Nghị quyết 72-NQ/TW: Niềm tin về một dân tộc khỏe mạnh

Hướng tới tạo dựng một xã hội khỏe mạnh, công bằng và nhân văn

Sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi người dân, là nền tảng của mọi sự phát triển. Thực tế nhiều năm qua, hệ thống y tế Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận: tuổi thọ trung bình tăng, mạng lưới y tế cơ sở được củng cố, nhiều kỹ thuật hiện đại ngang tầm khu vực. Tuy nhiên, vẫn còn những “điểm nghẽn” lớn: chênh lệch tiếp cận dịch vụ giữa nông thôn - thành thị, gánh nặng chi phí y tế trực tiếp đè nặng lên hộ gia đình và tình trạng quá tải bệnh viện trung ương…

Trong bối cảnh đó, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 72-NQ/TW với cam kết miễn viện phí cơ bản cho toàn dân không chỉ mang ý nghĩa giảm gánh nặng tài chính, mà còn thể hiện khát vọng bình đẳng trong tiếp cận y tế, một nguyên tắc được Hiến pháp khẳng định nhưng nay được cụ thể hóa bằng chính sách thực tiễn.

Nghị quyết nêu rõ quan điểm, nội dung cốt lõi là chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe Nhân dân là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu của hệ thống chính trị; y tế là lĩnh vực đặc biệt, gắn liền với an sinh và hạnh phúc của Nhân dân. Người dân được miễn viện phí cơ bản, bảo đảm ai cũng có thể tiếp cận dịch vụ y tế thiết yếu mà không lo gánh nặng chi trả. Hình thành hệ thống y tế công bằng, hiệu quả, chất lượng cao, hội nhập quốc tế. Đến 2045, Việt Nam trở thành quốc gia có nền y tế phát triển tiên tiến trong khu vực, tiệm cận trình độ thế giới.

Để thực hiện những mục tiêu này, Nghị quyết cũng đưa ra 5 nhóm giải pháp lớn: hoàn thiện thể chế; đổi mới cơ chế tài chính y tế; phát triển nhân lực chất lượng cao; hiện đại hóa cơ sở vật chất; đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ.

Có thể nói, Nghị quyết 72-NQ/TW về chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe Nhân dân trong tình hình mới được xem là bước ngoặt trong tư duy và hành động của Đảng, Nhà nước. Đặt trong bối cảnh nhiều nước vẫn đang vật lộn với mô hình chi trả y tế, chính sách miễn viện phí cơ bản ở Việt Nam được kỳ vọng sẽ tạo “lá chắn an sinh” vững chắc. Đồng thời, khi gánh nặng chi phí được giảm bớt, niềm tin vào hệ thống y tế công lập sẽ tăng lên. Đây cũng là động lực để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh tại tuyến cơ sở, giảm áp lực cho bệnh viện tuyến trên.

Hình thành và xây dựng văn hóa sức khỏe

Cạnh đó, với những chính sách mang tính đột phá như khám sức khỏe định kỳ miễn phí từ năm 2026, xây dựng hồ sơ sức khỏe, hình thành và xây dựng văn hóa sức khỏe… Nghị quyết 72 không chỉ đặt mục tiêu nâng cao tuổi thọ, mà còn hướng tới tạo dựng một xã hội khỏe mạnh, công bằng và nhân văn. Người dân nghèo, người lao động phi chính thức, những nhóm dễ bị tổn thương, vốn là đối tượng dễ rơi vào “bẫy nghèo y tế” sẽ được bảo vệ tốt hơn.

9 nhóm giải pháp thực hiện Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị. (Nguồn: TTXVN)

Nghị quyết 72 đã vạch ra tầm nhìn đến năm 2045 là thời điểm Việt Nam phấn đấu trở thành quốc gia phát triển với các mục tiêu cụ thể như: tuổi thọ trung bình đạt 80 năm, số năm sống khỏe mạnh trên 70 năm, chiều cao và thể lực người Việt tiệm cận chuẩn quốc tế. Đây là những con số không chỉ phản ánh sự tiến bộ y tế, mà còn là thước đo của chất lượng sống, của sức mạnh nguồn nhân lực quốc gia. Một dân tộc khỏe mạnh, dẻo dai, trí tuệ minh mẫn chính là nền tảng để hội nhập, sáng tạo và phát triển bền vững.

Để đạt mục tiêu đó, Nghị quyết 72 nhấn mạnh việc xây dựng văn hóa sức khỏe trong toàn dân. Nghĩa là không chỉ Nhà nước lo, mà mỗi người dân cũng cần chủ động rèn luyện thể chất, duy trì lối sống khoa học, gắn kết giữa thể dục thể thao, dinh dưỡng hợp lý và chăm sóc tinh thần. Đây là tư duy hiện đại, coi sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi cá nhân, mỗi gia đình và cả xã hội.

