Ngành Giáo dục tổng kết năm học 2024-2025, hướng tới kỷ cương, sáng tạo, đột phá, phát triển

Chiều 22/8, tại trụ sở Văn phòng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội nghị tổng kết năm học 2024-2025, triển khai nhiệm vụ năm học 2025-2026.

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với điểm cầu 34 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Đến dự và chỉ đạo trực tiếp tại trụ sở Văn phòng Chính phủ có Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn.

Cùng dự có đại diện lãnh đạo Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; Ủy ban Văn hóa xã hội của Quốc hội; Hội Khuyến học Việt Nam; Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cùng đại diện các đơn vị, vụ/cục trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Tại điểm cầu ở các địa phương có lãnh đạo Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương.

Toàn cảnh hội nghị tại điểm cầu trực tiếp (trụ sở Văn phòng Chính phủ). Ảnh: Trần Hiệp

Toàn ngành Giáo dục đã hoàn thành kế hoạch năm học 2024-2025

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu khai mạc hội nghị. Ảnh: Trần Hiệp

Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, năm học 2024-2025 vừa qua diễn ra trong bối cảnh tình hình kinh tế xã hội trong nước có nhiều chuyển biến tích cực, hệ thống chính trị được sắp xếp theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.

Người đứng đầu ngành Giáo dục nhấn mạnh, được sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp hiệu quả với các ban, bộ, ngành Trung ương và các cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương, sự ủng hộ của đông đảo tầng lớp nhân dân, đặc biệt sự quyết tâm và trách nhiệm của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, sự cố gắng, nỗ lực của các em học sinh, sinh viên, toàn ngành Giáo dục đã hoàn thành kế hoạch năm học 2024-2025 với nhiều kết quả tích cực.

Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành Giáo dục cũng thẳng thắn nhìn nhận những vấn đề còn tồn tại, hạn chế và thách thức.

Năm học 2025 - 2026 là năm học đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2026 - 2030.

Đây cũng là năm học cả nước triển khai thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; Luật Nhà giáo; Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân; Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ em từ 3 đến 5 tuổi.

Nhằm thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về Giáo dục và Đào tạo, thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra, ngành Giáo dục xác định chủ đề năm học 2025 - 2026 là: “Kỷ cương - Sáng tạo - Đột phá - Phát triển”.

Trên cơ sở đó, Bộ trưởng mong muốn tại hội nghị, các đại biểu tham dự cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm đã làm được tại các địa phương để cùng hoàn thiện các kế hoạch, nhiệm vụ và giải pháp cho năm học 2025-2026.

Những kết quả nổi bật của ngành Giáo dục

Thứ trưởng Thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng báo cáo tại hội nghị. Ảnh: Trần Hiệp

Báo cáo về kết quả thực hiện nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2024 - 2025 và phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm học 2025 - 2026, Thứ trưởng Thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng cho hay, một trong những kết quả nổi bật mà ngành Giáo dục đã thực hiện được trong năm học vừa qua là đột phá trong hoàn thiện thể chế, chính sách phát triển giáo dục và đào tạo.

Năm học 2024 - 2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã trình cấp có thẩm quyền ban hành và ban hành theo thẩm quyền 83 văn bản, gồm: 1 Luật và 2 Nghị quyết của Quốc hội; 12 Nghị định của Chính phủ; 11 Quyết định, Chỉ thị của Thủ tướng; 36 Thông tư và 21 Quyết định cá biệt của Bộ trưởng.

Trong đó, Luật Nhà giáo được ban hành là dấu mốc quan trọng khẳng định chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong việc tôn vinh, chăm lo, bảo vệ và phát triển đội ngũ nhà giáo - lực lượng then chốt của sự nghiệp giáo dục.

Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập Giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi và Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, thể hiện sự quan tâm rất lớn của Đảng và Nhà nước đối với giáo dục trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn.

Hiện nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tích cực hoàn thiện 03 dự án Luật (Luật Giáo dục, Giáo dục đại học và Giáo dục nghề nghiệp) để tham mưu Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 vào tháng 10/2025.

Trong năm học vừa qua, ngành Giáo dục cũng đã tích cực, chủ động triển khai hiệu quả công tác sắp xếp tổ chức bộ máy và thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hoàn thành việc tiếp nhận chức năng quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, sắp xếp cơ quan Thanh tra thuộc Bộ về Thanh tra Chính phủ.

Mô hình chính quyền địa phương hai cấp được thực hiện kịp thời, đồng bộ với phương châm chuyển từ mô hình quản lý hành chính sang kiến tạo, trao quyền và hỗ trợ phát triển; chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm một cách phù hợp.

Toàn ngành Giáo dục tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng giáo dục; kết quả năm học này cao hơn năm học trước ở tất cả các chỉ tiêu của tất cả các cấp/bậc học.

Một số khó khăn, bất cập cần giải quyết

Các đại biểu dự hội nghị trực tiếp tại trụ sở Văn phòng Chính phủ. Ảnh: Trần Hiệp

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng cũng cho biết, việc triển khai thực hiện kế hoạch nhiệm vụ năm học 2024 - 2025 vẫn còn một số tồn tại, hạn chế.

