NATO không đủ sức chống đỡ chiến thuật UAV mới của Nga?

Sau khi không phận NATO bị các UAV “lạ” (nghi là của Nga) xâm nhập liên tiếp mới đây, một cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ đã tuyên bố rằng khối quân sự này “chưa được chuẩn bị” để ứng phó với chiến thuật tác chiến UAV mới của Nga, đó là thế trận UAV bầy đàn.

Các UAV Nga đặt trên xe bán tải. Ảnh: Zvezda.

Hôm 10/9/2025, NATO và Ba Lan đã cáo buộc 19 UAV Nga xâm nhập không phận Ba Lan. Vì Ba Lan là một quốc gia thuộc NATO, sự xâm nhập này đồng nghĩa với xâm nhập cả không phận khối NATO. Khi ấy, quân đội Ba Lan và lực lượng NATO đã phối hợp để bắn hạ nhóm UAV này, nhưng chỉ bắn rơi được vài chiếc như vậy.

Đáng chú ý, NATO và Ba Lan đã phải dùng đến thứ vũ khí đắt tiền là tên lửa đánh chặn không đối không tầm trung tiên tiến Sidewinder để hạ gục một số UAV kiểu Shahed tương đối rẻ tiền, theo đánh giá của Frank Rose - cựu thứ trưởng ngoại giao Mỹ phụ trách vấn đề kiểm soát vũ khí.

Mặc dù Ba Lan và đồng minh đã phản ứng tương đối nhanh trước cái mà họ gọi là mối đe dọa này, ông Rose cho rằng cả NATO và Mỹ đang đối diện với những thách thức mới, đó là làm thế nào để đối phó với sự xâm nhập quy mô lớn của UAV dưới dạng bầy đàn.

Theo cựu quan chức Rose, rốt cuộc Mỹ đã rơi vào thế bất lợi, thế tụt hậu trong lĩnh vực phát triển công nghệ mới nhằm đương đầu với những loại hình tác chiến tương lai theo thời gian thực.

Chuyên gia Frank Rose đánh giá: “Những gì tôi thấy là NATO không được chuẩn bị để xử lý hiệu quả những bầy đàn UAV lớn. Họ đơn giản là không có năng lực cho việc này”. Ông Rose từng dẫn dắt các cuộc đàm phán về một căn cứ phòng thủ tên lửa ở Ba Lan trong nhiệm kỳ công tác của ông tại Bộ Ngoại giao Mỹ. Ông cũng từng công tác liên quan các căn cứ phòng thủ tên lửa ở Romania và Thổ Nhĩ Kỳ.

Frank Rose chia sẻ thêm: “Đây chính là điều bất cập của Mỹ. Chúng ta không đầu tư đầy đủ vào thách thức này, chúng ta không tiến nhanh như cần thiết. Những bầy đàn UAV này đang tái định hình một cách căn bản hoạt động tác chiến và nước Mỹ chúng ta đang ở thế tụt hậu. Chúng ta không phát triển năng lực với tốc độ đủ nhanh để đương đầu với những thách thức mới này”.

Mỹ, NATO cần làm gì để che “gót chân Asin”?

Chuyên gia Rose đánh giá, điều mà Mỹ và NATO rốt cuộc phải có là “những công nghệ mới có thể xử lý vấn đề bầy đàn UAV”, bao gồm “những cuộc tấn công phối hợp với bầy đàn UAV”. Ông cũng kêu gọi sản xuất thêm tên lửa hành trình, tên lửa siêu vượt âm và tên lửa đạn đạo.

Cựu Phó Giám đốc Cơ quan Quản lý an ninh hạt nhân quốc gia Mỹ (NNSA) thời Tổng thống Joe Biden cho biết đối phương của Mỹ đang phát triển, chuyển sang giai đoạn sử dụng UAV bầy đàn, tích hợp cả đòn tập kích tên lửa đạn đạo, siêu vượt âm và hành trình vào đòn đánh bằng UAV.

Theo ông Rose, chương trình phòng thủ tên lửa 25 năm qua của NATO cũng như kế hoạch Canh gác phía Đông của khối chỉ hiệu quả đối với những mối đe dọa hạn chế chứ không phải là những bầy đàn UAV đông tới 300-400 chiếc, bao gồm cả UAV được hỗ trợ bằng trí tuệ nhân tạo (AI).

Học hỏi kinh nghiệm thực chiến của Ukraine và Ukraine

Chủ tịch nhóm Cố vấn chiến lược Chevalier cho biết, “những gì chúng ta chứng kiến ở Israel, Trung Đông và Ukraine cho thấy hệ thống phòng thủ tên lửa đã hoạt động rất tốt. Các hệ thống Patriot, Aegiss và THAAD đã đánh trúng hơn 90% mục tiêu”.

Thách thức, theo ông Rose, nằm ở đường cong chi phí - tính trung bình, UAV Shahed có giá thành vào khoảng 65.000-70.000 USD, hoặc lên tới 100.000 USD trong một số trường hợp. Tuy nhiên mỗi quả tên lửa đánh chặn là Sidewinder AMRAAM có giá trong khoảng từ 300.000-400.000 USD. Còn giá của mỗi quả tên lửa phòng không Patriot lên tới 1 triệu USD.

Ông Rose gợi ý rằng để đối phó với các thách thức mới thì Mỹ cần phải phát triển những loại công nghệ mới, như công nghệ vi sóng, laser trạng thái rắn - những thứ có thể giúp Mỹ đánh bại UAV bầy đàn trên quy mô lớn, với chi phí hợp lý.

Chuyên gia Rose cũng nhấn mạnh rằng Ukraine đã xây dựng được những biện pháp tương đối tốt để ứng phó với UAV bầy đàn của đối phương.

Ông Rose phân tích rằng nỗ lực của Ukraine không hoàn hảo nhưng nước này vẫn xoay sở được để bảo vệ cơ sở hạ tầng của mình, cản trở Nga đạt các mục tiêu trong “chiến dịch quân sự đặc biệt”.

Cựu quan chức ngoại giao Mỹ chia sẻ: “Tôi hy vọng rằng Mỹ và các đồng minh NATO hiểu được những gì đang diễn ra ở Ukraine, vận dụng những bài học đó vào chiến lược quốc phòng, chiến lược cải tiến và rồi xây dựng nhanh chóng năng lực ứng phó với mối đe dọa đang thay đổi”.

Theo ông Rose, điều quan trọng là phải giảm bớt tình trạng quan liêu trong hệ thống Mỹ để thúc đẩy tiến bộ năng lực của Mỹ.

Trung Hiếu/VOV.VN biên dịch Nguồn: Daily Express