'Ngược đường' Tổng thống Mỹ, một quốc gia bị ông Trump dọa loại khỏi NATO

Tổng thống Mỹ Donald Trump không vui vì Tây Ban Nha không thực hiện cam kết tăng chi tiêu quân sự theo cam kết của NATO. (Nguồn: Bloomberg)

Theo báo Business Standard, phát biểu tại cuộc họp báo chung với Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb tại Nhà Trắng, ông Trump cho rằng cần xem xét nghiêm túc việc Tây Ban Nha không thực hiện cam kết tăng chi tiêu quân sự. Ông nhấn mạnh, quốc gia này “không có lý do chính đáng” để trì hoãn việc nâng ngân sách quốc phòng.

Trong cùng cuộc họp báo, Tổng thống Trump khẳng định ông không có kế hoạch rút quân đội Mỹ khỏi châu Âu, song để ngỏ khả năng điều chuyển một số đơn vị nhằm tối ưu hóa bố trí lực lượng.

Dưới sức ép từ Washington, tại Hội nghị thượng đỉnh NATO hồi tháng 6, các nước thành viên đã nhất trí mục tiêu nâng chi tiêu quốc phòng lên 5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2035. Tuy nhiên, Tây Ban Nha đã khiến ông Trump nổi giận khi từ chối lời kêu gọi của Mỹ, trở thành quốc gia duy nhất trong NATO bác bỏ mục tiêu mới này.

Khi đó, ông Trump từng ám chỉ sẽ tăng gấp đôi thuế nhập khẩu với hàng hóa của Tây Ban Nha bán sang Mỹ. Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez đáp lại rằng, việc tuân thủ ngưỡng 5% GDP sẽ khiến Madrid phải chi thêm hàng trăm triệu Euro cho quốc phòng, đồng nghĩa với cắt giảm ngân sách y tế và giáo dục.

Văn phòng Thủ tướng Tây Ban Nha ra tuyên bố bác bỏ phát ngôn của ông Trump: “Tây Ban Nha là thành viên NATO chính thức và cam kết đầy đủ với liên minh. Chúng tôi thực hiện các mục tiêu như chính Mỹ”.

Ông Trump nhiều lần đe dọa rút Mỹ khỏi NATO nếu các nước thành viên không tăng chi tiêu quốc phòng, dù gần đây ông tỏ ra ủng hộ liên minh hơn, sau khi nhiều nước châu Âu đồng ý hướng tới mục tiêu chi tiêu 5% mà ông đề xuất.

Trong quá khứ, cũng đã có những lời kêu gọi trục xuất thành viên khỏi NATO, chẳng hạn sau khi Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không của Nga, nhưng Hiệp ước NATO không có cơ chế đình chỉ hay khai trừ quốc gia thành viên.

Một số học giả cho rằng, một nước có thể bị loại khỏi NATO nếu Hội đồng Bắc Đại Tây Dương, cơ quan ra quyết định cao nhất của liên minh, kết luận nước đó “vi phạm nghiêm trọng” nghĩa vụ hiệp ước. Tuy nhiên, Mỹ không thể đơn phương thực hiện điều này.

Kể từ khi thành lập năm 1949, chưa có quốc gia nào rời khỏi NATO. Việc trục xuất một thành viên gần như bất khả thi, bởi mọi quyết định lớn của NATO đều cần sự đồng thuận của cả 32 nước thành viên. Một quốc gia chỉ có thể tự nguyện rút lui, trong trường hợp chịu sức ép từ phần còn lại của liên minh.

Hơn nữa, Tây Ban Nha giữ vị trí chiến lược quan trọng đối với NATO, với hai căn cứ quân sự lớn có lực lượng Mỹ đồn trú đóng vai trò then chốt trong hệ thống phòng thủ của khối ở Địa Trung Hải.

Bảo Minh