NATO chia rẽ về mức chi tiêu quốc phòng 5% GDP

Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết các nước thành viên đang xem xét mức chi tiêu 3,5% GDP cho chi tiêu quốc phòng và 1,5% GDP dành cho các lĩnh vực an ninh liên quan, như an ninh mạng hoặc hạ tầng chiến lược. Mục tiêu của kế hoạch là tạo ra một liên minh “mạnh hơn, công bằng hơn và có sức răn đe hiệu quả hơn”.

Quân đội Tây Ban Nha tập trận quân sự cùng các thành viên NATO tại Barbate, Tây Ban Nha. Ảnh: Reuters

Hà Lan, Thụy Điển, Ba Lan và các nước Ban-tích đã ủng hộ mức chi tiêu mới. Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Stoere hôm 20/6 là lãnh đạo mới nhất trong các nước NATO lên tiếng ủng hộ

“Hôm nay tôi có thể chia sẻ rằng chính phủ Na Uy sẽ tuyên bố tại hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới, rằng chúng tôi sẽ cam kết chi 5% GDP cho quốc phòng và an ninh. Đây là một phần trong những gì chúng tôi đóng góp cho an ninh tập thể của liên minh, vốn rất quan trọng đối với Na Uy kể từ năm 1949 và có liên quan rất nhiều đến tình hình hiện tại của chúng tôi ở châu Âu.”

Được biết, Na Uy đã chi khoảng 2,2% GDP cho quốc phòng vào năm 2024, tăng so với mức thấp 1,4% vào năm 2022. Nước này đang đặt mục tiêu chi 3,3% trong năm nay. Thủ tướng Na Uy hi vọng các nước NATO có thể thống nhất về việc nâng mức chi tiêu lên 5% khi đến dự hội nghị thượng đỉnh tuần tới.

Tuy nhiên, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez 2 ngày trước đã gửi thư tới Tổng thư ký NATO, cho biết mức chi tiêu 5% là vô lý. Theo Thủ tướng Sanchez, mức chi tiêu 5% sẽ phản tác dụng vì nó sẽ khiến Tây Ban Nha không đạt được mục tiêu chi tiêu tối ưu và cản trở những nỗ lực đang diễn ra của EU nhằm củng cố hệ sinh thái an ninh và quốc phòng của khối này. Tây Ban Nha sẽ tiếp tục hoàn thành nghĩa vụ của mình trong những năm và thập kỷ tới, nhưng Nha không thể cam kết mục tiêu chi tiêu cụ thể về GDP tại hội nghị thượng đỉnh này.

Là quốc gia đưa ra đề xuất, song Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm qua cũng bất ngờ cho biết, Mỹ không cần làm vậy:

“Tôi nghĩ các nước NATO nên chi 5% GDP cho quốc phòng, an ninh. Tôi không nghĩ chúng tôi nên làm vậy, nhưng các nước khác nên làm vậy. Chúng tôi đã chi tiêu, chúng tôi đã hỗ trợ NATO trong thời gian dài, trong nhiều trường hợp, tôi tin là, Mỹ đã chi trả gần 100% chi phí. Vì vậy, tôi không nghĩ chúng tôi nên làm vậy. Nhưng tôi nghĩ các nước NATO chắc chắn nên làm vậy. Về trường hợp Tây Ban Nha, NATO sẽ phải giải quyết. Tây Ban Nha là nước chi trả rất thấp. Họ luôn là nước chi trả rất thấp. Họ hoặc là những nhà đàm phán giỏi, hoặc là họ không làm đúng. Tôi nghĩ Tây Ban Nha phải trả những gì mà mọi người khác phải trả. Một nơi khác cũng như vậy là Canada. Bởi vì Canada đã nói “tại sao họ phải trả khi Mỹ sẽ bảo vệ họ miễn phí?”

Theo tờ Financial Times, NATO đã quyết định rút ngắn thời gian tổ chức hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo NATO dự kiến diễn ra vào tuần tới, nhằm tránh khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump rời hội nghị sớm như từng xảy ra tại Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) tại Canada.

Đình Nam/VOV1