Nga hồi sinh sức mạnh pháo phòng không: Lá chắn mới đối phó ATACMS

Trước khả năng Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ ngày càng gia tăng, Nga đang xem xét các biện pháp tăng cường hệ thống phòng không. Một giải pháp được các nhà quân sự Nga đề xuất là hồi sinh pháo phòng không cỡ lớn như tổ hợp pháo A-222 “Bereg”. Tuy nhiên, chỉ còn 36 tổ hợp này, giá thành đắt đỏ và có hạn chế về góc nâng nòng súng, khiến nó khó đối phó với các phương tiện tấn công đường không theo quỹ đạo đạn đạo hoặc bán đạn đạo tầm cao.Ảnh: Militaryarms.ru).

Các khẩu pháo hiện đại cỡ nòng 152 mm có thể đối phó với các phương tiện tấn công đường không, nhưng hiện đang chịu tải nặng ở tuyến đầu và nòng súng bị mài mòn. Do thiếu đạn dược, việc sản xuất hoặc phân phối lại cho hệ thống phòng không gặp khó khăn. Ảnh: Scalecar.ru).

Lựa chọn tối ưu hiện nay được các nhà phân tích quân sự Nga đưa ra là các hệ thống pháo ít được sử dụng trên tuyến đầu chiến đấu. KS-19 cỡ nòng 100 mm được Liên Xô chế tạo với số lượng lớn từ giữa thế kỷ trước là một trong những đề xuất khả thi. Ảnh: war-time.ru.

KS-19 có cỡ nòng 100 mm, phạm vi bắn tối đa 21.000 m. Phạm vi và độ cao tiêu diệt mục tiêu lên đến 15.000 m. Tốc độ bắn lên đến 15 phát/phút. Góc nâng của nòng từ -3 đến +85 độ. KS-19 sử dụng đầu nổ radar cho đạn, tăng hiệu suất và độ chính xác. Tốc độ ban đầu của đạn: 900m/s. Tốc độ của mục tiêu bị tác động lên đến 1.200 km/h. Những tính năng này cho thấy KS-19 là một pháo phòng không hiệu quả với khả năng tiêu diệt mục tiêu ở độ cao và khoảng cách xa, đồng thời có khả năng bắn nhanh và chính xác. Ảnh: warbook.info.

Trên cơ sở của KS-19, hệ thống pháo phòng không hiện đại mới ZAK-100-2024 đang được phát triển để đối phó với vũ khí phòng không có quỹ đạo hoặc bán đạn đạo tầm cao. Hệ thống này bao gồm radar phát hiện và theo dõi mục tiêu, trạm điều khiển và súng phòng không cải tiến KS-19-2024. Ảnh: Topwar.ru.

Radar sẽ được nâng cấp phần mềm để phát hiện và theo dõi mục tiêu, trạm điều khiển sẽ phân phối mục tiêu giữa các súng và có thể tích hợp chức năng điều khiển hỏa lực. Súng KS-19 sẽ được cải tiến với động cơ dẫn hướng hiện đại và tự động hóa nạp đạn và bắn, hoạt động tự động dưới sự điều khiển của trạm.

Số lượng súng KS-19-2024 trong một khẩu đội ZAK-100-2024 sẽ tùy thuộc vào khả năng phát hiện, theo dõi mục tiêu của radar và hiệu suất tiêu diệt mục tiêu của các súng. Dự kiến, một khẩu đội ZAK-100-2024 sẽ có 36 súng KS-19-2024, có thể tấn công đồng thời 18 mục tiêu. Với số lượng súng KS-19 đã sản xuất trước đây, Quân đội Nga có thể có đến 50 khẩu đội pháo phòng không ZAK-100-2024 trong vài năm tới.

Khả năng của pháo phòng không cỡ lớn sẽ bị hạn chế với các mục tiêu bay thấp do độ cong của địa hình và bề mặt Trái Đất. Tuy nhiên, nếu được đặt ở vị trí cao với tầm nhìn tốt, như bờ biển Crimea, chúng có thể bảo vệ hiệu quả khỏi các cuộc tấn công hàng không từ biển.

Đối với các mục tiêu bay cao, hiệu quả của hệ thống ZAK-100-2024 sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như khoảng cách phát hiện của radar, tốc độ cung cấp chỉ thị mục tiêu, tốc độ xoay của pháo, độ chính xác và khoảng cách bắn, cũng như hiệu quả của ngòi nổ radar và mảnh đạn.

Pháo KS-19 có tầm bắn tối đa là 15 km, đạn pháo ban đầu có vận tốc khoảng 900 m/s và mất khoảng 20 giây để đạt độ cao 15 km. Để bắn hạ tên lửa đạn đạo chiến thuật tầm ngắn ATACMS (vận tốc hạ cánh khoảng 600 m/s), pháo cần bắt đầu bắn khi tên lửa ở độ cao khoảng 27 km.

Pháo KS-19 có tốc độ bắn tối đa là 15 phát mỗi 60 giây, vì vậy trong 45 giây có thể bắn được khoảng 11 phát. Tuy nhiên, số đạn bắn ra có thể ít hơn do cần điều chỉnh góc bắn. Đối với một tên lửa ATACMS, cần khoảng 20-40 đạn từ bốn pháo và 30-60 đạn từ sáu pháo.

Hiệu quả của đạn cỡ nòng 100 mm đối với tên lửa ATACMS vẫn chưa rõ, nhưng vẫn có khả năng thành công vì những loại đạn tương tự đã bắn hạ máy bay trong Thế chiến II. Khi các tên lửa ATACMS tấn công cùng lúc, quỹ đạo của chúng có thể gần nhau, tạo ra hiệu ứng cộng hưởng khi bị pháo tấn công.

Ưu điểm chính của pháo phòng không là chi phí thấp so với hệ thống tên lửa phòng không, giúp giảm tải và tiêu thụ tên lửa. Tuy không thể thay thế các hệ thống tên lửa phòng không, nhưng hoàn toàn có thể bổ sung hiệu quả chiến đấu.

Một khẩu đội ZAK-100-2024 có thể đánh chặn 6-9 tên lửa ATACMS. Các căn cứ quan trọng có thể cần nhiều khẩu đội ZAK-100-2024 để tăng cường bảo vệ. Quân đội Nga sẽ cần thử nghiệm thực tế nhiều hơn để đánh giá tính khả thi của phương án này.

Dương Ngân (Theo Topwar)