Nâng cấp quan hệ với Anh, Việt Nam khẳng định tầm vóc quốc tế

Sự kiện Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Anh Keir Starmer ký tuyên bố chung ngày 30/10/2025, nâng cấp quan hệ Việt Nam - Anh lên “Đối tác chiến lược toàn diện”, là dấu mốc ngoại giao đáng nhớ. Anh trở thành quốc gia thứ 14 có quan hệ ở cấp độ cao nhất với Việt Nam, hoàn tất “bộ sưu tập” năm đối tác thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc: Mỹ, Trung Quốc, Nga, Pháp và Anh.

Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Anh Keir Starmer trao Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam-Anh lên Đối tác chiến lược toàn diện. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN

Đằng sau một dòng thông cáo ngắn là cả một tiến trình dài của ngoại giao Việt Nam, kiên định độc lập, khôn khéo cân bằng, và ngày càng chủ động trên trường quốc tế. Việt Nam và Anh vốn có mối quan hệ hợp tác ngày càng sâu rộng: từ thương mại, đầu tư, giáo dục đến quốc phòng và biến đổi khí hậu. Sau khi Anh rời Liên minh châu Âu, chiến lược “Global Britain” khiến London muốn mở rộng hiện diện ở châu Á - Thái Bình Dương, đặc biệt là với các nền kinh tế năng động như Việt Nam.

Trong khi đó, Việt Nam chủ trương đa dạng hóa, đa phương hóa, xây dựng thế “ngoại giao cân bằng” giữa các trung tâm quyền lực. Việc nâng cấp quan hệ với Anh không chỉ bổ sung một đối tác mới mà còn tạo thế “đối xứng” với cả năm nước lớn, giúp Việt Nam có thêm không gian chiến lược và sự linh hoạt trong ứng xử quốc tế. Theo tuyên bố chung, hai nước xác định sáu trụ cột hợp tác: chính trị - ngoại giao, quốc phòng - an ninh, khoa học - công nghệ và chuyển đổi số, tài chính - ngân hàng, giáo dục - đào tạo, và môi trường - biến đổi khí hậu. Đây đều là những lĩnh vực then chốt mà Việt Nam đang nỗ lực chuyển mình.

Đặc biệt, việc Anh cam kết hỗ trợ Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, cũng như thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực công nghệ, năng lượng tái tạo và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thể hiện một bước hợp tác thực chất chứ không chỉ là biểu tượng ngoại giao.

Sau hơn ba thập niên hội nhập, Việt Nam đã tạo dựng được mạng lưới 14 “đối tác chiến lược toàn diện” và hơn 30 đối tác chiến lược khác. Trong đó, việc đồng thời duy trì quan hệ ở cấp độ cao nhất với cả Mỹ, Trung Quốc, Nga, Pháp và Anh có ý nghĩa chiến lược sâu xa.

Trên bản đồ ngoại giao thế giới, rất ít quốc gia có thể làm được điều này, vừa hợp tác sâu với Mỹ và phương Tây, vừa giữ được quan hệ bền vững với Nga và Trung Quốc. Việt Nam đã chọn cách đứng trên nền tảng “độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác, phát triển”, trở thành một “điểm cân bằng” hiếm có trong cấu trúc quyền lực toàn cầu.

Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Anh Keir Starmer hội đàm. Ảnh: TTXVN

Nhờ thế, Việt Nam được đánh giá là đối tác tin cậy, cầu nối giữa các cực quyền lực. Trong khu vực ASEAN, Việt Nam đang nổi lên như một trung tâm ổn định chính trị, tăng trưởng kinh tế và hội nhập quốc tế mạnh mẽ. Các nước lớn đều coi Việt Nam là mắt xích quan trọng trong chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Việc nâng cấp với Anh, do đó, không chỉ là bước đi song phương mà còn nằm trong bức tranh tổng thể, khẳng định vai trò của Việt Nam như một “đối tác toàn cầu có trách nhiệm”, đóng góp tích cực vào hòa bình và phát triển khu vực.

Điều đáng chú ý là trong tất cả các bản tuyên bố chiến lược gần đây, Việt Nam đều nhấn mạnh hai yếu tố: đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh. Đó là những ưu tiên chiến lược thể hiện khát vọng phát triển mới.

