Ngôi nhà chung của đồng bào Chơ Ro ở TPHCM, nơi gìn giữ văn hóa bản sắc dân tộc

Nhà văn hóa dân tộc Bàu Chinh tọa lạc tại xã Bàu Chinh (huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ), nay là xã Kim Long, TPHCM.

Nhà văn hóa dân tộc Bàu Chinh tại xã Kim Long, TPHCM

Công trình được xây dựng lần đầu vào năm 2002 bằng tre, nứa đơn giản. Sau nhiều năm xuống cấp, cuối năm 2016, UBND huyện Châu Đức đã đầu tư hơn 14 tỷ đồng xây dựng lại khang trang trên diện tích 6.000m2, khánh thành và đưa vào sử dụng từ tháng 11/2018.

Khu nhà văn hóa hiện nay gồm: nhà sàn truyền thống, văn phòng điều hành, thư viện, sân thể thao và không gian trưng bày các hiện vật gắn bó với đời sống đồng bào Chơ Ro. Đây vừa là nơi sinh hoạt cộng đồng, vừa là trung tâm lan tỏa tinh thần đoàn kết và gìn giữ văn hóa.

Cồng chiêng và các hiện vật gắn bó với đời sống đồng bào Chơ Ro được trưng bày bên trong nhà sàn truyền thống

Chia sẻ với VietNamNet, chị Dương Thị Triên (46 tuổi, người Chơ Ro), Phó chủ nhiệm Nhà văn hóa dân tộc Bàu Chinh cho biết, đồng bào Chơ Ro sinh sống chủ yếu ở thị trấn Ngãi Giao, xã Đá Bạc, xã Bàu Chinh và xã Bình Ba (huyện Châu Đức cũ). Với đồng bào Chơ Ro, nhà văn hóa không chỉ là nơi tổ chức các lễ hội truyền thống, mà thực sự là mái nhà chung nuôi dưỡng tình đoàn kết cộng đồng.

Người Châu Ro có nhiều lễ hội lớn trong năm, tiêu biểu là lễ cúng thần lúa (Yangri) vào tháng 3 âm lịch và lễ cúng thần rừng (Yangva) vào tháng 11 âm lịch. Đây là dịp để bà con, dù đi làm ăn xa, cũng trở về sum họp. Ngoài phần lễ, không khí lễ hội còn rộn ràng với múa hát dân ca, trình diễn nhạc cụ, tạo nên nét sinh hoạt cộng đồng đặc sắc.

Chị Dương Thị Triên giới thiệu trang phục truyền thống của người đồng bào Chơ Ro

Gìn giữ bản sắc, trao truyền cho thế hệ trẻ

Chị Dương Thị Triên cho biết, bên trong nhà văn hóa hiện trưng bày nhiều hiện vật gắn liền với đời sống đồng bào như cồng chiêng, trang phục, gùi, nỏ, mẹt, nhạc cụ Goong Kla, kèn bầu, kèn lá, kèn tre… cùng nhiều hình ảnh sinh hoạt văn hóa. Những hiện vật này giúp thế hệ trẻ và du khách hiểu thêm về nếp sống, phong tục của người Chơ Ro.

Trẻ em người đồng bào Chơ Ro được chỉ dẫn, truyền dạy cách đánh cồng chiêng

Không chỉ tổ chức lễ hội, nhà văn hóa còn thường xuyên mở lớp truyền dạy cồng chiêng, nhạc cụ và múa hát dân gian cho thanh thiếu niên.

“Chúng tôi còn phối hợp với Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh mở lớp dạy đọc tiếng Chơ Ro, thành lập câu lạc bộ cồng chiêng, dân ca để thế hệ trẻ thêm yêu, thêm tự hào với bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Nhiều em ban đầu rụt rè, nay đã tự tin biểu diễn trong các dịp lễ hội lớn, trở thành cầu nối để văn hóa dân tộc tiếp tục được trao truyền”, chị Triên cho hay.

Không chỉ gìn giữ bản sắc, Nhà văn hóa dân tộc Bàu Chinh còn là nơi tổ chức các phong trào thể dục thể thao, văn nghệ quần chúng, góp phần nâng cao đời sống tinh thần. Các hội thi văn nghệ, giải bóng chuyền, cầu lông diễn ra thường xuyên, tạo sân chơi bổ ích cho thanh niên.

Lãnh đạo UBND xã Kim Long cho biết, Nhà văn hóa dân tộc Bàu Chinh không chỉ phục vụ nhu cầu sinh hoạt, mà còn là trung tâm để phát động, triển khai các phong trào, đặc biệt là phong trào "toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa". Đây là nơi hội tụ, gắn bó và phát triển của cộng đồng dân tộc Chơ Ro.

Hiện nay, Nhà văn hóa dân tộc Bàu Chinh đã trở thành điểm đến của nhiều đoàn khách du lịch, nhà nghiên cứu muốn tìm hiểu văn hóa Chơ Ro. Không gian nơi đây vừa là niềm tự hào của người dân, vừa góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Quang Hưng