Né thuế bằng cách trả tiền mặt, chuyên gia cảnh báo nguy cơ 'vào tầm ngắm'

Ngừng nhận chuyển khoản hoặc tăng giá bán

Những ngày gần đây, đề tài về thuế đang thu hút sự quan tâm lớn của cả người bán, người mua trên các diễn đàn mạng xã hội. Đáng lo ngại là các chiêu trò mách nước để né thuế đang được bày chỉ công khai.

Trên tài khoản facebook L.L.P (chuyên bán đồ bỉm sữa, đồ sơ sinh, đồ cho mẹ và bé) mới đây thông báo: “Theo thông tư mới về Thuế do Nhà nước mới ban hành áp dụng từ 1/6/2025, Shop xin phép thông báo chuyển hình thức thanh toán “chuyển khoản” sang thanh toán bằng “tiền mặt”. Và không nhận chuyển tiền qua tài khoản để rút tiền mặt. Nếu có thì shop xin phép thu thêm phí ạ”.

Hay tài khoản N. K (chuyên bán sỉ & lẻ quần áo) cũng nhắn trên facebook: “Thông báo áp dụng thuế mới từ 1.6.2025. Theo quy định mới của nhà nước, tất cả đơn vị giao hàng sẽ thu 8% thuế VAT trên giá trị đơn hàng. Khách chuyển khoản 100% tiền áo thì giá ship giữ nguyên là 22k và không cộng thêm thuế. Còn khách cọc ship đi đơn thu COD, vui lòng cộng thêm 8% thuế VAT trên giá đơn hàng.

Ví dụ, đơn hàng 200.000 đồng, khi nhận hàng phải thanh toán 216.000 đồng, 16.000 đồng là thuế 8% và cộng ship: 22.000 đồng. Mua tại shop, với em tự đi ship sẽ không bị mất thuế, đơn gửi xa qua đường bưu điện hay ghn… mới phải chịu thuế. Chỉ cần khách chuyển khoản 100% tiền áo đủ trước khi gửi là không bị tính thêm thuế. Trong phần nội dung chuyển khoản khách chỉ cần ghi tên người chuyển là được, không ghi mua, bán, cọc, thanh toán…”.

Thậm chí, hàng loạt người bán hàng online đồng loạt đăng bài yêu cầu khách mua hàng thay đổi nội dung chuyển khoản: “Từ giờ khách chuyển khoản em ghi nội dung "happy wedding, happy birthday, đêm qua em tuyệt lắm" cũng được. Miễn là tránh các ký tự "mua, bán, tiền cọc, tiền hàng". Hỗ trợ dùm em khúc này nha”.

Một trong những nội dung mà người bán hàng yêu cầu khách mua ghi nội dung chuyển khoản

Không chỉ các tiểu thương bán hàng online, từ ngày 1/6, không ít các cơ sở kinh doanh, chủ yếu trong lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ ăn uống… trên địa bàn Hà Nội, Quảng Ninh, TP.HCM... treo thông báo dừng nhận thanh toán bằng chuyển khoản. Một số đơn vị kinh doanh quy mô lớn hơn chấp nhận chuyển khoản nhưng thông báo cộng thêm thuế, phí hoặc giữ nguyên giá nếu khách trả tiền mặt.

Việc các cửa hàng, quán ăn không nhận chuyển khoản khiến nhiều khách hàng khó chịu, vì thanh toán không dùng tiền mặt đã trở thành thói quen của nhiều người. Tình trạng này khiến không ít người tiêu dùng hoang mang, phải chủ động rút tiền mặt để phòng thân.

Một số hàng ăn dán thông báo dừng nhận thanh toán bằng chuyển khoản

“Bây giờ ra đường phải mang tiền mặt, chứ nhiều quán không nhận chuyển khoản nữa rồi. Sáng hôm qua, tôi đi ăn không mang theo tiền mặt, tới lúc thanh toán họ không cho quét mã QR code, tôi phải nói mãi mới nhờ được 1 khách hàng trong quán đồng ý cho chuyển khoản để lấy tiền mặt trả cho họ. Quá bất tiện”, chị Vũ Thu Thảo (Q. Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ.

Chị Nguyễn Thanh Thủy (Q. Hai Bà Trưng, Hà Nội) cũng cho biết, từ ngày nhà nước khuyến khích thanh toán không tiền mặt, các cửa hàng đều có mã QR, chị thậm chí mở tài khoản nhưng không dùng đến thẻ ATM vì không có nhu cầu rút tiền từ máy ATM. Do đó, nếu các cửa hàng không nhận thanh toán chuyển khoản thì chị cũng cảm thấy rất bất tiện mà lần sau sẽ không mua hàng hay sử dụng dịch vụ tại những nơi này nữa.

