Ngân hàng có lợi thế tham gia 'sân chơi' giao dịch tài sản số

Theo Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA), Việt Nam có đến 17 triệu người sở hữu tài sản mã hóa trong năm 2024, đứng hạng 7 toàn cầu. Năm ngoái, Việt Nam nhận về hơn 105 tỷ USD tiền mã hóa, giảm so với mức 120 tỷ USD của năm 2023. Khoảng 20 sàn giao dịch loại tiền này hoạt động tại Việt Nam.

Luật hóa, lập sàn giao dịch số

Bộ Tài chính đang xây dựng Dự thảo Nghị quyết triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam, có đặt ra quy định về "Điều kiện cấp giấy phép cung cấp dịch vụ tổ chức thị trường giao dịch tài sản mã hóa" yêu cầu vốn điều lệ thực góp tối thiểu 10.000 tỷ đồng. Trong đó, ít nhất 35% vốn do 2 tổ chức trở lên nắm giữ, bao gồm: ngân hàng, công ty chứng khoán, bảo hiểm, quản lý quỹ hoặc doanh nghiệp công nghệ; 65% còn lại chỉ được sở hữu bởi tổ chức, không cho cá nhân tham gia.

Con số này gây nhiều chú ý vì cao hơn cả ngành ngân hàng, bảo hiểm và hàng không. Chẳng hạn, để thành lập một ngân hàng thương mại tại Việt Nam cần vốn điều lệ tối thiểu 3.000 tỷ đồng, thành lập một công ty vận tải hàng không cần 300 tỷ đồng, còn thành lập một doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe cần 400 tỷ đồng, thành lập công ty kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ cần 450 tỷ đồng.

Techcombank muốn tham gia và đóng góp vào việc phát triển, sở hữu các nền tảng giao dịch số.

Chia sẻ tại Vietnam Investment Forum 2025 được tổ chức mới đây, các chuyên gia cho rằng các ngành như ngân hàng, chứng khoán, quản lý quỹ, bảo hiểm và công nghệ đang có lợi thế nhất định để tham gia vào thị trường mới này.

Ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, tin tưởng các công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ có kinh nghiệm trong việc xử lý giao dịch, khớp lệnh và quản lý tài sản cho khách hàng.

Còn các công ty công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và vận hành giao dịch dựa trên nền tảng blockchain. Các công ty bảo hiểm có thể cung cấp các giải pháp bảo hiểm rủi ro cho nhà đầu tư.

Trong khi đó, các ngân hàng thương mại đã có tiềm lực tài chính mạnh, có khả năng đảm bảo thanh khoản, am hiểu khách hàng và đặc biệt là có kinh nghiệm dày dặn trong việc phòng chống rửa tiền.

Hiện nay, mỗi ngân hàng trong nhóm Big 4 (BIDV, Vietcombank, VietinBank, Agribank) quản lý lượng tiền gửi 1,5 - 2 triệu tỷ đồng. Đến cuối quý I/2025, vốn điều lệ của Vietcombank là hơn 83.000 tỷ đồng, BIDV: hơn 70.000 tỷ đồng, VietinBank: hơn 53.000 tỷ đồng, Agribank: hơn 51.000 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, một số ngân hàng TMCP tư nhân cũng có vốn điều lệ nằm trong Top 10, gồm VPBank: gần 80.000 tỷ đồng, Techcombank: hơn 70.000 tỷ đồng, MB: hơn 61.000 tỷ đồng, ACB: hơn 44.000 tỷ đồng, SHB: hơn 40.000 tỷ đồng, LPBank: gần 30.000 tỷ đồng…

Quan điểm của các ngân hàng, công ty chứng khoán ra sao?

Dự thảo Nghị quyết nhận được sự quan tâm rất lớn của các công ty chứng khoán, họ cho hay sẵn sàng tham gia vào thị trường. Ông Mai Huy Tuần, Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Công nghệ số SSI cho biết dù hành lang pháp lý cho tài sản số và tiền kỹ thuật số chưa có, nhưng SSI đã chuẩn bị nguồn lực, đội ngũ với 200 nhân sự chuyên biệt, cơ sở hạ tầng, phần mềm, kết nối và học tập kinh nghiệm từ các đối tác nước ngoài và đơn vị lưu ký. “SSI rất sẵn sàng và đang chờ đợi thông tin chính thức từ Dự thảo để có thể tuân thủ các quy định”, ông Tuần nói.

Tương tự, Công ty CP Chứng khoán Kỹ thương (TCBS) cũng đã triển khai công nghệ blockchain từ năm 2022 và ứng dụng vào hoạt động kinh doanh. Bà Đoàn Mai Hạnh, Giám đốc cao cấp Kinh doanh và tự doanh thị trường tài chính của TCBS thông tin, khi tài sản mã hóa được công nhận với hành lang pháp lý rõ ràng, TCBS sẽ tích hợp vào sản phẩm dịch vụ để cung cấp cho khách hàng. Bởi nó sẽ bổ sung kênh đầu tư, giúp đa dạng hóa danh mục và giảm thiểu rủi ro với khách hàng. Dù vậy, đại diện công ty chứng khoán này đánh giá tài sản mã hóa vẫn rất mới, tồn tại nhiều rủi ro, thách thức. Bởi vậy, cần lựa chọn kỹ những loại tài sản mã hóa cung cấp cho khách hàng, có thể là những loại có giá trị và thanh khoản cao, được công nhận ở nhiều nền kinh tế.

Về phía các ngân hàng, trong mùa Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) mới đây, cổ đông ngân hàng cũng quan tâm đến tài sản số, nhiều lãnh đạo ngân hàng đã có những chia sẻ quan điểm về vấn đề này.

Tại ĐHĐCĐ thường niên của Techcombank năm nay, trả lời câu hỏi của cổ đông về việc liệu ngân hàng có phát hành tài sản số, mở sàn giao dịch số hay tham gia vào cuộc chơi blockchain hay không? Ông Hồ Hùng Anh, Chủ tịch HĐQT Techcombank khẳng định: “Với các cơ hội mở ra và nếu luật pháp cho phép, Techcombank đương nhiên muốn tham gia và đóng góp vào việc phát triển, sở hữu các nền tảng công nghệ này”.

Tương tự như Techcombank, lãnh đạo VPBank cũng không phủ nhận ý định tham gia thị trường tài sản số. Ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank cho hay, đây là lĩnh vực vô cùng mới mẻ và nhiều rủi ro. Tuy nhiên, dù muốn hay không, các tổ chức tài chính không thể đứng ngoài cuộc.

“VPBank sẵn sàng tham gia và đang trong quá trình đánh giá, phân tích, tiếp xúc với các đối tác trong khi chờ cơ quan thẩm quyền phê duyệt đề án thí điểm”, ông Vinh cho biết.

Ngược lại, các ngân hàng có vốn nhà nước lại tỏ ra thận trọng với tài sản số. Trả lời cổ đông về việc tham gia lập sàn giao dịch tài sản số, lãnh đạo BIDV cho hay, với vai trò là ngân hàng thương mại trong nước, BIDV sẽ tích cực tham gia với các bộ, ngành để triển khai. Song, việc lập sàn giao dịch tài sản số, BIDV sẽ “dành” cho khối doanh nghiệp tư nhân.

“BIDV không có kế hoạch lập công ty triển khai sàn này, vì điều này đòi hỏi vốn lớn, chưa kể kỹ thuật và yếu tố khác. Tuy nhiên, BIDV sẽ tham gia thị trường với tư cách là một ngân hàng phục vụ thanh toán và các nghiệp vụ liên quan”, lãnh đạo BIDV nêu.

Huyền Anh