Tuy nhiên, để xây dựng được ý thức về văn hóa sức khỏe trong toàn dân thì ngành Y tế đóng vai trò rất quan trọng. Nếu như trước đây và hiện nay, hệ thống y tế và bản thân dân chỉ tập trung chủ yếu vào điều trị bệnh, khắc phục hậu quả khi đã mắc bệnh, thì nay với Nghị quyết 72, cách tiếp cận đã thay đổi căn bản từ “chữa bệnh” sang “chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe toàn dân” với điểm nhấn quan trọng là quy định khám sức khỏe định kỳ miễn phí cho toàn dân từ năm 2026. Lần đầu tiên trong lịch sử, việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên được thể chế hóa thành chính sách quốc gia, được Nhà nước bảo đảm nguồn lực. Không chỉ giúp phát hiện sớm bệnh tật, giảm chi phí điều trị, chính sách này còn khuyến khích người dân hình thành thói quen chăm sóc bản thân, từ đó hình thành và xây dựng văn hóa sức khỏe trong toàn dân.

Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện 4 nghị quyết do Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức ngày 16/9/2025, khi đề cập đến Nghị quyết số 72-NQ/TƯ, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ: dự phòng là then chốt - cơ sở là nền tảng - Nhân dân là trung tâm. Mục tiêu là tăng tuổi thọ khỏe mạnh, giảm chi trả cho người bệnh, số hóa hệ thống, củng cố y tế cơ sở, nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của người bệnh, người dân.

Đẩy mạnh triển khai hồ sơ bệnh án điện tử (EMR)Một trong những nhóm giải pháp lớn được Nghị quyết 72 đưa ra là đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ trong y tế. Trong bối cảnh chuyển đổi số ngành Y tế đang diễn ra mạnh mẽ, việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử (EMR) thay thế hồ sơ giấy là yêu cầu tất yếu và cấp bách. EMR mang lại nhiều lợi ích vượt trội, nhất là đối với người bệnh không phải mang theo nhiều giấy tờ khi đi khám, tiết kiệm thời gian chờ đợi nhờ quy trình được xử lý nhanh chóng, thông tin bệnh sử, kết quả xét nghiệm và hình ảnh chẩn đoán được lưu trữ tập trung, chính xác và bảo mật. EMR cũng bảo đảm tính liên tục trong chăm sóc, cho phép bệnh nhân tiếp cận dịch vụ tại nhiều cơ sở y tế mà không lo thất lạc thông tin. Đồng thời, EMR góp phần nâng cao an toàn trong điều trị nhờ hạn chế sai sót trong kê đơn, dùng thuốc và hỗ trợ bác sĩ đưa ra quyết định chính xác hơn…Hiện nay công tác triển khai bệnh án điện tử đang được các cơ sở y tế triển khai một cách quyết liệt. Tuy nhiên, còn hơn 100 bệnh viện công bố triển khai sau ngày 2/10/2025, thậm chí có nơi muộn đến tháng 6/2026. Xung quanh vấn đề này, theo PGS Trần Quý Tường, nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Bộ Y tế, hiện là Chủ tịch Hội Tin học y tế, để vượt qua những khó khăn, thách thức và triển khai thành công EMR trên phạm vi toàn quốc, cần tăng cường sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Y tế; hoàn thiện khung pháp lý và chính sách; bảo đảm nguồn lực tài chính; cần tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan quản lý Nhà nước, các hội nghề nghiệp, doanh nghiệp công nghệ, chính quyền địa phương và đội ngũ chuyên gia nhằm tạo sự thống nhất trong triển khai EMR trên toàn quốc, bảo đảm hiệu quả, thiết thực.

Nhiều chỉ tiêu y tế cơ bản đang được cải thiện qua các nămKể từ khi thực hiện Nghị quyết số 68/2013/QH13 ngày 29/11/2013 của Quốc hội đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về BHYT, tiến tới BHYT toàn dân, đến năm 2024, cả nước có khoảng 95,5 triệu người tham gia BHYT, đạt trên 94% dân số, gấp 13,5 lần so với năm 1995. Chính sách BHYT được thực hiện hiệu quả đã trở thành một trong những trụ cột trong hệ thống an sinh xã hội, là điểm tựa tài chính cho hàng chục triệu người dân trước rủi ro bệnh tật. Thành tựu trong lĩnh vực y tế còn phải kể đến các chỉ tiêu y tế cơ bản được cải thiện qua các năm, một số chỉ tiêu vượt mức, được quốc tế đánh giá cao như: tuổi thọ trung bình của người dân đạt 74,7 tuổi; số năm sống khỏe mạnh đạt 65,4 năm; hệ thống y tế ngày càng hoàn thiện, mở rộng với số bệnh viện tăng từ 1.162 (năm 2011) lên 1.665 (năm 2024); số giường bệnh tăng lên 34/10.000 dân; đội ngũ nhân lực y tế phát triển cả về số lượng và chất lượng với số bác sĩ tăng lên 14/10.000 dân.

Hoa Bùi