Ngành chăn nuôi nội địa trước 'bài kiểm tra khắc nghiệt' năm 2026

Những dự báo mới nhất cho thấy khi bước vào năm 2026, lượng thịt nhập khẩu vào Việt Nam sẽ tiếp tục tăng hơn nữa so với năm 2025. Đà tăng này đến từ khoảng cách giá giữa thịt nội và thịt ngoại có thể được nới rộng ra.

Tiếp tục đẩy nhanh quá trình sàng lọc

Đơn cử như thịt lợn nhập khẩu (trong năm 2025 ước tăng gấp đôi so với năm 2024). Giới quan sát cho rằng khoảng cách lớn giữa giá lợn trong nước và giá thịt lợn nhập khẩu (nhất là thịt đông lạnh) đã thúc đẩy các doanh nghiệp (DN) chế biến mua hàng từ nước ngoài về sản xuất để giảm giá thành, tối ưu lợi nhuận.

Lượng thịt nhập khẩu vào Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục tăng vào năm 2026 và tràn ngập trên kệ hàng các siêu thị, sẽ là một “bài kiểm tra khắc nghiệt” cho ngành chăn nuôi nội địa.

Ấn Độ vẫn là thị trường cung cấp thịt và các sản phẩm từ thịt lớn nhất cho Việt Nam. Ngoài ra, các DN trong nước cũng tăng cường nhập khẩu thịt và các sản phẩm thịt từ Nga, Mỹ, Brazil, Canada, Ba Lan, Tây Ban Nha, Trung Quốc…Đáng chú ý, nguồn hàng thịt đông lạnh nhập khẩu từ một số quốc gia có giá chỉ 42.000-45.000 đồng/kg, tạo sức ép lớn lên thịt lợn trong nước, đặc biệt ở phân khúc chế biến và bếp ăn công nghiệp.

Trước tình hình như vậy, nhiều ý kiến lo lắng hoạt động chăn nuôi nhỏ lẻ trong nước sẽ rất khó cạnh tranh vào thời gian tới. Nhất là ở các quốc gia có thế mạnh về chăn nuôi quy mô công nghiệp lại có lợi thế là tối ưu hóa chi phí sản xuất và đồng bộ hóa chất lượng, dẫn đến giá thành dù nhập từ những thị trường xa xôi vẫn rẻ hơn là sản phẩm chăn nuôi trong nước.

Và dù cho các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ có tận dụng được lượng phụ phẩm nông nghiệp, thế nhưng các chi phí về vacxin, chuồng trại, giết mổ, vận chuyển vẫn quá cao, chưa kể dịch bệnh, lũ lụt...dẫn tới việc thua ngay trên sân nhà là khó tránh khỏi.

Trước khả năng gia tăng thịt đông lạnh nhập khẩu như kể trên, qua trao đổi với VnBusiness, ông Trần Kim Khánh, chuyên viên phát triển thị trường của Công ty TNHH San Hà (một DN vừa và nhỏ trong lĩnh vực chăn nuôi, chế biến sản phẩm thịt), cho rằng mặc dù gây áp lực cho ngành chăn nuôi trong nước rất nhiều nhưng vẫn tin rằng sản phẩm thịt tươi sống nội địa sẽ đứng vững so với thịt đông lạnh nhập khẩu. Bởi vì người tiêu dùng gần đây không chỉ so sánh về giá cả mà còn tự đặt ra câu hỏi có nên mua hàng đông lạnh hay không.

Bên cạnh đó, để tăng sức cạnh tranh, ông Khánh cho biết công ty sẽ tiếp tục phát triển thế mạnh của mình là làm theo chuỗi, từ con giống đến trang trại chăn nuôi, giết mổ, chế biến. Hướng đi của công ty là làm sao cho căn cơ, bền vững và không có chủ trương “ăn xổi ở thì”.

Ngoài vấn đề như vậy, xét về triển vọng ngành chăn nuôi nội địa vào năm 2026, trong nhận định mới nhất, Bộ phận phân tích thuộc Công ty chứng khoán SSI cho rằng các rào cản mang tính cấu trúc, bao gồm quy định cấp phép trang trại ngày càng chặt chẽ, khan hiếm quỹ đất, chu kỳ sinh học dài và rủi ro dịch bệnh tiếp tục hạn chế khả năng mở rộng công suất nhanh, qua đó đẩy nhanh quá trình sàng lọc kinh doanh, làm giảm tỷ trọng hộ chăn nuôi nhỏ lẻ và gia tăng vai trò của các DN chăn nuôi quy mô lớn.

