Nếu được Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk, Ukraine vẫn thiếu bệ phóng

Đây là loại vũ khí tấn công tầm xa mạnh mẽ do Mỹ sản xuất, chắc chắn sẽ giúp Ukraine mở rộng đáng kể khả năng tấn công.

Hôm 6.10, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông “gần như đã đưa ra quyết định” khi được phóng viên hỏi: "Liệu Mỹ có cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine hoặc bán chúng cho NATO để liên minh này chuyển tiếp cho Ukraine không?".

“Tôi muốn tìm hiểu xem sẽ làm gì với chúng và gửi đi đâu. Có lẽ tôi sẽ phải hỏi câu đó”, ông Trump nói trong Phòng Bầu dục.

Nhà Trắng chưa phản hồi ngay câu hỏi về việc liệu ông Trump đã đưa ra quyết định cuối cùng hay chưa.

Tên lửa hành trình Tomahawk là vũ khí nổi bật mà Ukraine mong muốn nhận được từ các đối tác phương Tây. Nếu được cung cấp Tomahawk, Ukraine sẽ có bước tiến lớn trong năng lực tấn công tầm xa khi đang tăng cường nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga.

Tuy nhiên, tên lửa hành trình này thường được phóng từ tàu chiến, tàu ngầm hoặc các hệ thống phóng mặt đất đặc biệt mà Ukraine hiện không có. Điều này làm dấy lên câu hỏi về cách Ukraine có thể triển khai chúng trong chiến đấu.

Tomahawk có gì đáng sợ?

Tên lửa hành trình tấn công mặt đất BGM-109 Tomahawk do tập đoàn RTX Corporation (trước đây là Raytheon Technologies) sản xuất. Đây là loại tên lửa hành trình bay cận âm, dùng động cơ phản lực và dẫn đường chính xác, được đưa vào sử dụng từ đầu thập niên 1980. Mỗi quả Tomahawk có giá ước tính khoảng 1,3 triệu USD.

Tầm bắn của Tomahawk tùy theo biến thể, nhưng một số phiên bản có thể bay trúng mục tiêu cách xa tới 2.500 km. Con số này vượt xa tầm bắn của các loại tên lửa từ phương Tây mà Ukraine đã nhận được.

Ukraine đã tự phát triển các loại máy bay không người lái (drone) và tên lửa tầm xa có khả năng tương đương, thậm chí trong một số trường hợp được cho vượt qua cả Tomahawk.

Dù vậy, Tomahawk vẫn mang đến lợi thế rõ rệt về năng lực chiến đấu với độ tin cậy đã được chứng minh, cũng như ý nghĩa chính trị.

Theo các nhà phân tích thuộc Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Washington (Mỹ), có ít nhất 1.900 mục tiêu quân sự Nga nằm trong tầm bắn của biến thể Tomahawk đạt 2.500km và hơn 1.600 mục tiêu khác nằm trong phạm vi của biến thể 1.600km.

Những mục tiêu này gồm căn cứ không quân, cơ sở sản xuất vũ khí và nhiều tài sản quân sự trọng yếu khác mà Ukraine từ lâu muốn tấn công bằng các loại tên lửa và drone tự sản xuất.

“Ukraine có thể làm suy yếu đáng kể năng lực chiến đấu tiền tuyến của Nga bằng cách tấn công các khu vực hậu cần dễ tổn thương, vốn cần thiết để duy trì và hỗ trợ cho hoạt động tiền tuyến của Nga”, các nhà phân tích ISW viết trong một báo cáo chiến trường.

Tên lửa Tomahawk có thể được phóng trong mọi điều kiện thời tiết, bay với vận tốc khoảng 885 km/giờ (tương đương tốc độ máy bay thương mại), được trang bị hệ thống dẫn đường chính xác và có thể mang đầu đạn thông thường nặng 450 kg. Loại tên lửa này bay thấp và nhanh, khiến đối phương khó phát hiện và đánh chặn.

