Ngành sản xuất Việt Nam tăng trưởng chậm lại trong bối cảnh nhu cầu giảm sút và áp lực thuế quan

Sản lượng ngành sản xuất Việt Nam tiếp tục tăng trong tháng 8, nhưng tốc độ tăng đã chậm hơn trong bối cảnh nhu cầu giảm.

Sáng 3/9/2025, S&P Global công bố báo cáo Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam tháng 8/2025. Trong đó có 3 điểm nhấn nổi bật: Sản lượng tăng tháng thứ tư liên tiếp; Số lượng đơn đặt hàng mới và việc làm giảm; Chi phí đầu vào tăng mạnh nhất từ đầu năm 2025 đến nay.

SẢN LƯỢNG SẢN XUẤT TĂNG CHẬM LẠI

Báo cáo của S&P Global ghi nhận, sản lượng ngành sản xuất Việt Nam tiếp tục tăng trong tháng 8, nhưng tốc độ tăng đã chậm hơn trong bối cảnh nhu cầu giảm. Trên thực tế, số lượng đơn đặt hàng mới giảm sau khi tăng trở lại trong tháng 7 góp phần khiến việc làm tiếp tục giảm khi xuất hiện bằng chứng của năng lực sản xuất dư thừa.

“Một số công ty nhắc đến tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu, và đây là nhân tố khiến thời gian giao hàng của nhà cung cấp kéo dài và chi phí đầu vào tăng mạnh nhất kể từ đầu năm đến nay’, báo cáo nhấn mạnh.

Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam vẫn nằm trên ngưỡng 50 điểm trong tháng 8, từ đó cho thấy sức khỏe ngành sản xuất cải thiện tháng thứ hai liên tiếp. Tuy nhiên, kết quả chỉ số PMI giảm từ 52,4 điểm của tháng 7 xuống còn 50,4 điểm cho thấy các điều kiện kinh doanh chỉ cải thiện nhẹ.

Điểm tích cực chính của kỳ khảo sát này là sản lượng sản xuất vẫn tăng, và tăng trưởng được ghi nhận tháng thứ tư liên tiếp. Mức tăng trong tháng 8 là mạnh, mặc dù đã chậm hơn so với tháng 7. Những công ty tăng sản lượng cho biết họ làm vậy để đáp ứng số lượng đơn đặt hàng mới tăng, trong khi đà tăng chậm lại phản ánh những báo cáo về tình trạng nhu cầu giảm.

Số lượng đơn đặt hàng mới giảm trong tháng 8, sau khi đã tăng lần đầu tiên trong bốn tháng trong tháng 7. Tình trạng nhu cầu được báo cáo giảm, một phần là do thuế quan của Mỹ. Những vấn đề liên quan đến thuế quan khiến số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới tiếp tục giảm, và đây là lần giảm thứ mười liên tiếp. Mức giảm mạnh trong tháng 8 là mạnh hơn so với tổng số lượng đơn đặt hàng mới.

NIỀM TIN KINH DOANH CẢI THIỆN DÙ VẪN CÒN NHIỀU QUAN NGẠI

Báo cáo của S&P Global cho biết với số lượng đơn đặt hàng mới giảm, các công ty tiếp tục phải giảm số lượng lao động vào cuối quý 3 của năm. Việc làm đã giảm tháng thứ 11 liên tiếp, và mức giảm là nhẹ. Tuy nhiên, số lượng đơn đặt hàng mới giảm mạnh khiến năng lực sản xuất trong ngành chưa được sử dụng hết. Lượng công việc tồn đọng giảm đáng kể, và mức độ giảm là lớn nhất kể từ tháng 4.

Tồn kho hàng thành phẩm cũng giảm khi các công ty báo cáo về sự ngần ngại trong việc lưu trữ hàng tồn kho vào thời điểm số lượng đơn đặt hàng mới giảm, và về việc chuyển giao thành phẩm cho khách hàng.

Trong khi các nhà sản xuất giảm số lượng nhân công và hàng tồn kho thành phẩm, hoạt động mua hàng được ghi nhận tăng tháng thứ hai liên tiếp, và các thành viên nhóm khảo sát cho rằng nguyên nhân là do nhu cầu sản xuất tăng và nỗ lực tích trữ hàng tồn kho trong bối cảnh nhu cầu được kỳ vọng sẽ cải thiện.

Tuy nhiên, tồn kho hàng mua giảm khi có các báo cáo cho biết hàng nhập khẩu giảm. Tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu ảnh hưởng đến những nỗ lực tìm kiếm hàng hóa đầu vào, và thời gian giao hàng của nhà cung cấp bị kéo dài.

Tình trạng thiếu hụt nguyên vật liệu, thuế quan và chi phí vận tải khiến giá cả đầu vào tiếp tục tăng trong tháng 8. Tốc độ tăng giá đã mạnh hơn và là mức nhanh nhất kể từ đầu năm 2025 đến nay, mặc dù vẫn yếu hơn mức trung bình của lịch sử chỉ số.

Giá cả đầu ra tăng tháng thứ ba liên tiếp do thuế tăng và việc chuyển giao chi phí đầu vào tăng sang cho khách hàng. Giá cả đầu ra tăng nhẹ, và tốc độ tăng gần giống như tốc độ tăng trong tháng 7.

Điểm sáng được S&P Global ghi nhận là niềm tin kinh doanh đã mạnh lên thành mức cao của sáu tháng trong tháng 8, mặc dù vẫn là thấp hơn mức trung bình của lịch sử chỉ số. Một số doanh nghiệp trả lời khảo sát dự đoán số lượng đơn đặt hàng mới tăng trong năm tới, từ đó hỗ trợ cho tâm lý lạc quan về sản lượng. Mặt khác, những lo ngại về tình hình kinh tế thế giới đã làm hạn chế mức độ tin tưởng.

Bình luận về kết quả khảo sát, ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, cho biết mặc dù việc sản lượng tiếp tục tăng trong tháng 8 là tín hiệu tích cực, số lượng đơn đặt hàng mới tiếp tục giảm đặt ra câu hỏi liệu các công ty có thể tiếp tục tăng sản lượng trong bao lâu. Doanh số bán hàng mới giảm là vì xuất khẩu tiếp tục giảm mạnh do các vấn đề về thuế quan tiếp tục tác động đến ngành sản xuất.

“Các công ty ít nhất cũng tự tin hơn vào triển vọng một năm tới, một phần dựa trên hy vọng về sự gia tăng nhu cầu, mà điều này sẽ khuyến khích hoạt động mua hàng tăng. Tuy nhiên, các nhà sản xuất ở một chừng mực nào đó đã chịu tác động của tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu”, ông Andrew Harker nhận định; đồng thời hy vọng với lộ trình thuế quan sắp tới có vẻ ổn định hơn, những cải thiện về nhu cầu sẽ thành hiện thực trong những tháng tới, từ đó giúp duy trì tăng trưởng sản lượng của ngành sản xuất.

Mạnh Đức