Nga có sự thay đổi lập trường về vấn đề Tây Sahara? Khẳng định sẽ ủng hộ đề xuất của Morocco với một điều kiện

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tại họp báo ngày 13/10. (Nguồn: Bộ Ngoại giao Nga)

Tây Sahara là phần lãnh thổ tranh chấp ở Tây Bắc châu Phi, với dân cư thưa thớt, chủ yếu là sa mạc. Morocco coi Tây Sahara là tỉnh thuộc chủ quyền nước này với những quyền tự trị nhất định, trong khi Mặt trận Polisario - tổ chức chính trị và quân sự được Algeria hậu thuẫn - đã tuyên bố vùng lãnh thổ này là Cộng hòa Dân chủ Arab Sahrawi (SADR).

Theo Bộ Ngoại giao Nga, trong một cuộc họp báo với đại diện truyền thông Arab tại thủ đô Moscow vào ngày 13/10, Ngoại trưởng Sergei Lavrov cho biết, Nga giữ nguyên quan điểm nhất quán về vấn đề Tây Sahara, đó là dựa theo các nghị quyết của LHQ – chủ yếu là của Hội đồng Bảo an – trong đó quy định cách thức giải quyết: thông qua quyền tự quyết của người dân Sahara.

“Vấn đề Sahara đã được đưa ra thảo luận suốt 50 năm qua. Ban đầu, định hướng là tiến hành trưng cầu dân ý, nhưng sau đó tình hình đã thay đổi”, ông Lavrov nói, đồng thời đánh giá, đề xuất tự trị của Morocco vẫn "nằm trong khuôn khổ quyền tự quyết" theo quy định của LHQ.

Theo người đứng đầu ngành ngoại giao Nga, bất kỳ giải pháp nào được tất cả các bên chấp nhận đều là giải pháp thỏa đáng, "miễn là được thực hiện dưới sự bảo trợ của LHQ và phù hợp với các nghị quyết của tổ chức này".

Nhấn mạnh đối với Nga, vấn đề chỉ khép lại khi tất cả các bên liên quan "thực sự cảm thấy rằng đã đạt được một giải pháp dựa trên sự cân bằng lợi ích công bằng", ông Lavrov khẳng định, nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ vẫn sẽ là khuôn khổ duy nhất tồn tại.

Theo trang Middle East Online, giới quan sát cho rằng, bình luận của Ngoại trưởng Nga thể hiện sự dịch chuyển rõ rệt của Moscow theo hướng gần gũi hơn với lập trường của Mỹ và Pháp – hai nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an, vốn coi Kế hoạch tự trị của Morocco là giải pháp nghiêm túc và đáng tin cậy cho tranh chấp kéo dài nhiều thập kỷ.

Trước tuyên bố của ông Lavrov, Nga và Trung Quốc là hai thành viên thường trực còn lại của Hội đồng Bảo an LHQ chưa chính thức ủng hộ Đề xuất tự trị của Morocco như là nền tảng duy nhất để giải quyết tranh chấp khu vực Tây Sahara.

Chiến lược rộng hơn của Nga

Báo Barlaman Today đánh giá, dù có quan hệ lịch sử chặt chẽ với Algeria – quốc gia ủng hộ Mặt trận Polisario, Nga vẫn duy trì lập trường cân bằng về vấn đề Sahara. Moscow ủng hộ nỗ lực của Đặc phái viên Tổng thư ký LHQ về vấn đề Tây Sahara Staffan de Mistura và kêu gọi một giải pháp chính trị, công bằng, lâu dài và được hai bên chấp nhận.

Về phía Morocco, chính sách đối ngoại đa dạng hóa quan hệ và cân bằng lợi ích đã giúp nước này củng cố vị thế quốc tế, trong đó có việc tăng cường hợp tác với Nga.

Sau khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ đầu năm 2022, Morocco giữ lập trường trung lập, tránh bỏ phiếu chống Moscow trong một số nghị quyết của Đại hội đồng LHQ. Nga đánh giá cao thái độ này, coi đây là biểu hiện của chính sách đối ngoại độc lập.

Các nhà phân tích nhận định, phát biểu của ông Lavrov nằm trong chiến lược toàn cầu mới của Nga trong bối cảnh thế giới đa cực, khi Moscow tìm cách mở rộng ảnh hưởng và bảo vệ lợi ích kinh tế tại châu Phi thông qua quan hệ đối tác với các quốc gia ổn định và có vị trí chiến lược, như Morocco.

Về kinh tế, hợp tác Nga-Morocco tiếp tục phát triển. Morocco là một trong những nhà cung cấp phosphate chủ chốt cho Nga, loại khoáng sản thiết yếu trong sản xuất nông nghiệp. Hai nước cũng có thỏa thuận hợp tác nghề cá, bao gồm vùng biển phía Nam Morocco.

Bảo Minh