Nghề cá Quảng Ninh thay đổi toàn diện sau gần 8 năm nỗ lực gỡ thẻ vàng

Thời gian qua, cùng với cả nước, tỉnh Quảng Ninh đã tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn tình trạng khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Đây không chỉ là nỗ lực hướng tới mục tiêu gỡ thẻ vàng IUU của Ủy ban châu Âu (EC), mà còn là bước đi quan trọng để xây dựng một nghề cá hiện đại, bền vững.

Dịp này, báo Pháp Luật TP.HCM đã có cuộc trao đổi với ông Đỗ Đình Minh, Chi cục trưởng Chi cục Biển, Hải đảo và Thủy sản, Kiểm ngư (Sở NN&MT tỉnh Quảng Ninh), về những kết quả đạt được cũng như các thách thức trong công tác chống khai thác IUU tại địa phương.

100% tàu cá 15 m trở lên đã lắp VMS

. Phóng viên: Thưa ông, thời gian qua, Quảng Ninh đã triển khai công tác chống khai thác IUU như thế nào?

+ Ông Đỗ Đình Minh (ảnh): Ngay từ đầu năm, các cơ quan chuyên môn đã chủ động tham mưu để UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo, chuẩn bị kỹ lưỡng các điều kiện phục vụ đoàn thanh tra của EC.

Về quản lý đội tàu, toàn tỉnh hiện có 4.283 tàu cá dài từ 6 m trở lên, đã cập nhật dữ liệu CCCD trên hệ thống VNFishbase đạt 100%, cấp phép khai thác cho 94,1% số tàu. Toàn bộ tàu dài từ 12 m trở lên đều đã đăng kiểm và 275/275 tàu cá dài từ 15 m trở lên đã lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS), bắt buộc bật máy 24/24 giờ để truyền dữ liệu về trung tâm.

Trong tháng 7-2025, sở đã trích xuất và thông báo cho sáu tàu cá mất tín hiệu VMS; năm tàu đã khắc phục thành công. Hằng tuần, sở đều lập danh sách các tàu có nguy cơ cao vi phạm để phối hợp kiểm tra, xử lý.

Song song với quản lý, tỉnh cũng tăng cường tuần tra, kiểm soát, tuyên truyền và tập huấn pháp luật chống khai thác IUU để nâng cao ý thức của ngư dân. Mục tiêu là để người dân phải thấy rõ nếu còn để xảy ra vi phạm, thủy sản Việt Nam có nguy cơ mất thị trường xuất khẩu. Đó không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là lợi ích lâu dài của chính bà con ngư dân.

. Ngoài những kết quả tích cực, công tác chống khai thác IUU ở Quảng Ninh còn tồn tại những bất cập gì và mục tiêu trong thời gian tới ra sao, thưa ông?

+ Bên cạnh những kết quả đạt được, tỉnh vẫn còn gặp một số khó khăn. Cụ thể, Quảng Ninh chưa có cảng chỉ định nên việc kiểm soát tàu cá ra vào cảng còn hạn chế. Trong khi đó, vùng biển của tỉnh rất rộng, nhiều bến ngang, tàu cá thường ra vào bến riêng nên sản lượng được kiểm soát tại các điểm đã công bố vẫn còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu. Ngoài ra, dù chính quyền hai cấp đã vận hành tương đối ổn định nhưng công tác thống kê ở một số xã, phường, đặc khu vẫn chưa được thực hiện đầy đủ.

Lực lượng chức năng kiểm tra và tuyên truyền về chống khai thác IUU tại tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: NGỌC SƠN

Với quyết tâm cùng cả nước gỡ cảnh báo thẻ vàng của EC, chúng tôi đang tăng cường cử cán bộ xuống cơ sở để hỗ trợ địa phương, đồng thời siết chặt công tác kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn và xử lý vi phạm về khai thác IUU. Chúng tôi cũng tập trung hướng dẫn ngư dân tuân thủ các quy định, đặc biệt là việc ghi chép nhật ký khai thác đúng thực tế.

Nhận thức cộng đồng đang được nâng lên

. Trong gần tám năm thực hiện các khuyến cáo của EC nhằm mục tiêu gỡ thẻ vàng IUU cho thủy sản, nghề cá ở Quảng Ninh đã có sự thay đổi như thế nào, thưa ông?

+ Theo tôi, nghề cá ở Quảng Ninh nói riêng và cả nước nói chung đã có sự thay đổi toàn diện. Nếu trước kia tỉnh chủ yếu dựa vào khai thác thì nay xu hướng đã thay đổi, nuôi trồng thủy sản ngày càng chiếm tỉ trọng lớn. Từ chỗ khai thác tự do, nay tỉnh đã chuyển sang nghề cá có trách nhiệm, kiểm soát chặt chẽ đội tàu, đánh giá nguồn lợi để sắp xếp lại hợp lý.

. Vậy sự chuyển biến trong nhận thức của người dân hiện tại ra sao, thưa ông?

+ Một số bà con từng cho rằng việc lắp thiết bị giám sát hay khai báo qua cảng là rườm rà, tốn kém. Tuy nhiên, sau khi được tuyên truyền, đa phần đã đồng thuận, dần thay đổi thói quen. Nhiều ngư dân ý thức rằng nếu còn khai thác tận diệt, khai thác trái phép thì chính con cháu họ sau này sẽ mất nguồn cá sinh sống. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy nhận thức của cộng đồng đang được nâng lên.

. Xin cảm ơn ông.

NHÓM PV