Nâng hạn mức cho vay tiêu dùng lên 400 triệu đồng: Mừng nhưng...

Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam vừa có văn bản gửi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về việc kiến nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai các quy định liên quan đến tín dụng tiêu dùng.

Với các khoản vay giá trị nhỏ, các công ty tài chính khó khởi kiện khách hàng trong trường hợp bị "bùng" tiền. Ảnh: TTXVN

Đáng chú ý, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng cần điều chỉnh ba vấn đề lớn gồm giới hạn dư nợ cho vay tiêu dùng tại công ty tài chính, tỷ lệ giải ngân trực tiếp và tỷ lệ dư nợ tín dụng tiêu dùng tối thiểu. Lý do là giới hạn cho vay tiêu dùng 100 triệu đồng như hiện nay đã lỗi thời, làm công ty tài chính kém cạnh tranh, chỉ tập trung vào vay nhỏ, ngắn hạn và ít phát triển sản phẩm lớn hoặc kỳ hạn dài.

"Quy định tại các văn bản liên quan về mức cho vay tiêu dùng không quá 100 triệu đồng đã không còn phù hợp với thực tế, làm giảm sức cạnh tranh của công ty tài chính so với các ngân hàng thương mại; các công ty tài chính buộc phải tập trung vào việc thiết kế các sản phẩm vay nhỏ lẻ, ngắn hạn, từ đó, hạn chế khả năng sáng tạo các gói vay có giá trị lớn hoặc kỳ hạn dài hơn, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường' Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhấn mạnh.

Vì vậy, Hiệp hội kiến nghị nâng hạn mức cho vay tiêu dùng lên 300-400 triệu đồng, tương đương mức vay không có tài sản bảo đảm cho nông nghiệp - nông thôn hoặc giao dịch phải báo cáo phòng chống rửa tiền.

Hạn mức tiêu dùng cần phải được nới thêm

Chị Nguyễn Bích Ngọc, 25 tuổi tại phường Giảng Võ – Hà Nội cho biết chị đánh giá cao đề xuất này bởi việc vay tiền từ các công ty tài chính có thủ tục nhanh gọn hơn rất nhiều so với vay ngân hàng, đồng thời có thể trả trước hạn thời gian sớm hơn. Chị Ngọc cũng rất ngại vay từ người thân, bạn bè vì không muốn tạo cảm giác phiền hà.

"Vì vậy với nhu cầu tài chính gấp gáp, việc vay công ty tài chính mang lại sự tiện lợi, linh hoạt và chủ động cho người tiêu dùng. Khi hạn mức được điều chỉnh lên cao hơn, nhu cầu tài chính của người dân sẽ được giải quyết tốt hơn", chị Ngọc nói.

Từ góc độ một công ty tài chính, đại diện một doanh nghiệp trong ngành cho biết họ đã mong chờ việc nâng hạn mức này từ lâu bởi nó làm gia tăng khả năng cạnh tranh của các công ty tài chính với các ngân hàng trong mảng vay tiêu dùng. Tuy nhiên doanh nghiệp sẽ thận trọng hơn và rà soát khách hàng kỹ càng hơn các điều kiện khi giải ngân các khoản tiền lớn.

TS. Nguyễn Thị Thu Trang, trưởng bộ môn Kinh doanh Ngân hàng, khoa Ngân hàng, Học viện Ngân hàng Hà Nội cho rằng việc nâng hạn mức vay tiêu dùng giúp tạo cơ hội mở rộng và tăng trưởng tín dụng tiêu dùng. Các công ty tài chính có cơ hội cung ứng sản phẩm cho vay tiêu dùng với quy mô lớn hơn và đáp ứng được cả các khách hàng có nhu cầu vay cao hơn.

Tuy nhiên, việc dễ dàng tiếp cận tín dụng có thể giúp người tiêu dùng giải quyết nhu cầu tài chính, nhưng nó cũng có thể dẫn đến tình trạng vay mượn quá mức và vượt quá khả năng trả nợ dẫn tới rủi ro tín dụng tiêu dùng gia tăng. Nếu không có hệ thống đánh giá tín dụng và kiểm soát rủi ro hiệu quả có thể dẫn tới khó khăn trong việc thu hồi nợ.

