Ngành nhựa tìm cách thích ứng 'luật chơi mới' trên thị trường xuất khẩu

Ngành nhựa chịu nhiều rủi ro từ các chính sách thuế, chính sách phát triển bền vững trên toàn cầu.

Mức thuế đối ứng 20% Mỹ áp cho Việt Nam thấp hơn nhiều so với tuyên bố ban đầu, tuy nhiên vẫn gây ra lo lắng cho cộng đồng doanh nghiệp nhựa, trong bối cảnh Mỹ là thị trường xuất khẩu chính của ngành nhựa Việt Nam.

Bà Huỳnh Thị Mỹ, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA), thị trường Mỹ chiếm tỷ trọng lên đến 80 – 90%, thậm chí có thể lên đến 100% sản lượng xuất khẩu của nhiều doanh nghiệp.

Chính vì vậy, việc áp thuế đối ứng khiến sản phẩm nhựa bị đội chi phí, mất lợi thế cạnh tranh so với một số đối thủ như Ấn Độ, Malaysia, Thái Lan.

Dự báo, trong 6 – 12 tháng tới, xuất khẩu nhựa sang Mỹ có thể bị suy giảm từ 10 – 30%. Đặc biệt, ván sàn nhựa giả gỗ, sản phẩm chiếm 50% kim ngạch xuất khẩu ngành nhựa sang Mỹ, sẽ chịu tác động nặng nề nhất.

Trong khi đó, hơn 4.000 doanh nghiệp nhựa trong nước chủ yếu có quy mô vừa và nhỏ, sẽ phải chịu tác động đa chiều, sản lượng, doanh thu suy giảm, lợi nhuận bị co hẹp, ảnh hưởng tới cả việc làm của người lao động.

Ngành nhựa tìm cửa thích ứng

Với những thách thức đặt ra, bà Mỹ nhấn mạnh, doanh nghiệp ngành nhựa cần triển khai giải pháp ngắn hạn là tận dụng nhập khẩu nguyên liệu từ Mỹ để giảm thuế nhờ xuất xứ hàng hóa.

Còn về dài hạn, doanh nghiệp có thể tận dụng các hiệp định thương mại tự do như CPTPP, EVFTA, RCEP để đa dạng hóa thị trường.

Lãnh đạo VPA cũng nhấn mạnh giải pháp mang tính chiến lược cho ngành nhựa là đáp ứng tiêu chuẩn xanh hóa để xâm nhập thị trường tốt hơn, thông qua đổi mới công nghệ, tăng cường sử dụng nguyên liệu tái chế, trong bối cảnh các tiêu chuẩn về bền vững đang dần trở thành bắt buộc ở các thị trường lớn.

Đặc biệt, với việc Việt Nam đang cùng 190 quốc gia tham gia đàm phán Hiệp ước nhựa toàn cầu, tăng cường tỷ lệ tái chế sẽ trở thành luật chơi mới đối với cộng đồng doanh nghiệp nhựa.

“Ngành tái chế sẽ trở thành hướng đi mới trong thời gian tới”, bà Mỹ cho biết, đồng thời thông tin về việc VPA đã đề nghị với Chính phủ cho phép thành lập các khu công nghiệp chuyên biệt về tài chế, kinh tế tuần hoàn, nơi doanh nghiệp có thể triển khai các dự án tái chế với thủ tục được rút ngắn và đơn giản hóa.

Tuy nhiên, tái chế không phải là yếu tố duy nhất mang đến năng lực cạnh tranh bền vững cho ngành nhựa. Lãnh đạo VPA nhấn mạnh việc doanh nghiệp cần tuân thủ các tiêu chuẩn toàn cầu như ESG hay tiêu chuẩn toàn cầu về chuỗi cung ứng bền vững (EcoVadis).

Trong đó, yếu tố môi trường được thể hiện không chỉ qua tăng cường tái chế mà còn kéo dài vòng đời sản phẩm. Ngoài ra, ngành nhựa cũng cần tích cực ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo để đáp ứng tính khả năng truy xuất nguồn gốc.

Các yếu tố về xã hội và quản trị cũng cần được đảm bảo, thông qua tôn trọng quyền lợi người lao động, minh bạch về thông tin và ứng dụng các quy trình quản trị hiện đại, hiệu quả.

Đại diện ngành nhựa cho biết, những giải pháp này không chỉ giúp doanh nghiệp hóa giải thách thức về thị trường, thuế quan, mà được kỳ vọng sẽ mở ra những cơ hội mới, giúp doanh nghiệp nhựa tìm kiếm động lực tăng trưởng mới.

Hoàng Đông