Nâng trần lạm phát lên mức 4,5% - 5% là hợp lý

Phóng viên: Năm 2025, mức trần lạm phát được ấn định từ 4,5 - 5%, cao hơn các năm trước (dưới 4%) để phù hợp với mục tiêu tăng trưởng từ 8% trở lên. Ông đánh giá thế nào về ngưỡng trần lạm phát này?

TS. Lê Quốc Phương.

TS. Lê Quốc Phương: Năm 2025, chúng ta đặt mục tiêu tăng trưởng là 8% và cố gắng phấn đấu đạt mức tăng trưởng từ 2 con số trở lên trong giai đoạn tiếp theo.

Để đạt mục tiêu này, cần có sự điều chỉnh các chính sách liên quan, trong đó chính sách tiền tệ nới lỏng và chính sách tài khóa mở rộng hơn so với trước đây, nhằm tạo không gian mở rộng các hoạt động kinh tế thúc đẩy tăng trưởng. Do đó, mức trần lạm phát cũng cần được nâng lên, bởi chính sách tiền tệ nới lỏng và chính sách tài khóa mở rộng sẽ tạo áp lực nhất định lên lạm phát.

Vì sao mục tiêu lạm phát được nâng lên 4,5 - 5% mà không phải con số khác? Bởi liên tục trong 10 năm qua (2015-2024), nhờ kiên định thực hiện chính sách kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô gắn liền với thúc đẩy tăng trưởng, chúng ta luôn đạt được chỉ số CPI dưới 4%. Đây là tiền đề tốt để chúng ta tiếp tục kiềm chế lạm phát trong bối cảnh mới. Năm 2025, chúng ta đặt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên. Song nếu lạm phát tăng cao thì tăng trưởng cao không có nhiều ý nghĩa.

Do vậy, tôi cho rằng, nâng trần lạm phát lên mức 4,5 - 5% đối với năm 2025 là hợp lý, chỉ cao hơn khoảng 0,5% so với chỉ tiêu đã đặt ra trong những năm gần đây. Đây được xem là mục tiêu chấp nhận được để đạt mức tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên.

Phóng viên: Việc nới chỉ tiêu lạm phát trong năm nay sẽ tác động thế nào đến giá cả hàng hóa trong nước, thưa ông?

TS. Lê Quốc Phương: Để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên, nhiều chính sách liên quan sẽ cần được điều chỉnh.

Theo đó, chính sách tiền tệ được nới lỏng hơn (lãi suất hạ xuống, lượng tiền cho vay đối với sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng tăng lên, trần tín dụng được nâng lên, tổng lượng tiền lưu thông thanh toán tăng…). Chính sách tài khóa sẽ mở rộng hơn (các gói kích thích và hỗ trợ được đưa ra, chi tiêu công được mở rộng, trần nợ công nới rộng hơn…).

Chính sách kích cầu tiêu dùng cũng được đưa ra để tăng tiêu dùng nội địa - một trong các thành phần trụ cột của "cỗ xe tam mã" thúc đẩy tăng trưởng kinh tế (xuất khẩu, đầu tư, tiêu dùng).

Tuy nhiên, việc nới chỉ tiêu lạm phát cũng tác động đến giá cả hàng hóa trong nước, từ đó tạo áp lực lên lạm phát. Hiện nay, có nhiều yếu tố thuận lợi để giữ cho giá cả trong nước không tăng quá cao. Đó là, liên tục trong 10 năm qua, lạm phát luôn dưới 4% tạo tiền đề thuận lợi duy trì để kiểm soát lạm phát trong năm 2025.

Một yếu tố thuận lợi khác là các chỉ số kinh tế vĩ mô tương đối tốt (nợ công thấp, dự trữ ngoại hối khá dồi dào, thâm hụt ngân sách khá thấp...) tạo dư địa kiềm chế lạm phát. Cùng với đó, nguồn cung hàng hóa khá dồi dào (đặc biệt là nguồn cung lương thực thực phẩm), nên sẽ không gây ra biến động lớn về giá.

Ngoài ra, giá hàng hóa thế giới nói chung và giá dầu nói riêng được dự báo sẽ không biến động mạnh. Đó là do các điểm nóng địa - chính trị trên thế giới - nguyên nhân chính đẩy giá cả hàng hóa thế giới tăng trong năm 2022 và 2023 - nhiều triển vọng sẽ hạ nhiệt trong năm 2025, giúp giảm áp lực lên giá thế giới.

Phóng viên: Với ngưỡng lạm phát tăng thì các mặt hàng nào chúng ta phải lưu tâm, thưa ông?

TS. Lê Quốc Phương: Chúng ta biết rằng, yếu tố có ảnh hưởng lớn đến lạm phát là giá cả các mặt hàng lương thực, thực phẩm (gạo, thịt, rau quả...) và năng lượng (xăng dầu, điện). Bên cạnh đó, hiện chúng ta đang trong lộ trình điều chỉnh giá các hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước quản lý (như dịch vụ y tế và giáo dục). Do đó, cần đặc biệt lưu ý kiểm tra, giám sát việc tăng giá của các mặt hàng này để đảm bảo tốt kiểm soát lạm phát.

Phóng viên: Để đạt mục tiêu kiểm soát lạm phát, thời gian tới, cần triển khai thực hiện những giải pháp nào, thưa ông?

TS. Lê Quốc Phương: Trong bối cảnh chúng ta thực hiện nhiều chính sách để thúc đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế trong năm 2025 và các năm sau đó, việc kiểm soát lạm phát được xem là một nhiệm vụ quan trọng nhằm đạt tăng trưởng cao, song vẫn đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô.

Để đạt mục tiêu kiểm soát lạm phát trong bối cảnh đó, cần thực hiện thường xuyên cập nhật diễn biến của giá cả và lạm phát thế giới, để có giải pháp ứng phó kịp thời, hiệu quả.

Để đạt mục tiêu kiểm soát lạm phát trong bối cảnh đó, cần thực hiện thường xuyên cập nhật diễn biến của giá cả và lạm phát thế giới, để có giải pháp ứng phó kịp thời, hiệu quả. Kiểm soát tốt các chỉ số kinh tế vĩ mô (như bội chi ngân sách, nợ công, nợ chính phủ, nợ nước ngoài, tỷ giá, dự trữ ngoại hối…), để không tạo áp lực lên lạm phát.

Cùng với đó, các bộ, ngành, địa phương theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thuộc lĩnh vực quản lý của mình, để có biện pháp điều hành phù hợp. Đảm bảo cung ứng, lưu thông và phân phối hàng hóa luôn đầy đủ và kịp thời, không để xảy ra thiếu hàng, gián đoạn nguồn hàng, làm tăng giá đột biến.

Bên cạnh đó, cần có lộ trình phù hợp điều chỉnh giá các hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước quản lý (điện, dịch vụ y tế, giáo dục), tránh xảy ra hiện tượng cộng hưởng giá khi giá các mặt hàng này tăng đồng loạt .

Ngoài các giải pháp trên, cần thực hiện tốt kê khai, niêm yết giá, công khai thông tin giá, thanh kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, xử lý nghiêm các vi phạm.

Phóng viên: Xin cảm ơn ông!

Văn Trường (thực hiện)