Nghị định 98: Gỡ vướng chính sách để liên kết sản xuất nông nghiệp bền vững

Toàn cảnh hội thảo

Năm 2021, Hợp tác xã Thương mại Dịch vụ Cây Trôm là một trong số ít tổ chức kinh tế tập thể của tỉnh Tây Ninh tham gia đề án nhận hỗ trợ theo chủ trương Nghị định 98 của Chính phủ về thúc đẩy liên kết bền vững trong sản xuất nông nghiệp. Sau khi xây dựng chuỗi liên kết và nhận thức được tầm quan trọng của sản xuất bền vững, Hợp tác xã Thương mại Dịch vụ Cây Trôm đã chuyển đổi từ canh tác lúa truyền thống sang sản xuất hữu cơ. Việc xây dựng chuỗi liên kết sản xuất hiệu quả và bền vững giúp các thành viên tiết kiệm chi phí đầu tư, tăng thu nhập từ 13 - 30% so với trước khi tham gia hợp tác xã. Dù đạt được một số kết quả tích cực khi xây dựng chuỗi liên kết nhưng anh Bùi Văn Tuấn - Giám đốc HTX Thương mại Dịch vụ Cây Trôm cho biết, một số quy định của Nghị định 98 đang khiến hợp tác xã rất khó tiếp cận chính sách hỗ trợ.

"Tình hình chung bây giờ tất cả các đơn vị thực hiện Nghị định 98 thì đều vướng quy định về vốn đối ứng trong đầu tư cơ sở hạ tầng… đến 99% hợp tác xã đều loại bỏ…", ông Tuấn nhấn mạnh.

Bên cạnh những kết quả đạt được thì quá trình thực hiện Nghị định 98 đã bộc lộ một số khó khăn, bất cập. Nguồn lực hỗ trợ về vốn, đất đai, hạ tầng chế biến và bảo quản chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Các quy định thủ tục hành chính trong việc tiếp cận chính sách còn rườm rà, mất nhiều thời gian. Đáng chú ý, nhiều hợp đồng liên kết chưa được tuân thủ nghiêm túc dẫn đến tình trạng “bẻ kèo”, phá vỡ cam kết, gây rủi ro cho cả người sản xuất và doanh nghiệp chế biến. Các quy định về chính sách hỗ trợ về trang bị máy móc không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của khoa học công nghệ, chuyển đổi số hiện nay... Tiến sĩ Trần Minh Hải - Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và phát triển nông thôn nêu thực tế.

"Nghị định 98 hiện nay đã bộc lộ nhiều điểm yếu mà tôi cho rằng chúng ta cần phải thay đổi… như về thị trường, về tiêu chuẩn chất lượng, sản xuất bền vững…", Tiến sĩ Trần Minh Hải cho biết.

Trên cơ sở những vướng mắc, bất cập đã được chỉ ra sau gần 5 năm thực hiện Nghị định 98, nhiều ý kiến cho rằng cần sửa đổi, bổ sung một số chính sách hỗ trợ cho phù hợp với giai đoạn phát triển mới. Trong đó, tập trung hỗ trợ đầu tư vào quy hoạch vùng sản xuất, áp dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi và tăng cường chuỗi liên kết gắn với thị trường. Có cơ chế phù hợp để phát triển các mô hình hợp tác xã kiểu mới, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu trong nước và xuất khẩu.

Ông Hoàng Xuân Trường – Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và phát triển hệ thống nông nghiệp cho rằng, bên cạnh các chính sách hỗ trợ theo Nghị định 98 thì các địa phương cần có giải pháp đủ mạnh để hỗ trợ tổ chức hợp tác xã trong vai trò cầu nối chuỗi liên kết sản xuất gắn với quy hoạch vùng sản xuất nông sản thế mạnh, đặc trưng bản địa.

"Vai trò đầu tiên là có các cán bộ, tư vấn tốt để thực hiện làm cầu nối, giúp thúc đẩy mối liên kết… Bởi vậy, ở các địa phương, tôi cũng khuyến nghị nên xác định được các sản phẩm chủ lực…", ông Trường nhấn mạnh.

Trong giai đoạn phát triển mới gắn với chủ trương tinh gọn bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, việc điều chỉnh, bổ sung các cơ chế hỗ trợ liên kết bền vững trong sản xuất nông nghiệp theo Nghị định 98 là cần thiết. Điều này sẽ góp phần thúc đẩy các thành phần kinh tế tham gia đầu tư để góp phần xây dựng một nền nghiệp hiện đại, thông minh và bền vững trong những năm tới.

Hữu Hưng/VOV1