Ngành Công Thương đẩy mạnh tốc độ chuyển đổi số, đặt mục tiêu đạt 39 tỷ USD kinh tế số năm 2025

Thương mại điện tử vẫn là động lực tăng trưởng chính

Phát biểu khai mạc Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2025 với chủ đề “Chuyển đổi kép: Số hóa chuỗi cung ứng - Xanh hóa tăng trưởng” do Bộ Công Thương tổ chức ngày 3/12, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh bối cảnh kinh tế thế giới duy trì tăng trưởng, với động lực đến từ dịch vụ, tiêu dùng số và đổi mới sáng tạo.

Đối với Việt Nam, kinh tế số đang tiếp tục cải thiện rõ rệt và trở thành trụ cột mới giúp nâng cao năng suất, mở rộng thị trường và gia tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế. Thương mại điện tử bán lẻ được dự báo vượt mốc 25 tỷ USD và tiếp tục là trụ cột chính của nền kinh tế Internet.

Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: BTC.

Thứ trưởng chỉ rõ Chính phủ xác định năm 2025 là năm tăng tốc triển khai Nghị quyết 57 về chuyển đổi số, với quan điểm nhất quán rằng chuyển đổi số là động lực quan trọng để phát triển lực lượng sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Ngành Công Thương đã đẩy mạnh chuyển đổi số trên cả ba trụ cột: Chính phủ số; kinh tế số ngành Công Thương và hạ tầng dữ liệu. Tuy nhiên, năm 2025 đặt ra yêu cầu ngành phải đổi mới mạnh mẽ hơn, toàn diện hơn để tận dụng cơ hội từ chuyển đổi kép - chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Ông Hoàng Ninh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết, ngành Công Thương đã đạt nhiều kết quả nổi bật trong xây dựng Chính phủ số, với 224 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, tỷ lệ số hóa hồ sơ hơn 95%, trên 691.000 hồ sơ trao đổi qua Cơ chế một cửa ASEAN và hơn 52.500 doanh nghiệp được phục vụ. Bộ Công Thương tiếp tục dẫn đầu cả nước về mức độ hài lòng dịch vụ công trực tuyến với điểm tuyệt đối 18/18, cho thấy cách tiếp cận “lấy người dùng làm trung tâm” và tạo nền tảng dữ liệu quan trọng cho chuyển đổi số.

Về kinh tế số, thương mại điện tử vẫn là động lực tăng trưởng chính, quy mô B2C năm 2024 đạt khoảng 25 tỷ USD. Chuyển đổi số trong công nghiệp ghi nhận tiến triển tích cực: chỉ số IIP tăng 8,4%; khoảng 90% doanh nghiệp chế biến - chế tạo đã ứng dụng giải pháp số, 35% dùng robot và cảm biến, và 10 - 12% đạt mức nhà máy thông minh 3.0. Lĩnh vực năng lượng cũng đẩy mạnh đo đếm thông minh, dữ liệu thời gian thực, AI dự báo phụ tải và mở rộng năng lượng tái tạo. Dự báo kinh tế số Việt Nam năm 2025 đạt 39 tỷ USD; hơn 40 startup AI thu hút 123 triệu USD; 81% người dùng tương tác hằng ngày và 96% tin tưởng các tác nhân AI.

Từ các kết quả này, ông Ninh nhận định năm 2026 sẽ là thời điểm tạo đột phá với việc chuẩn hóa dữ liệu thương mại điện tử quốc gia, mở rộng mô hình nhà máy thông minh 3.0 - 4.0 và triển khai rộng rãi hệ thống đo đếm - quản lý năng lượng thông minh. Ông khẳng định các nhiệm vụ chỉ đạt hiệu quả khi có sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp, nhằm bảo đảm chuyển đổi số mang lại giá trị thực cho nền kinh tế.

Chuyển đổi số lan tỏa đến cơ sở: Từ làng nghề, hộ kinh doanh đến nền tảng dịch vụ số

Đại diện khối doanh nghiệp công nghệ, bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam cho biết các nền tảng số đang trở thành công cụ quan trọng hỗ trợ địa phương phát triển kinh tế số, từ cung cấp hệ sinh thái đa dịch vụ đến thúc đẩy chuyển đổi số trong du lịch, quảng bá di sản, văn hóa và ẩm thực.

Sự đồng hành giữa doanh nghiệp và chính quyền được thể hiện qua các thỏa thuận hợp tác với TP. Huế và Đà Nẵng trong năm 2025, hướng tới xây dựng đô thị thông minh. Grab đã triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ địa phương, như tối ưu hoạt động cho đối tác tài xế bằng GrabMaps và gợi ý lộ trình, tăng hiệu quả kinh doanh cho thương nhân thông qua hệ thống quản lý đơn hàng, số hóa quán ăn và quảng bá ẩm thực qua đó góp phần thúc đẩy lưu thông hàng hóa, dịch vụ. Grab cũng mở rộng cơ hội thu nhập cho tài xế và lao động tự do, đồng thời tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng số, ngoại ngữ và kiến thức AI cho tài xế, thương nhân và cộng đồng.

Ở lĩnh vực năng lượng, trụ cột quan trọng của chiến lược tăng trưởng xanh ngành Công Thương, Viện trưởng Viện Chiến lược chuyển đổi số (DTSI) Lê Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh, dữ liệu và tự động hóa đang trở thành nền tảng của hệ thống năng lượng hiện đại. Theo DTSI, chuyển đổi số không chỉ là ứng dụng công nghệ mà là cuộc đổi mới tư duy phát triển, nơi dữ liệu trở thành một dạng “vốn” mới tạo lập giá trị cho doanh nghiệp. Ông cũng khẳng định chuyển đổi xanh chỉ có thể triển khai hiệu quả khi nền tảng số hóa đã đủ mạnh, cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa chuyển đổi số và phát triển bền vững trong lĩnh vực năng lượng.

Bà Nguyễn Như Quỳnh, Đồng sáng lập, Giám đốc Vận hành Tổ chức Chống Lừa Đảo nhấn mạnh an toàn thông tin là mắt xích then chốt trong quá trình số hóa. Theo bà, khi ngành Công Thương đẩy mạnh chuyển đổi số, nguy cơ tấn công mạng cũng tăng mạnh, đặc biệt là lừa đảo trực tuyến, giả mạo email để thay đổi điều khoản thanh toán (BEC), tấn công vào hệ thống vận hành công nghiệp và gian lận xuyên biên giới. Sự phát triển của AI càng khiến rủi ro nghiêm trọng hơn với các phương thức như phishing tự động, deepfake giả giọng, giả hình ảnh theo thời gian thực, trực tiếp tấn công vào con người, yếu tố dễ tổn thương nhất của hệ thống.

Bà Quỳnh khuyến nghị doanh nghiệp xây dựng phòng vệ đa tầng từ hạ tầng, dữ liệu đến con người; ứng dụng AI để giám sát và cảnh báo sớm; và tăng cường hợp tác công - tư để chia sẻ dữ liệu và kinh nghiệm. Đào tạo định kỳ, mô phỏng thực tiễn và hình thành văn hóa “an toàn trước - chuyển đổi sau” được xem là chìa khóa giúp doanh nghiệp chuyển đổi số bền vững. Bà nhấn mạnh an toàn thông tin phải trở thành năng lực quản trị cốt lõi của doanh nghiệp trong kỷ nguyên số.

Trang Mai