Việt Nam không còn chỉ đi tìm vốn đầu tư hay thương mại hàng hóa, mà hướng đến hợp tác ở những tầng cao hơn: công nghệ lõi, năng lượng sạch, giáo dục đại học, nghiên cứu và chuyển đổi số. Anh, với thế mạnh về giáo dục, công nghệ tài chính, năng lượng tái tạo và chính sách môi trường, là đối tác phù hợp cho giai đoạn này.

Nhiều đại học hàng đầu như Oxford, Cambridge, hay các tập đoàn lớn như BP, Rolls-Royce, HSBC đã và đang hiện diện tại Việt Nam. Sự nâng cấp quan hệ sẽ mở đường cho làn sóng hợp tác mới trong đào tạo, khoa học và tài chính xanh, những lĩnh vực mà Việt Nam đang rất cần để hiện thực hóa mục tiêu trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045.

Ở cấp độ an ninh, hai nước cũng chia sẻ lợi ích chung trong việc duy trì tự do hàng hải, an ninh khu vực và gìn giữ hòa bình. Việt Nam đang ngày càng đóng vai trò tích cực trong các sứ mệnh Liên Hợp Quốc, còn Anh là một trong những quốc gia hỗ trợ mạnh mẽ các hoạt động gìn giữ hòa bình của Việt Nam.

Dĩ nhiên, nâng cấp quan hệ mới chỉ là điểm khởi đầu. Thực thi những cam kết này đòi hỏi nội lực mạnh, bộ máy điều phối hiệu quả và tầm nhìn dài hạn. Khoảng cách phát triển giữa hai nước còn khá lớn; thể chế, hạ tầng và năng lực công nghệ của Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện để hấp thụ được hợp tác chất lượng cao.

Bên cạnh đó, trong môi trường cạnh tranh chiến lược gay gắt, việc duy trì cân bằng giữa các cường quốc đòi hỏi bản lĩnh và sự khéo léo. Việt Nam không được phép nghiêng về bất kỳ bên nào, mà phải luôn kiên định nguyên tắc “lợi ích quốc gia, dân tộc là tối thượng”. Chỉ khi giữ được thế độc lập, Việt Nam mới phát huy hết giá trị của mạng lưới đối tác toàn cầu mà mình đã dày công xây dựng.

Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland Keir Starmer trao Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Anh lên Đối tác chiến lược toàn diện. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN

Sự kiện Việt Nam - Anh nâng cấp quan hệ là một thông điệp mạnh mẽ gửi ra thế giới: Việt Nam đã trưởng thành trong ngoại giao, đủ tự tin để song hành cùng những đối tác hàng đầu, đủ bản lĩnh để giữ cân bằng trong thế giới biến động. Đây không còn là “ngoại giao cầu viện” như thuở ban đầu, mà là “ngoại giao kiến tạo”, nơi Việt Nam vừa là đối tác, vừa là người định hình các xu hướng hợp tác khu vực.

Bốn thập niên sau Đổi mới, Việt Nam đã đi một chặng đường dài từ hội nhập kinh tế sang hội nhập chiến lược. Việc hoàn tất “bản đồ đối tác toàn diện” với các cường quốc hàng đầu là minh chứng rõ ràng cho tầm vóc mới đó.

Song, như mọi cuộc hành trình, thành công không nằm ở ký kết mà ở triển khai. Những bản tuyên bố chung chỉ có ý nghĩa khi chúng mang lại năng lượng sạch hơn, lớp học tốt hơn, hạ tầng số hiện đại hơn và cuộc sống người dân tốt đẹp hơn.

Việt Nam đang ở thời khắc chuyển mình quan trọng, vừa là điểm đến đầu tư, vừa là đối tác sáng tạo, cầu nối tin cậy trong một thế giới đang tái định hình. Từ việc nâng cấp quan hệ với Anh đến những bước đi tiếp theo, con đường đó sẽ tiếp tục khẳng định một Việt Nam chủ động, hội nhập và đang vươn tới vị thế xứng đáng trên trường quốc tế.

Lê Thọ Bình