Ngày thế giới Phòng, chống tự tử (10-9): Quan tâm, lắng nghe, chia sẻ để ngăn ngừa tự tử

Bác sĩ Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Khánh thăm khám cho một bệnh nhân tự tử bằng thuốc được cứu sống. Ảnh: Hạnh Dung

Nhói lòng

Đã hơn 3 năm trôi qua kể từ ngày con trai qua đời, mỗi lần nhìn lên bàn thờ và di ảnh con, bà H.N. (xã Long Phước, tỉnh Đồng Nai) lại day dứt khôn nguôi. Bà N. nhớ lại: Buổi trưa hôm đó, con trai giận bà vì một chuyện rất nhỏ, đã lén uống thuốc diệt cỏ để tự tử. Đến chiều, khi gia đình phát hiện, đưa con đến bệnh viện cấp cứu thì đã muộn.

Cách đây vài tháng, Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Khánh tiếp nhận nữ bệnh nhân 17 tuổi (xã Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai) trong tình trạng đau dữ dội vùng cột sống thắt lưng, liệt 2 chân. Nguyên nhân là do buồn chuyện gia đình, bệnh nhân đã nhảy cầu tự tử trong đêm, sau đó được người đi đường phát hiện, đưa vào bệnh viện cấp cứu.

Kết quả chụp CT Scanner cột sống và X-quang cho thấy, bệnh nhân bị gãy vỡ nát thân sống L2 di lệch, gây hẹp ống nặng. Đây là tình trạng bệnh rất nặng, nếu không phẫu thuật ngay, bệnh nhân có nguy cơ liệt hoàn toàn. May mắn sau ca mổ, bệnh nhân hồi phục tốt, sức cơ cải thiện dần.

Bác sĩ chuyên khoa I Trịnh Việt Bắc, Phó Trưởng khoa Hồi sức tích cực chống độc, Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất cho biết: Không chỉ tự tử bằng thuốc diệt cỏ, nhiều bệnh nhân còn tìm đến cái chết bằng thuốc an thần, thuốc giảm đau, nước tẩy rửa vệ sinh, nhảy lầu, nhảy cầu, cắt cổ tay, treo cổ… Trong đó, tự tử bằng thuốc diệt cỏ là nỗi ám ảnh lớn nhất đối với các bác sĩ và người nhà bệnh nhân.

Người bệnh tự tử bằng thuốc diệt cỏ sẽ tỉnh táo cho đến khi chết vì suy hô hấp, suy gan, suy tạng. Họ khó thở, đau đớn, vật vã, thở rít lên từng hồi. Hiện chưa có biện pháp điều trị để cứu sống các bệnh nhân uống thuốc diệt cỏ. Cách điều trị vẫn là rửa dạ dày, lọc máu, dùng thuốc giải độc nhưng kết quả rất hạn chế. Những bệnh nhân may mắn thoát khỏi “tử thần” thì phần đời còn lại cũng không dễ dàng vì di chứng phổi và nhiều cơ quan nội tạng khác rất nặng nề.

Nhận biết sớm dấu hiệu tự tử

Thống kê của Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường quốc gia (Bộ Y tế) cho thấy, mỗi năm có khoảng 40 ngàn người Việt Nam đã tìm cách kết thúc cuộc đời do trầm cảm, cao gấp 4 lần số ca tử vong do tai nạn giao thông.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tự tử. Ở người trưởng thành, có thể là do căng thẳng, áp lực công việc, áp lực tài chính, mâu thuẫn gia đình, vợ chồng… Còn ở lứa tuổi thanh, thiếu niên, có thể do áp lực điểm số, giận dỗi cha mẹ, mâu thuẫn với bạn trai/bạn gái, trải qua một cú sốc lớn hoặc bị bạn bè cô lập…

Một giáo viên của trường THPT trên địa bàn xã Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai tâm sự: Nhà trường từng tiếp nhận một học sinh từ trường khác chuyển đến có biểu hiện trầm cảm và đã tự tử bằng cách cắt cổ tay. Rất may, em được gia đình phát hiện và đưa đi cấp cứu kịp thời.

Giáo viên này bày tỏ nỗi lo lắng về tình trạng học sinh hiện nay sử dụng mạng xã hội quá nhiều trong khi các em chưa biết cách chọn lọc thông tin, chưa biết cách xử lý mâu thuẫn trên mạng xã hội. Từ đó dẫn đến nhiều em bị bắt nạt trên mạng, bị cô lập, đe dọa dẫn đến sợ sệt, trầm cảm, lo lắng mà không biết phải tâm sự, giãi bày với ai. Đó là một trong những nguyên nhân có thể tác động đến hành vi tự tử của các em.

Để ngăn ngừa hành vi tự tử, bác sĩ Trịnh Việt Bắc cho rằng: Mỗi người trong chúng ta hãy quan tâm đến nhau nhiều hơn, quan sát và chú ý những dấu hiệu cảnh báo ở người thân, bạn bè, đồng nghiệp. Từ đó kịp thời chia sẻ và giúp họ có thể chia sẻ nỗi lòng, tìm hướng giải quyết phù hợp.

Những dấu hiệu bất thường ở người thân, bạn bè cần được quan tâm như: tâm trạng buồn bã kéo dài, mất hứng thú trong sinh hoạt, tự cô lập bản thân, than phiền về sự vô nghĩa của cuộc sống, bỏ bê công việc, học tập, có hành vi tự làm tổn thương bản thân, lạm dụng chất kích thích…

“Một lời hỏi thăm, một cái nắm tay hay sự kiên nhẫn lắng nghe đôi khi chính là “liều thuốc” giúp người đang trong tuyệt vọng thấy mình không đơn độc. Khi lắng nghe, hãy để người khác được bày tỏ cảm xúc thật của họ, tránh phán xét hoặc đưa ra lời khuyên vội vã. Thay vào đó, sự đồng cảm và chia sẻ chân thành sẽ giúp họ cảm thấy được tôn trọng và yêu thương. Với học sinh và trẻ vị thành niên, phụ huynh cần kiên nhẫn lắng nghe con; thầy cô cần gần gũi bảo ban nhẹ nhàng, giảm áp lực học tập cho các em” - bác sĩ Bắc nhấn mạnh.

Các bác sĩ khuyến nghị: Để vượt qua những suy nghĩ bồng bột nhất thời, mỗi người cần có những suy nghĩ lạc quan. Khi gặp bế tắc, hãy tâm sự với một ai đó để bản thân cảm thấy đỡ áp lực, hoặc tìm đến bác sĩ tâm lý để được tư vấn, tìm hướng giải quyết tích cực…

Hạnh Dung