Các thông báo ngừng nhận chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt này xuất phát từ chính sách mới tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP quy định từ ngày 1/6, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề (ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, vui chơi giải trí...) phải sử dụng hóa đơn điện tử qua máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế. Theo đó, các hộ này sẽ phải nộp thuế theo doanh thu thực tế phát sinh thay vì nộp thuế khoán như trước đây. Chính vì vậy, trên các trang mạng xã hội, cũng như các cửa hàng mua bán quán ăn rộ lên cách chỉ nhau phương án giấu doanh thu như ghi nội dung chuyển khoản không liên quan thanh toán mua bán hàng hóa, dịch vụ, nhận thanh toán tiền mặt…

Cố tình giấu doanh thu để né thuế có thể bị truy thu, thậm chí khởi tố

Trước thực tế này, ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas cho biết, đa phần cá nhân, hộ kinh doanh cho rằng chỉ khi doanh thu phát sinh bằng cách chuyển khoản vào tài khoản cá nhân, mới phải thực hiện nghĩa vụ thuế. Còn trường hợp thu tiền mặt có thể trốn thuế hoặc kê khai doanh thu thấp hơn thực tế không ai biết. Tuy nhiên, đây là một hiểu nhầm cực kỳ nguy hiểm bởi nghĩa vụ thuế luôn xảy ra trên tổng doanh thu.

Người nộp thuế nghĩ đơn giản nhưng cơ quan chức năng với các biện pháp của mình có thể xác định được doanh thu mua bán. Đó là dòng tiền vào tài khoản, số lượng giao dịch, giá trị giao dịch; kiểm soát doanh số mua vào qua các đơn vị cung cấp, bán hàng xuất hóa đơn. Những cửa hàng bán đồ ăn treo bảng "chỉ nhận tiền mặt" cũng sẽ gây chú ý hơn đối với cơ quan chức năng.

"Người nộp thuế khó có thể giấu doanh thu, bởi thời gian qua, cơ quan thuế phát hiện nhiều vụ việc mua bán hàng giấu doanh thu dẫn đến trốn thuế và bị khởi tố", ông Lê Văn Tuấn cho hay.

Người bán hàng online yêu cầu khách chuyển khoản qua nhiều tài khoản khác nhau, không ghi nội dung chuyển khoản… với suy nghĩ không liên quan đến mua bán hàng hóa, dịch vụ thì không ai biết, có thể giảm thuế, hoặc chỉ thực hiện nghĩa vụ thuế trên các nội dung liên quan đến mua bán hàng. Tuy nhiên, ông Tuấn cho rằng, đây cũng là một sai lầm đối với người nộp thuế bởi tổng doanh thu sẽ được tính trên tổng tất cả các tài khoản của cá nhân đó.

Hiện phương thức định danh điện tử đã được áp dụng, dữ liệu của cơ quan thuế đang cập nhật, từ 1/7 quy định sử dụng mã số định danh cá nhân thay cho mã số thuế cũng được áp dụng cho cả cá nhân, hộ kinh doanh và doanh nghiệp.

“Các thông tin của người nộp thuế đã định danh trên VneID, liên kết trên tài khoản ngân hàng và ứng dụng eTax Mobile. Dữ liệu này có thể bí mật đối với cá nhân nhưng với các cơ quan chức năng hoàn toàn có đầy đủ thông tin, chứng cứ để xem xét nghĩa vụ thuế của người nộp thuế. Tổng doanh thu vẫn có, bất kể nội dung chuyển khoản ghi là gì đi chăng nữa”, ông Tuấn chỉ ra.

Cơ quan thuế, cơ quan chức năng khác có các biện pháp nghiệp vụ để xác minh được đó có phải là doanh thu của người nộp thuế hay không. Nếu người nộp thuế không giải trình được rõ ràng, nhà chức trách có cơ sở nghi là trốn thuế.

“Dù có ghi nội dung khác đi nhưng bản chất vẫn là dòng tiền kinh doanh, là bán hàng, cung cấp dịch vụ và thu tiền về. Không đăng ký kinh doanh, nhận tiền mặt, chia nhiều tài khoản nhận tiền khác nhau, ghi các nội dung chuyển tiền không liên quan đến mua bán hàng hóa, dịch vụ… đó là các hành vi cố tình trốn thuế. Và khi đã có yếu tố cố tình, không chỉ truy thu, tính lãi mà có thể áp dụng các chế tài nặng hơn như truy tố, khởi tố hình sự, cấm xuất nhập cảnh… nhằm răn đe, xử lý nghiêm các hành vi trốn thuế”, Giám đốc Keytas nhấn mạnh.

Liên quan đến việc quản lý, giám sát thuế đối với các hộ kinh doanh, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, cơ quan Thuế đã và đang tăng cường kết nối, tích hợp và chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành và đơn vị liên quan (theo đúng quy định tại Luật Quản lý thuế và Đề án 06 của Chính phủ về phát triển dữ liệu dân cư và định danh điện tử). Việc kết nối liên thông dữ liệu cho phép cơ quan thuế giám sát chặt chẽ hoạt động của hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán; kịp thời phát hiện, nhận diện các trường hợp có rủi ro về thuế hoặc hành vi vi phạm pháp luật.

“Dựa trên hệ thống dữ liệu tập trung, cơ quan thuế có thể đối chiếu doanh thu hộ kinh doanh khai báo với dòng tiền thanh toán, với dữ liệu hóa đơn điện tử, hoặc thông tin từ ngân hàng, từ cơ quan quản lý thị trường... Từ đó, cơ quan thuế nhận diện kịp thời những hộ kinh doanh có dấu hiệu trốn thuế, gian lận hóa đơn để thực hiện kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm”, ông Mai Sơn cho biết.

Lãnh đạo Cục Thuế cũng khẳng định, sau khi chuyển đổi phương thức quản lý, việc thu thuế từ hộ kinh doanh được thực hiện công bằng, minh bạch nhưng cũng rất chặt chẽ, không để thất thu ngân sách nhà nước.

Cẩm Tú/VOV.VN