Ngành Công Thương: Bền bỉ hành trình 80 năm xây dựng hạ tầng phát triển kinh tế đất nước

Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Quảng trường Ba Đình, ngày 2/9/1945 - Ảnh: Tư liệu

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Một kỷ nguyên mới được mở ra, ngành Công Thương non trẻ của buổi đầu lập quốc đã kịp thời tham mưu cho Chính phủ ban hành nhiều chính sách để "Làm cho dân có ăn; Làm cho dân có mặc; Làm cho dân có chỗ ở" như Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn.

Ngày 30/5/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Sắc lệnh lập khu mỏ của Chính phủ tại những khu Đông Triều, Thái Nguyên, Trà My, Nông Sơn và Khe Bộ. Trong ảnh: Mở than Đông Triều, Quảng Ninh - Ảnh: Tư liệu

Giữa những ngày gian khổ của cuộc kháng chiến, ngày 14/5/1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 21 đổi tên Bộ Kinh tế thành Bộ Công Thương. Từ mốc son này, ngành Công Thương Việt Nam bắt đầu mở ra trang sử vẻ vang của mình. Sự phát triển vững mạnh của các trụ cột công nghiệp và thương mại ngay trong lòng cuộc kháng chiến tạo ra nền tảng hạ tầng kỹ thuật - kinh tế căn bản cho công cuộc kiến thiết sau này.

Sau gần 2 năm xây dựng, ngày 19/5/1961, Nhà máy Hóa chất số 1 Việt Trì đã mở máy sản xuất an toàn và cho ra mẻ xút đầu tiên - Ảnh: TTXVN

Đến nay, hệ thống cơ sở hạ tầng, nhất là hạ tầng năng lượng, hạ tầng thương mại ngày càng được củng cố.

Theo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ Bộ Công Thương lần thứ I (nhiệm kỳ 2025-2030), trong giai đoạn 2021 - 2025, Bộ Công Thương tập trung xây dựng và tổ chức triển khai quyết liệt, đồng bộ các quy hoạch trong lĩnh vực năng lượng và khoáng sản, các quy định pháp luật về phát triển ngành (Luật Dầu khí sửa đổi, Luật Điện lực sửa đổi, Luật Hóa chất sửa đổi) nhằm tạo lập khung khổ chính sách, pháp luật đồng bộ, minh bạch…

Chiều 30/11/2024, Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Luật Điện lực (sửa đổi) với tỷ lệ tán thành cao

Theo đó, hạ tầng nguồn điện và lưới điện được quan tâm đầu tư, đảm bảo việc sản xuất và phân phối điện đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của người dân với sự tham gia ngày càng sâu rộng của khu vực tư nhân, nhà đầu tư nước ngoài và đã kết nối được với các quốc gia láng giềng.

Nhiều công trình hạ tầng quan trọng được đầu tư xây dựng và đưa vào vận hành như: Nhà máy Nhiệt điện BOT Nghi Sơn 2, Nhà máy Nhiệt điện Sông Hậu 1, và hàng loạt dự án điện mặt trời (như Trung Nam, Thuận Nam, Ninh Thuận), điện gió ngoài khơi (như Bạc Liêu giai đoạn 3)…

Dự án Nhà máy nhiệt điện Sông Hậu 1 với công suất 1.200 MW (2x600 MW) khởi công xây dựng từ năm 2015, do Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) làm chủ đầu tư, đã hoàn thành đưa vào vận hành thương mại từ ngày 6/5/2022 - Ảnh: Petrovietnam

Hệ thống truyền tải điện cũng được nâng cấp với các tuyến đường dây 500kV mạch 3 (từ Quảng Trạch đến Phố Nối) và nhiều trạm biến áp hiện đại, tăng cường khả năng kết nối và ổn định lưới điện quốc gia.

Dự án đường dây 500kV Bắc - Nam là dự án đường dây siêu cao áp 500kV gồm 3 mạch, được xây dựng với mục đích truyền tải điện từ các khu vực miền Bắc về miền Nam, được ví như "xương sống" của hệ thống điện Việt Nam. Dự án gồm 3 mạch: Mạch 1 dài 1.487 km, đi qua 12 tỉnh thành phố, tổng mức đầu tư gần 5.490 tỷ đồng; Mạch 2 dài 1.596,3 km, đi qua 16 tỉnh thành phố, tổng mức đầu tư gần 8.000 tỷ đồng; Mạch 3 dài 519 km, đi qua 7 tỉnh thành phố, tổng vốn đầu tư trên 22.300 tỷ đồng - Ảnh: Nguyễn Tuấn Anh (Hải Phòng)

Hạ tầng công nghiệp dầu khí phát triển đồng bộ từ khâu khai thác, vận chuyển, chế biến đến phân phối và sử dụng. Dự án Kho cảng LNG Thị Vải của Tổng Công ty Khí Việt Nam (PV GAS) có công suất 1 triệu tấn/năm chính thức hoạt động thương mại ngày 29/10/2023. Hai nhà máy lọc dầu là nhà máy lọc dầu Dung Quất và Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn đã vận hành thương mại, cung cấp khoảng 15,5 triệu tấn xăng dầu các loại ra thị trường.

Dự án Kho cảng LNG Thị Vải của Tổng Công ty Khí Việt Nam (PV GAS) có công suất 1 triệu tấn/năm chính thức hoạt động thương mại ngày 29/10/2023 - Ảnh: Zing.vn

Hạ tầng thương mại ngày càng phát triển, đóng góp lớn vào kích cầu và thúc đẩy tiêu dùng. Hạ tầng thương mại hiện đại trong giai đoạn 2021 - 2025 tăng nhanh với trên 1.200 siêu thị (năm 2020 khoảng 800 siêu thị) và hơn 300 trung tâm thương mại, tạo kênh tiêu thụ hiệu quả, thúc đẩy sản xuất nội địa.

Người dân tại TP. Hồ Chí Minh mua sắm hàng hóa tại siêu thị Co.op Mart trong thời gian dịch bệnh Covid-19 diễn ra - Ảnh: TTXVN

Thương mại điện tử trở thành một trong những kênh phân phối số quan trọng và ngày càng chiếm tỷ trọng cao trong lĩnh vực bán lẻ, đặc biệt là trong giai đoạn giãn cách do đại dịch Covid-19.

Năm 2021, lần đầu tiên vải thiều Bắc Giang được tổ chức phân phối đồng loạt trên cả 6 sàn thương mại điện tử - Ảnh: Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương

Hạ tầng logistics được mở rộng và hiện đại hóa với hơn 30.000 kho bãi hiện đại và 6 trung tâm logistics cấp 1 mới, góp phần nâng cao hiệu quả vận chuyển và phân phối. Xếp hạng toàn cầu về chỉ số Hiệu quả Logistics tăng từ vị trí 53 (năm 2007) lên 43 (năm 2023) nhờ cải thiện hạ tầng, số hóa quy trình, và tối ưu hóa chuỗi cung ứng.

Trung tâm Logistics Quốc tế Bắc Giang có tổng vốn đầu tư gần 4.200 tỷ đồng, quy mô 67 ha tại tỉnh Bắc Ninh, do Công ty TNHH Logistics Quốc tế Bắc Giang làm chủ đầu tư. Trung tâm khai trương tháng 4/2025, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là Trung tâm Logistics hạng II Quốc gia, cung cấp hạ tầng đồng bộ, hiện đại và giải pháp logistics toàn diện nhằm hỗ trợ nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh của chuỗi cung ứng.

Nguyễn Phong