Tên lửa hành trình Tomahawk có tầm bắn xa và được dẫn đường chính xác - Ảnh: Getty Images

Tomahawk đã chứng minh được năng lực trong chiến đấu, lần đầu tiên là Chiến tranh Vùng Vịnh năm 1991. Kể từ đó, loại tên lửa này góp mặt trong nhiều cuộc xung đột và chiến dịch quân sự, chủ yếu ở Trung Đông. Gần đây, Mỹ đã phóng Tomahawk vào các cơ sở hạt nhân Iran và trước đó từng sử dụng trong các cuộc tấn công phiến quân Houthi ở Yemen.

Hải quân Mỹ là lực lượng vận hành chính Tomahawk, nhưng loại vũ khí này cũng đang được sử dụng bởi Anh, Úc và Hà Lan.

Nhật Bản đã mua 400 quả Tomahawk. Một tàu khu trục Nhật Bản đang ở Mỹ để được nâng cấp hệ thống phóng tên lửa hành trình này.

Video cách hoạt động của tên lửa hành trình Tomahawk

Ukraine chưa có bệ phóng Tomahawk

Vẫn chưa rõ Ukraine sẽ phóng Tomahawk bằng cách nào nếu được nhận. Các tên lửa này được phóng từ hệ thống phóng thẳng đứng trên tàu chiến, ống phóng ngư lôi trên tàu ngầm, hoặc bệ phóng mặt đất Typhon mới của Lục quân Mỹ.

Ukraine hiện không có các hệ thống này. Vì vậy, nếu việc chuyển giao Tomahawk diễn ra, Mỹ có thể phải gửi thêm thiết bị hỗ trợ hoặc cải tiến một loại bệ phóng khác cho Ukraine.

Nga cảnh báo Mỹ

Nga đang tìm cách ngăn cản Mỹ gửi Tomahawk cho Ukraine, giống những lần trước khi nước này được cung cấp các loại vũ khí tầm xa từ phương Tây.

Tại Diễn đàn Valdai, Tổng thống Vladimir Putin cảnh báo rằng việc Mỹ gửi Tomahawk cho Ukraine sẽ dẫn đến “phá hủy hoàn toàn” mối quan hệ giữa Nga và Mỹ, vốn đã có dấu hiệu tan băng trong thời chính quyền Trump.

Diễn đàn Valdai là diễn đàn chính trị - học thuật quốc tế của Nga, được tổ chức hằng năm tại thành phố Sochi, bên bờ Biển Đen.

Ngày 7.10, ông Dmitry Peskov (người phát ngôn Điện Kremlin) đã nêu rõ lập trường của Nga về khả năng Mỹ cung cấp Tomahawk cho Ukraine.

Ông Dmitry Peskov nhắc lại tuyên bố trước đó của Tổng thống Putin và nhấn mạnh: “Đây sẽ là một sự leo thang nghiêm trọng, nhưng sẽ không thay đổi tình hình với Ukraine”. Người phát ngôn Điện Kremlin nhấn mạnh lưu ý Tomahawk có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, khiến việc chuyển giao chúng trở nên đặc biệt nguy hiểm.

Dmitry Peskov cũng bình luận về phát biểu của Tổng thống Trump rằng ông “gần như đã đưa ra quyết định” liên quan đến việc cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraine. Ông cho biết Nga cần chờ thêm các tuyên bố cụ thể hơn từ Mỹ về khả năng này.

“Chúng tôi hiểu có lẽ cần đợi những phát biểu rõ ràng hơn”, ông nói. Dmitry Peskov khẳng định Tổng thống Trump không muốn làm gia tăng căng thẳng với Nga và sẽ tìm cách làm rõ mục đích cũng như cách thức sử dụng tên lửa hành trình này.

“Trước đây, chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden thường cung cấp vũ khí cho Ukraine trước khi đưa ra tuyên bố. Hãy xem lần này mọi chuyện sẽ diễn ra thế nào”, Dmitry Peskov nói thêm.

Lập trường này cho thấy Nga muốn tránh để căng thẳng với Mỹ leo thang, song vẫn sẵn sàng thực hiện các biện pháp đáp trả thích hợp nếu Mỹ xúc tiến kế hoạch cung cấp Tomahawk cho Ukraine.

Tháng 8, Phó tổng thống Mỹ JD Vance tiết lộ Nhà Trắng đang xem xét khả năng cung cấp cho Ukraine loại tên lửa này.

Sơn Vân