Ngôi chùa Khmer xứ biển Bạc Liêu, trăm năm quay mặt về hướng Đông

Nằm cách trung tâm TP Bạc Liêu (tỉnh Bạc Liêu) hơn 10km và cách bờ biển khoảng 2km, chùa Xiêm Cán là một trong những ngôi chùa Khmer lớn trong hệ thống chùa Khmer ở Nam Bộ.

Hơn một thế kỷ hình thành và phát triển, chùa Xiêm Cán là trung tâm sinh hoạt văn hóa tâm linh, văn hóa nghệ thuật của người Khmer

Chùa được khởi công xây dựng vào năm 1887 với diện tích gần 5ha. Ban đầu, chùa có tên tiếng Khmer là Komphisako, thể hiện sự uyên bác và chiều sâu của trí tuệ Phật pháp.

Tên Xiêm Cán của chùa xuất phát từ tiếng Tiêu (tiếng của người gốc Triều Châu, Trung Quốc, hiện đang sinh sống nhiều ở Bạc Liêu) có nghĩa là "giáp nước", ý nói một ngôi chùa ngự trên một vùng đất ngay bên cạnh bãi bồi ven biển.

Cổng vào chùa được thiết kế theo kiểu tam quan, phía trên có tượng rắn nhiều đầu

Tổng thể kiến trúc chùa gồm nhiều hạng mục như: cổng tam quan, tường rào bao quanh, chính điện, sala, tháp chuông… Tất cả đều quay về hướng Đông, xây dựng theo trường phái Phật giáo Nam Tông nhưng mang đậm dấu ấn kiến trúc Angkor - Campuchia.

Ấn tượng đầu tiên khi đến chùa là phần cổng vào có màu sắc bắt mắt, phía trên có tượng rắn nhiều đầu, hình ảnh những thiếu nữ nhảy múa. Ngoài ra, bao quanh chùa là bức tường rào chạm nhiều hoa văn rực rỡ cùng hàng cây sao, cây dầu cao vút.

Chánh điện chùa Xiêm Cán

Theo hướng từ ngoài cổng chính vào bên trong chùa thì bên trái là bức tượng Phật nằm, bên phải là tòa chánh điện dựng trên nền đất cao 2m. Chánh điện được xây theo hình chữ nhật, đường đi lên gồm 18 bậc thang, ở giữa là có tượng hình đôi kỳ lân cao lớn.

Không gian bên trong chánh điện

Phần vách, trần trong chánh điện được trang trí công phu với hàng trăm bức bích họa vô cùng rực rỡ. Nội dung các bức bích họa này mô phỏng lại sự tích Phật Thích Ca từ khi ra đời đến khi đắc đạo, giảng đạo và nhập cõi Niết bàn. Trung tâm chánh điện là tượng Phật lớn với vẻ mặt nhân hậu nhìn xuống, như ban phước lành cho mọi người.

Đối diện với khu vực chính điện là quần thể tháp - tượng, gồm 3 tháp chính cùng các pho tượng Phật ở các tư thế tọa thiền khác nhau

Khu vườn tháp phía sau khuôn viên chùa

Người Khmer quan niệm thanh niên tu học đến bậc Sa-di là để đền ơn cha, đến bậc Tỳ-khưu là để đền ơn mẹ. Có người học nhiều hơn để nâng cao thêm trình độ cốt yếu là tu để tu tâm, tích thiện.

Các lễ hội nổi tiếng tại chùa là lễ Chôl Chnăm Thmây (lễ vào năm mới) diễn ra từ ngày 14-16/4 lịch dương, lễ Sen Dolta (lễ cúng ông bà của người Khmer) được tổ chức từ ngày 8-10/10 dương lịch và lễ Kathanhna (dâng y cà sa) từ ngày 16/9-15/10 lịch âm.

Trần Tuyên