Ngành ô tô toàn cầu nguy cơ tê liệt vì lệnh cấm của Trung Quốc

Các hãng ô tô Đức vừa lên tiếng cảnh báo việc Trung Quốc hạn chế xuất khẩu có thể gây đình trệ hoạt động sản xuất và làm chao đảo nền kinh tế Đức. Tuần trước, một hãng xe điện Ấn Độ phản ánh tương tự.

Hoạt động khai thác tại một mỏ đất hiếm Trung Quốc. (Ảnh: Reuters)

Quyết định của Trung Quốc từ tháng 4 về việc tạm dừng xuất khẩu một loạt khoáng sản và nam châm chiến lược đã gây đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu, ảnh hưởng đến các hãng ô tô, nhà sản xuất hàng không vũ trụ, công ty bán dẫn và các nhà thầu quân sự.

Tình trạng này cho thấy rõ vị trí thống trị của Trung Quốc trong ngành công nghiệp khoáng sản chiến lược và được coi là công cụ giúp Bắc Kinh có quyền mặc cả trong cuộc chiến thương mại với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Ông Trump tìm cách tái định hình mối quan hệ thương mại với đối thủ kinh tế lớn nhất của Mỹ bằng cách áp mức thuế cao lên hàng hóa nhập khẩu trị giá hàng tỷ đô la, với hy vọng thu hẹp thâm hụt thương mại và khôi phục sản xuất trong nước.

Ông từng áp mức thuế lên tới 145% với hàng hóa Trung Quốc nhưng sau đó phải giảm vì thị trường chứng khoán, trái phiếu và tiền tệ phản ứng dữ dội. Đáp lại, Trung Quốc cũng áp thuế lên hàng hóa Mỹ và tận dụng lợi thế của mình trong chuỗi cung ứng để gây áp lực buộc ông Trump phải nhượng bộ.

Dự kiến trong tuần này, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ có cuộc điện đàm, và lệnh cấm xuất khẩu có thể là vấn đề hàng đầu được hai nhà lãnh đạo trao đổi.

“Tôi có thể đảm bảo rằng chính quyền đang tích cực theo dõi việc Trung Quốc tuân thủ các thỏa thuận thương mại Geneva. Các quan chức của chúng tôi vẫn đang duy trì liên lạc với phía Trung Quốc”, phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết.

Ông Trump cho rằng việc Trung Quốc trì hoãn nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu khoáng sản chiến lược là hành vi vi phạm thỏa thuận Geneva.

Việc vận chuyển các loại nam châm đã bị đình trệ tại nhiều cảng của Trung Quốc trong khi chờ chính phủ nước này soạn thảo quy định mới. Sau khi được áp dụng, hệ thống này có thể ngăn chặn vĩnh viễn việc cung cấp cho một số công ty, bao gồm cả các nhà thầu quân sự Mỹ.

Nam châm đất hiếm đóng vai trò rất quan trọng trong ngành công nghiệp ô tô, máy bay không người lái, robot, tên lửa và nhiều mặt hàng khác.

Vội vã tìm giải pháp

Lệnh đình chỉ của Trung Quốc đang gây lo lắng ở nhiều quốc gia, khiến các nước ráo riết tìm kiếm những lựa chọn thay thế ít ỏi, trong bối cảnh lo ngại sản xuất ô tô và nhiều sản phẩm khác có thể bị đình trệ hoàn toàn vào cuối mùa hè năm nay.

“Nếu tình hình không được cải thiện nhanh chóng, nguy cơ chậm sản xuất, thậm chí ngừng sản xuất là điều không thể loại trừ,” bà Hildegard Mueller, người đứng đầu hiệp hội ngành ô tô Đức, nói với Reuters.

Ông Frank Fannon, chuyên gia tư vấn ngành khoáng sản và cựu trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách tài nguyên năng lượng, cho biết những gián đoạn toàn cầu này không khiến giới quan sát ngạc nhiên.

“Tôi không nghĩ ai nên bất ngờ với cách mọi việc đang diễn ra. Mỹ đang đối mặt với một thách thức về năng lực sản xuất và chúng ta cần huy động toàn bộ chính phủ để đảm bảo nguồn cung và đẩy mạnh năng lực nội địa càng sớm càng tốt. Lẽ ra điều này phải được làm từ hôm qua”, ông nói.

Reuters dẫn các nguồn tin cho biết, các nhà ngoại giao, đại diện ngành ô tô và doanh nghiệp từ Ấn Độ, Nhật Bản và châu Âu đang tìm cách gặp giới chức Trung Quốc để thúc đẩy việc cấp phép nhanh hơn cho xuất khẩu nam châm, đất hiếm.

Một phái đoàn doanh nghiệp từ Nhật Bản sẽ đến Bắc Kinh vào đầu tháng 6 để gặp Bộ Thương mại Trung Quốc nhằm thảo luận về vấn đề hạn chế; các nhà ngoại giao đến từ các nước có ngành công nghiệp ô tô lớn của châu Âu cũng đã đề xuất được gặp khẩn cấp quan chức Trung Quốc trong những tuần gần đây.

Tháng 5 vừa qua, người đứng đầu hiệp hội đại diện cho các hãng General Motors, Toyota, Volkswagen, Hyundai và các hãng ô tô lớn khác đã gửi thư lên chính quyền Tổng thống Trump bày tỏ lo ngại.

“Nếu không có nguồn cung ổn định cho các nguyên tố và nam châm này, các nhà cung cấp ô tô sẽ không thể sản xuất những bộ phận quan trọng như hộp số tự động, máy phát điện, các loại mô-tơ, cảm biến, dây an toàn, loa, đèn, hệ thống lái trợ lực và camera”, Liên minh Đổi mới ô tô nêu rõ trong thư.

Thu loan

Theo Reuters