Xét về hoạt động của các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, theo Bộ phận phân tích thuộc Công ty chứng khoán VCBS, thị phần chăn nuôi của hộ gia đình ngày càng thu hẹp. Cơ cấu ngành chăn nuôi đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ và liên tục về phía mô hình DN.

Tính ra, thị phần của các DN chăn nuôi chuyên nghiệp trong năm 2025 đã đạt 47% tổng sản lượng, tăng đáng kể 3 điểm phần trăm so với mức ghi nhận cuối năm 2024.

Sân chơi sẽ là của những “người ở lại”

Như dự báo của VCBS, xu hướng này sẽ tiếp tục được đẩy nhanh. Ước tính đến năm 2030, cơ cấu chăn nuôi của hộ nông dân sẽ thu hẹp đáng kể, chỉ còn chiếm khoảng 25% tổng thị phần.

Sự thu hẹp này chủ yếu đến từ hai nguyên nhân chính. Thứ nhất là siết chặt pháp lý và tiêu chuẩn hóa. Từ năm 2025, việc Luật Chăn nuôi chính thức có hiệu lực đã thiết lập các tiêu chuẩn khắt khe hơn về an toàn sinh học, môi trường và phúc lợi động vật.

Điều này khiến phần lớn các hộ chăn nuôi quy mô nhỏ gặp khó khăn trong việc đáp ứng các điều kiện pháp lý để duy trì hoạt động. Đồng thời, các DN lớn cũng đang giảm dần quy mô và số lượng trại liên kết với nông hộ để tối ưu hóa kiểm soát chất lượng và an toàn dịch bệnh.

Thứ hai là rủi ro dịch bệnh và tăng chi phí. Tình trạng dịch bệnh vẫn chưa được xử lý triệt để, đặc biệt là dịch tả heo Châu Phi (ASF), tiếp tục đe dọa chăn nuôi quy mô nhỏ lẻ. Rủi ro bùng phát dịch bệnh kéo theo chi phí tiêu hủy và các chi phí tuân thủ an toàn sinh học tăng cao, khiến mô hình chăn nuôi nông hộ trở nên kém hiệu quả và không bền vững về mặt kinh tế.

Trước việc đẩy nhanh quá trình sàng lọc các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, trong tương lai sân chơi sẽ là của những “người ở lại” – các DN và trang trại quy mô lớn đã vượt qua được những “bài kiểm tra khắc nghiệt”.

Với năm 2026, giới phân tích chỉ rõ điểm nhấn để cải thiện sức cạnh tranh ngành chăn nuôi nội địa đang chờ đợi vào tính hiệu quả từ những mô hình chăn nuôi bền vững của các DN trong nước. Họ cũng cần tạo dựng lợi thế cạnh tranh từ năng suất chăn nuôi vượt trội và chi phí sản xuất thấp, được hỗ trợ bởi chất lượng con giống cao và hệ thống quản trị trang trại hiện đại.

Bên cạnh đó, các DN nội địa chăn nuôi theo quy mô công nghiệp nên tiếp tục có kế hoạch mở rộng hệ thống trang trại để nắm bắt thị phần. Đơn cử như CTCP Nông nghiệp BaF Việt Nam nổi bật là DN có chiến lược mở rộng quyết liệt nhất, được thúc đẩy bởi việc triển khai mô hình 3F (Feed - Farm - Food) và mô hình chăn nuôi heo cao tầng.

Tiếp đó là CTCP Tập đoàn Dabaco Việt Nam, với kế hoạch nhân đôi tổng đàn lợn vào năm 2028, đồng thời tiếp tục mở rộng sang các mảng kinh doanh khác.

Hay như CTCP Phát triển Nông nghiệp Hòa Phát theo đuổi chiến lược tăng trưởng thận trọng và có chọn lọc, với mục tiêu nâng công suất chăn nuôi lên 900.000 con heo, 1 triệu tấn thức ăn chăn nuôi và 73.000 con bò, tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng 1.500 tỷ đồng

Năm 2026 sắp tới được xem là năm bản lề của ngành chăn nuôi nội địa bước vào giai đoạn phát triển bền vững. Chính vì vậy, trước các “bài kiểm tra khắc nghiệt”, điều kỳ vọng là ngành này sẽ có chiến lược thích ứng tốt để vượt qua các thử thách và kiến tạo nền tảng tăng trưởng mới bền vững hơn.

Thế Vinh