới huyện Mèo Vạc, quân địch huy động cả một trung đoàn chủ lực, ồ ạt tấn công vào các mục tiêu quân sự của ta tại ba xã Thượng Phùng, Xín Cái và Sơn Vĩ. Trước tình thế hiểm nguy, Đồn trưởng Lộc Viễn Tài bình tĩnh chỉ huy cán bộ, chiến sĩ và dân quân địa phương kiên cường bám trụ, bẻ gãy từng đợt tiến công của đối phương với quân số vượt trội.

Trong ký ức của người lính, những tháng năm kề vai sát cánh chiến đấu nơi biên giới chính là quãng thời gian đẹp nhất tuổi xuân. CCB Nguyễn Vũ Dương, nguyên Phó Đồn trưởng, Đồn CANDVT Lũng Làn cho biết: “Đồng chí Lộc Viễn Tài đào tạo tại Trường Sĩ quan Biên phòng, có nhiều năm làm trợ lý huấn luyện nên anh đã mưu trí, dũng cảm chỉ huy đơn vị đánh bật 3 đợt tấn công lớn, tiêu diệt gần 200 quân địch”.

Cựu chiến binh Bộ đội Biên phòng thăm lại chiến trường xưa tại điểm cao Phìn Lò, xã Sơn Vĩ.

Tượng đài bất tử

Quân với dân như cá với nước. Nghệ thuật tác chiến của BĐBP là dựa vào Dân, phát huy sức mạnh của quần chúng Nhân dân. Thấu hiểu điều đó, anh hùng Lộc Viễn Tài cùng cán bộ, chiến sĩ đồn Lũng Làn luôn bám bản, bám Dân, coi đồng bào nơi biên giới là anh em ruột thịt. CCB Nguyễn Vũ Dương cho biết: “Thời kỳ đó đời sống của bộ đội rất khó khăn. Nhưng trong gian khó, tình quân dân lại càng bền chặt. Mỗi lần giặc pháo kích, bà con dân bản gùi từng bao gạo, bắp ngô vượt qua súng đạn lên trận địa tiếp tế cho bộ đội. Nhiều khi chỉ chia nhau củ sắn, bát cơm nhưng thắm được tình cảm đồng bào, đồng chí.

Bà Hoàng Thị Tương, dân tộc Xuồng, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Sơn Vĩ nhớ như in những ngày, tháng cam go khi cùng bộ đội chiến đấu. Bà xúc động nhớ lại: “Đồn trưởng Lộc Viễn Tài là người giản dị, gần gũi với người dân. Khi chiến sự nổ ra, ông đã chỉ đạo chiến sĩ giúp bà con sơ tán kịp thời để tránh thương vong. Đồn Lũng Làn ngày ấy là nơi khói lửa tuyến đầu của cuộc chiến. Khi biết tin đồng chí Tài và các cán bộ chiến sĩ hy sinh chính quyền và bà con rất tiếc thương vì đã coi các anh như thành viên trong gia đình.

Điểm cao Phìn Lò (cao 1.379 m so với mực nước biển), nằm sát biên giới Việt - Trung, giữ vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng, bởi từ đây có thể bao quát địa hình xã Sơn Vĩ. Sau ba lần thất bại trong ý đồ đánh chiếm các đồn Biên phòng, ngày 5-3-1979, quân địch tiếp tục huy động nhiều mũi tấn công nhằm chiếm giữ điểm cao này để giành lợi thế trên chiến trường. Trong sương mù dày đặc, Thượng úy Lộc Viễn Tài đã tổ chức lực lượng phục kích, đánh dồn địch vào hầm chông, bãi mìn đã gài sẵn, buộc chúng phải rút quân. Song với quân số áp đảo, địch lại mở đợt tiến công mới đông hơn trước. Trước tình thế hiểm nguy, ông Tài đã quyết định ở lại chặn hậu, yểm trợ cho đồng đội rút lui và anh dũng hy sinh trên tuyến đầu biên giới.

CCB Nguyễn Xuân Hòa người chiến sĩ trở về sau trận chiến đó nhớ lại: “Từ trên điểm cao, chúng tôi quan sát thấy địch ào ạt tràn lên rất đông. Hai bên bắn nhau rát từ 1 giờ đến 5 giờ chiều thì quân ta hết đạn. Thủ trưởng Tài động viên anh em bình tĩnh rút để bảo toàn lực lượng, còn mình ở lại chặn hậu. Anh tiếp tục dùng lựu đạn tiêu diệt khoảng 10 tên địch rồi anh dũng hy sinh tại cứ điểm đồi Chanh”.

Tiếp lửa cha anh

Biên giới đã yên tiếng súng, nhưng ký ức về những năm tháng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc vẫn còn nguyên vẹn trong lòng những người lính và Nhân dân Sơn Vĩ. Một đài tưởng niệm đã được dựng lên, ghi công 18 liệt sĩ anh dũng hy sinh trong giai đoạn 1979 - 1989. Trên điểm cao Phìn Lò những dấu tích của lửa đạn gần 50 năm trước vẫn còn lưu lại trên những bức tường đổ nát, đá rêu bao phủ. Dẫu biết rằng, mỗi viên đạn bay đi là có sự mất mát, hy sinh. Nhưng chính những hy sinh ấy đã hun đúc nên niềm tự hào dân tộc, khắc ghi tinh thần quả cảm của những người chiến sĩ đã hiến dâng tuổi trẻ cho màu xanh biên giới.

Thượng tá Đàm Đình Khang, giảng viên Học viện Biên phòng - người có nhiều năm nghiên cứu lịch sử truyền thống BĐBP cho rằng: “Trong thế trận chiến tranh Nhân dân, các cán bộ, chiến sĩ Biên phòng Lũng Làn, đặc biệt là Thượng úy Lộc Viễn Tài luôn bình tĩnh theo sát mọi diễn biến của đối phương. Ông đã linh hoạt chỉ huy đơn vị khéo léo tránh hỏa lực giúp ta giảm thiểu thương vong mà còn động viên, khích lệ tinh thần cán bộ, chiến sĩ sẵn sàng tổ chức phản công theo từng tốp nhỏ, tạo thế trận vững chắc trên chiến trường.

Thiếu tá Nguyễn Công Sơn, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Sơn Vĩ chia sẻ: “Những người lính biên phòng luôn nhớ ơn và khắc ghi sự hy sinh của thế hệ cha anh đi trước. Khi biên giới bình yên, Nhân dân no ấm thì đó cũng là cách chúng tôi tri ân thế hệ cha anh đã cống hiến xương máu vì Tổ quốc. Chúng tôi tâm niệm, bảo vệ biên giới không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn là mệnh lệnh từ trái tim”.
Lịch sử là một dòng chảy liên tục, hiện tại bắt nguồn từ quá khứ và tạo tiền đề phát triển cho tương lai. Những trang sử hào hùng của BĐBP Tuyên Quang hôm nay bắt nguồn từ những tấm gương chiến đấu hy sinh như Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân Lộc Viễn Tài. Ông và các đồng chí, đồng đội đã khắc tên mình vào lịch sử hào hùng của dân tộc.

Hoàng Hà