Nepal lần đầu có nữ Thủ tướng lâm thời, chuẩn bị bầu cử vào năm 2026

Nữ Thủ tướng lâm thời Nepal Sushila Karki. Ảnh: Bhutannewsnetwork.co

Ngày 12/9, bà Sushila Karki, 73 tuổi, cựu Chánh án Tòa án Tối cao Nepal, đã tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng lâm thời của Nepal, trở thành nữ lãnh đạo chính phủ đầu tiên trong lịch sử nước này.

Lễ nhậm chức của Thủ tướng Karki do Tổng thống Ram Chandra Paudel chủ trì, có sự tham dự của các nhà ngoại giao và một số cựu lãnh đạo.

Theo tờ Hindustan Times, chỉ vài giờ sau khi bà Karki nhậm chức, Tổng thống Nepal Ram Chandra Paudel đã ký quyết định giải tán Hạ viện theo đề xuất của tân Thủ tướng Sushila Karki.

Cuộc tổng tuyển cử mới được ấn định tổ chức vào ngày 5/3/2026. Theo đó, bà Karki sẽ lãnh đạo chính phủ lâm thời trong vòng 6 tháng để chuẩn bị cho sự kiện này.

Trước đó, lệnh cấm mạng xã hội hồi đầu tuần đã làm bùng lên làn sóng biểu tình, nhanh chóng leo thang thành bạo lực ở thủ đô Kathmandu và nhiều thành phố khác, khiến cựu Thủ tướng Nepal KP Sharma Oli phải từ chức.

Người phát ngôn cảnh sát Binod Ghimire cho biết 51 người thiệt mạng và khoảng 1.300 người bị thương trong các cuộc biểu tình bạo lực. Ngày 9/9, chính quyền dỡ bỏ lệnh cấm mạng xã hội giữa làn sóng biểu tình.

Quân đội Nepal được triển khai dày đặc trên các tuyến phố. Lực lượng quân đội cho biết đã thu hồi hơn 100 khẩu súng bị cướp trong các vụ bạo loạn. Một số người biểu tình bị phát hiện mang theo súng trường tự động. Lệnh giới nghiêm tiếp tục được gia hạn tại Kathmandu, Lalitpur và Bhaktapur đến sáng 13/9.

Sau những ngày hỗn loạn, một số hoạt động tại thủ đô Kathmandu bắt đầu được khôi phục. Các cửa hàng đã mở cửa, xe cộ di chuyển trở lại, cảnh sát chỉ mang dùi cui thay vì súng như những ngày trước đó. Tuy nhiên, một số tuyến đường vẫn chưa thông suốt.

Hành trình từ chánh án chống tham nhũng đến nữ Thủ tướng đầu tiên của Nepal

Bà Sushila Karki từng gây chú ý khi trở thành nữ Chánh án đầu tiên và duy nhất của Nepal vào tháng 7/2016. Bà nổi tiếng là thẩm phán nghiêm khắc, từng tạo dấu ấn lịch sử khi cùng một thẩm phán khác của Tòa án Tối cao ra phán quyết bỏ tù một bộ trưởng đương nhiệm vì tham nhũng vào năm 2012. Đây là lần đầu tiên một thành viên chính phủ tại quốc gia Nam Á phải ngồi tù vì tội danh này.

Trong suốt sự nghiệp 32 năm trong ngành tư pháp, bà Karki luôn thể hiện quan điểm không khoan nhượng với tham nhũng.

Sau khi nghỉ hưu, bà Karki tiếp tục là một nhân vật nổi bật trong xã hội dân sự, thường xuyên phát biểu về các vấn đề tham nhũng và hành vi sai trái trong chính trị ở Nepal. Bà cũng nhận được sự ủng hộ của nhiều nhân vật có ảnh hưởng trong giới trẻ ở Kathmandu.

Bà Karki sinh ngày 7/6/1952 tại Shankerpur-3, Biratnagar, miền Đông Nepal, gần biên giới Ấn Độ. Là con cả trong gia đình có 7 người con, bà trải qua tuổi thơ ở nông trại.

Năm 1971, bà tốt nghiệp Cử nhân tại Đại học Tribhuvan, sau đó lấy bằng Thạc sĩ Chính trị học tại Đại học Hindu Banaras (Ấn Độ) năm 1975 và bằng Cử nhân Luật tại Đại học Tribhuvan năm 1978.

Bà Karki bắt đầu hành nghề luật sư tại Biratnagar năm 1979, đồng thời giảng dạy tại Trường Cao đẳng Mahendra Multiple Campus, Dharan từ năm 1985. Bà được công nhận là luật sư cao cấp năm 2007, bổ nhiệm làm Thẩm phán Tòa án Tối cao năm 2009, và trở thành Thẩm phán chính thức từ ngày 18/11/2010.

Nguyễn Phương