Trong đó, việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 vẫn còn một số khó khăn, bất cập; một số cơ sở giáo dục vẫn còn lúng túng trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục nhà trường; chưa thực sự chủ động được trong tổ chức dạy học các môn tích hợp, hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp và nội dung giáo dục địa phương; việc kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển năng lực học sinh tại một số nơi vẫn còn hình thức, chưa sát thực tế.

Chênh lệch điều kiện học tập giữa các nhóm đối tượng và các vùng miền còn lớn. Trẻ em dân tộc thiểu số, học sinh khuyết tật, người học ở vùng sâu, vùng xa gặp nhiều rào cản trong tiếp cận giáo dục do hạn chế về ngôn ngữ, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và điều kiện học tập.

Công tác giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho trẻ em, học sinh, sinh viên; công tác hỗ trợ, tư vấn tâm lý, kỹ năng phòng, chống bạo lực, bắt nạt, xâm hại trẻ em, học sinh còn chưa thực sự hiệu quả. Tình trạng bạo lực học đường, mất an toàn vệ sinh thực phẩm trong trường học vẫn còn xảy ra ở một số cơ sở giáo dục, gây bức xúc trong dư luận.

Tình trạng thiếu giáo viên còn diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương, đặc biệt là giáo viên mầm non, giáo viên dạy các môn mới, môn tích hợp ở trung học cơ sở và giáo viên tiếng Anh ở vùng khó khăn. Việc tuyển dụng của các địa phương còn chậm, chưa tuyển dụng hết số biên chế được giao. Chất lượng đội ngũ chưa đồng đều giữa các vùng, miền.

Còn tình trạng thiếu trường, lớp, thiếu phòng học bộ môn và thiết bị dạy học tổi thiểu ở một số địa phương, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Công tác triển khai thực hiện Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng sư phạm còn chậm; cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học còn lạc hậu.

Quy mô giáo dục nghề nghiệp còn nhỏ; cơ cấu ngành nghề, trình độ đào tạo chưa phù hợp; chất lượng, hiệu quả đào tạo chưa cao, nhất là đào tạo nguồn nhân lực tay nghề cao, ngành nghề mới, kỹ năng tiên tiến; hình thức, phương thức đào tạo chậm đổi mới.

Quy mô đào tạo trình độ đại học tăng nhưng vẫn tập trung nhiều ở các ngành, lĩnh vực có khả năng xã hội hóa cao như khối ngành kinh tế, tài chính, trong khi các nhóm ngành khoa học cơ bản, khoa học xã hội không có sức hút đối với người học.

Các địa phương tích cực chuẩn bị các điều kiện tốt nhất cho năm học mới

Các địa phương phát biểu ý kiến tham luận tại hội nghị từ các điểm cầu trực tuyến trên cả nước. Ảnh: Trần Hiệp

Báo cáo tham luận tại hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà cho biết, năm học 2024 - 2025, cùng với sự phát triển của Thủ đô, sự nghiệp giáo dục và đào tạo Hà Nội có nhiều khởi sắc với những kết quả đạt được toàn diện ở các cấp học, ngành học.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Trần Thị Diệu Thúy cũng cho biết, địa phương luôn đặt việc phát triển giáo dục là mục tiêu hàng đầu. Các cơ chế, chính sách đặc thù trong lĩnh vực giáo dục luôn được ưu tiên ban hành.

Bà Trần Thị Diệu Thúy cũng cho biết, việc hợp nhất Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu với Thành phố Hồ Chí Minh tạo thành một siêu đô thị mới đã đặt ra cho ngành Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh nhiều thuận lợi nhưng cũng không ít thách thức.

Cụ thể, địa giới hành chính rộng, đa dạng nhiều loại hình (nông thôn, thành thị, xã đảo, đặc khu…), tình trạng cơ sở vật chất còn chưa đồng đều ở các địa phương, đặc biệt là các vùng khó khăn, đông dân cư; vì thế cần phải tập trung nghiên cứu các giải pháp để đảm bảo chất lượng và điều kiện dạy học phù hợp với tình hình mới.

Thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở thuộc quản lý của cấp phường, xã; sự thay đổi này đặt ra những yêu cầu mới đối với Ủy ban nhân dân cấp xã, đặc biệt là công chức phụ trách về giáo dục ở các phòng Văn hóa - Xã hội.

Thuận lợi của mô hình là chính quyền cấp xã hiểu rõ đặc điểm dân cư, điều kiện học tập và nhu cầu giáo dục địa phương, đưa ra quyết định, kế hoạch phù hợp và kịp thời.

Tuy nhiên, qua rà soát thực trạng, hiện nay chỉ có khoảng 50% công chức văn xã trước đó đã công tác trong lĩnh vực giáo dục nên còn nhiều lúng túng khi tiếp cận với nhiệm vụ quản lý giáo dục tại địa phương.

Để khắc phục tình trạng này, nhằm hạn chế tối đa việc thiếu đồng bộ trong triển khai công tác giáo dục tại địa phương, Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ đạo Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố chủ động tổ chức tập huấn cho lực lượng cán bộ, công chức phụ trách văn xã tại 168 phường, xã, đặc khu.

Doãn Nhàn