Ngăn chặn dịch Chikungunya xâm nhập Việt Nam

Thưa ông, Việt Nam đang theo dõi diễn biến dịch bệnh Chikungunya như thế nào, đặc biệt tại Trung Quốc và các nước trong khu vực?

Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do vi rút Chikungunya (CHIKV) gây ra, lây truyền qua muỗi Aedes, cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết. Loại muỗi này chủ yếu đốt vào ban ngày, hoạt động mạnh vào sáng sớm và chiều muộn.

Ông Võ Hải Sơn.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh được ghi nhận lần đầu vào năm 1952 tại Tanzania. Gần đây, WHO đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn tại các đảo ở Ấn Độ Dương, sau đó lan sang nhiều khu vực ở châu Phi, Nam Á và châu Âu.

Tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, hơn 4.800 ca mắc Chikungunya đã được ghi nhận trong nửa đầu năm 2025, đợt bùng phát lớn nhất từ trước đến nay tại địa phương này. May mắn, các ca bệnh đều ở mức độ nhẹ, chưa ghi nhận tử vong. Còn tại Singapore, từ đầu năm đến ngày 2/8, có 17 ca mắc, tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2024, trong đó ít nhất 13 trường hợp từng đến vùng có dịch.

Trước diễn biến trên, Cục Phòng bệnh đang phối hợp với WHO và các cơ quan đầu mối quốc gia theo Điều lệ Y tế Quốc tế để theo dõi, cập nhật thông tin, và triển khai kịp thời các biện pháp phòng, chống dịch.

Việt Nam đã ghi nhận ca bệnh nào chưa? Công tác giám sát tại cửa khẩu ra sao, thưa ông?

Hiện nay, Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya nào trong cộng đồng. Tuy nhiên, trước xu hướng gia tăng ca bệnh tại khu vực, đặc biệt là Trung Quốc, nơi có hoạt động giao thương và du lịch lớn với Việt Nam nên nguy cơ dịch xâm nhập là hoàn toàn có thể xảy ra.

Bộ Y tế đã chỉ đạo tăng cường kiểm dịch y tế tại các cửa khẩu, sân bay quốc tế nhằm phát hiện sớm người nghi ngờ nhiễm bệnh hoặc mang véc tơ truyền bệnh. Công tác giám sát muỗi, diệt lăng quăng/bọ gậy, xử lý môi trường cũng được triển khai đồng bộ tại các khu vực cửa khẩu, biên giới.

Ông có thể cho biết nguyên nhân nào khiến Chikungunya gia tăng tại Trung Quốc và các nước khác?

Nguyên nhân chính là do mùa mưa đang tạo điều kiện lý tưởng cho muỗi Aedes sinh sôi mạnh. Cùng với đó, hoạt động du lịch, đi lại giữa các quốc gia vào mùa hè tăng cao, làm tăng nguy cơ virus lây lan nhanh chóng giữa các khu vực, đặc biệt là trong bối cảnh nhiều nước có véc tơ truyền bệnh lưu hành sẵn như muỗi Aedes.

Việt Nam đã chuẩn bị những kịch bản ứng phó nào, thưa ông?

Bộ Y tế đã ban hành các công văn chỉ đạo giám sát dịch ngay tại cửa khẩu, cơ sở y tế và cộng đồng, đồng thời yêu cầu xử lý triệt để ổ dịch, giám sát muỗi và véc tơ truyền bệnh, đảm bảo khả năng thu dung, điều trị hiệu quả.

Các hoạt động phòng chống Chikungunya được kết hợp với chiến dịch diệt lăng quăng/bọ gậy trong phòng chống sốt xuất huyết. Ngoài ra, Bộ Y tế cũng chuẩn bị đầy đủ nhân lực, vật tư, thiết bị sẵn sàng đáp ứng nhanh khi có dịch xảy ra.

Ông đánh giá ra sao mức độ nguy hiểm của bệnh Chikungunya đối với người bệnh và cộng đồng?

Bệnh Chikungunya thường tự khỏi sau 2-7 ngày, tuy nhiên triệu chứng có thể kéo dài nhiều tuần, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh. Dù chưa có báo cáo tử vong hoặc ca nặng tại Trung Quốc, nhưng nguy cơ dịch xâm nhập và bùng phát là có thật, nhất là trong bối cảnh Việt Nam có muỗi Aedes lưu hành rộng rãi.

Triệu chứng Chikungunya và cách phân biệt với sốt xuất huyết Dengue?

Triệu chứng điển hình bao gồm sốt cao khởi phát đột ngột, đau khớp dữ dội, viêm khớp, phát ban, đau đầu, mệt mỏi. Khác với sốt xuất huyết Dengue, bệnh có biểu hiện xuất huyết rõ ràng, Chikungunya thường đau và sưng khớp rõ rệt hơn.

Người dân tuyệt đối không nên tự điều trị tại nhà. Khi có biểu hiện nghi ngờ, cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Phác đồ điều trị Chikungunya hiện nay ra sao, thưa ông?

Chikungunya chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Bộ Y tế đã chỉ đạo các cơ sở y tế tăng cường giám sát, phát hiện sớm, tổ chức thu dung, điều trị phù hợp, tránh tình trạng quá tải bệnh viện. Việc phân cấp chuyên môn, huấn luyện y tế địa phương cũng được triển khai để sẵn sàng ứng phó khi dịch xảy ra.

Bộ Y tế khuyến cáo gì cho người dân, đặc biệt là người đi lại giữa các vùng dịch?

Người trở về từ vùng có dịch: Theo dõi sức khỏe trong 12 ngày, nếu có biểu hiện sốt, đau khớp, phát ban, cần đến ngay cơ sở y tế.

Trong sinh hoạt hàng ngày: Đậy kín các dụng cụ chứa nước, diệt lăng quăng/bọ gậy hàng tuần, loại bỏ vật dụng chứa nước đọng, ngủ màn, mặc quần áo dài.

Khi đi du lịch/công tác: Chủ động phòng tránh muỗi đốt, mang theo thuốc chống muỗi, theo dõi sức khỏe sau khi trở về.

Xin cảm ơn ông!

D.Ngân