TS Trang nhấn mạnh: "Những đề xuất trên có thể mang lại nhiều lợi ích cho cả công ty tài chính và người tiêu dùng, thúc đẩy sự phát triển của thị trường tín dụng tiêu dùng. Tuy nhiên, cũng cần tăng cường các biện pháp kiểm soát rủi ro, giám sát và quản lý khoản vay hiệu quả. Bên cạnh đó, công tác giáo dục tài chính cũng cần được tăng cường để đảm bảo rằng những thay đổi này không dẫn đến hệ quả tiêu cực cho nền kinh tế và hệ thống ngân hàng".

Cần có hệ thống chấm điểm tín dụng riêng

Với kinh nghiệm hơn 30 năm trong ngành tài chính và hiện đang đảm nhiệm chức vụ Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn cầu - TS Nguyễn Trí Hiếu cũng chia sẻ một số quan điểm về việc nâng hạn mức tín dụng tại các công ty tài chính.

Theo TS Nguyễn Trí Hiếu, giới hạn hạn mức cho vay tiêu dùng 100 triệu nếu cách đây 10 năm là phù hợp nhưng đến hiện tại khá lỗi thời, làm hạn chế khả năng tiêu dùng của người dân. Với mức tiêu dùng càng ngày càng cao, hạn mức tiêu dùng cần phải được nới thêm.

"Tổng số tiền cho người dân vay nên dựa trên vốn tự có của công ty tài chính thay vì việc áp một con số tuyệt đối cho tín dụng tiêu dùng. Đồng thời, thay vì áp hạn mức 100 triệu/người tiêu dùng, nên hạn chế ở mức tối đa 5% vốn tự có của công ty tài chính", TS Hiếu đề xuất.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng, việc cho vay tiêu dùng tiềm ẩn khá nhiều rủi ro với các công ty tài chính. Ví dụ trong trường hợp người tiêu dùng sử dụng xe gắn máy làm tài sản đảm bảo, song người tiêu dùng vẫn sử dụng tài sản đó trong thời gian vay tiền, công ty tài chính không thể kiểm soát được.

Khả năng trả nợ của họ tùy thuộc vào thu nhập, vào tình hình kinh doanh của họ, và yếu tố này thường thay đổi, vì vậy rủi ro cho vay tiêu dùng lớn hơn nhiều so với doanh nghiệp. Chính vì vậy việc giới hạn rủi ro đó trên cơ sở vốn tự có của công ty tài chính là cần thiết.

Nhóm các công ty tài chính tiêu dùng cần có hệ thống chấm điểm tín dụng riêng cho mỗi khách hàng của mình. Ở Mỹ cũng có hệ thống như vậy, điểm tín dụng được tính toán dựa trên lịch sử làm việc, chỗ ở, lịch sử tín dụng. Điểm càng cao, lãi suất được vay sẽ càng thấp.

"Ở Việt Nam cũng có hệ thống chấm điểm tín dụng như vậy, nhưng cần có một công ty chấm điểm tín dụng quốc gia để mọi người có thể tin tưởng", TS Hiếu nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, một số chuyên gia cũng cho rằng việc điều chỉnh mức cho vay tiêu dùng sẽ giúp quy mô dư nợ cho vay tiêu dùng được mở rộng, đáp ứng nhu cầu cho vay tiêu dùng của công ty tài chính và nhu cầu vay tiêu dùng của người dân, góp phần vào tăng trưởng kinh tế. Bên cạnh đó, công ty tài chính được tăng mức cho vay tiêu dùng cho nhóm khách hàng tốt, chi phí vận hành cho một khoản vay giảm, có cơ sở để giảm lãi suất.

Tuy vậy, các chuyên gia cũng cảnh báo về nhiều kịch bản rủi ro mà các công ty tài chính phải đương đầu. Chuyên gia nhắc lại trong và sau thời kỳ dịch COVID-19 trước đây, từng có tình trạng “rủ nhau bùng nợ”. Thực tế chứng minh bằng con số, nợ xấu của các công ty tài chính tính đến hết năm 2022 tăng 23,09% so cuối năm 2021. Các công ty tài chính gặp khó trong việc đòi nợ bởi khó khởi kiện với nhóm khách hàng có giá trị khoản vay thấp nhưng chế tài pháp luật lại chưa đủ mạnh mẽ.

Chính vì vậy việc nâng hạn mức cho vay tiêu dùng với các công ty tài chính dù mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng cần phải có những biện pháp giảm thiểu tối đa rủi ro cho phía bên cho vay tiền.

NGỌC DIỆP