Nâng cao ý thức cộng đồng trong công tác phòng, chống mua bán người

Đồng bào dân tộc thiểu số ở bản Là Chà, xã Mường Chà, tỉnh Điện Biên sinh hoạt chuyên đề nâng cao cảnh giác với các thủ đoạn MBN. Ảnh: Trần Dũng

Tội phạm MBN tiếp tục diễn biến phức tạp trên các tuyến biên giới, nhất là khu vực phía Bắc, với nhiều yếu tố khó lường và phương thức hoạt động tinh vi hơn trước. Trước thực trạng này, Bộ Tư lệnh BĐBP, với vai trò là Cơ quan Thường trực của Bộ Quốc phòng về công tác phòng, chống MBN giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn đến năm 2030, đã chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp, tạo thành thế trận phòng ngừa, đấu tranh hiệu quả ngay từ cơ sở. Sự quyết tâm ấy góp phần giữ vững an ninh, bảo đảm bình yên cho từng bản làng, từng gia đình nơi biên cương của Tổ quốc.

Thực tế cho thấy, tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc là địa bàn tội phạm MBN hoạt động mạnh nhất, với những chiêu trò được xây dựng theo kịch bản chuyên nghiệp. Chỉ từ vài tin nhắn trên mạng xã hội, các đối tượng trong đường dây MBN có thể dụ dỗ nạn nhân bằng lời hứa hẹn việc làm lương cao, tình yêu, hôn nhân hoặc cơ hội xuất cảnh hợp pháp. Những tài khoản ảo, hình ảnh cắt ghép, lời nói ngon ngọt đã khiến nhiều người, đặc biệt là phụ nữ, lao động tự do và thanh thiếu niên rơi vào cạm bẫy. Không ít trường hợp nạn nhân bị đưa sang các sòng bạc, cơ sở game trực tuyến, nơi sản xuất nội dung lừa đảo hoặc các cơ sở cưỡng bức lao động trá hình. Thậm chí xuất hiện tình trạng phụ nữ bị bán sang nước ngoài để ép kết hôn, sinh con trái pháp luật.

Con số 120 vụ việc được lực lượng BĐBP phát hiện, tiếp nhận, giải cứu, xử lý trong thời gian từ tháng 12/2024 đến tháng 11/2025, liên quan 21 đối tượng và 90 nạn nhân hoặc người nghi là nạn nhân, cho thấy mức độ phức tạp của hoạt động MBN. Trong 3.354 công dân được lực lượng chức năng nước ngoài trao trả, BĐBP đã xác định được 48 trường hợp là nạn nhân hoặc nghi là nạn nhân của hoạt động MBN.

Đại tá Vũ Xuân Đại, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP nhấn mạnh: “Tội phạm MBN thường gắn liền với tội phạm lừa đảo trực tuyến, ma túy, mại dâm và cưỡng bức lao động. Quy mô của tổ chức tội phạm MBN rất chặt chẽ, hoạt độn xuyên quốc gia chiếm tới 85%. Thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, chủ yếu qua không gian mạng (tài khoản ảo, hội, nhóm...). Do vậy, tính chất của tội phạm thay đổi và ngày càng nghiêm trọng, gây khó khăn trong việc phát hiện, đấu tranh ngăn chặn”.

Đáng lo ngại hơn, nhóm tuổi từ 16-28 tiếp tục chiếm tỷ lệ cao trong tổng số nạn nhân được giải cứu, cho thấy tội phạm đang nhắm vào nhóm dễ tổn thương nhất trong xã hội. Trước tình hình phức tạp đó, lực lượng phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nhằm ngăn chặn từ sớm, từ xa. Công tác nắm tình hình được củng cố trên cả hai phương diện, tại thực địa và trên không gian mạng. Các đơn vị theo dõi chặt chẽ hoạt động tại cửa khẩu, đường mòn, lối mở, đồng thời tăng cường giám sát, phân tích dữ liệu trên mạng xã hội để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường. Đây là yếu tố then chốt, bởi khi nạn nhân đã bị đưa qua biên giới, việc giải cứu trở nên khó khăn gấp nhiều lần.

Trong 11 tháng của năm 2025, BĐBP đã xác lập và đấu tranh 11 chuyên án, trong đó có 9 chuyên án liên quan hoạt động đưa người ra nước ngoài trái phép. Việc triệt phá thành công nhiều đường dây không chỉ giúp giải cứu nạn nhân, mà còn góp phần “khóa” nhiều mắt xích quan trọng của tội phạm xuyên tỉnh, xuyên quốc gia.

Song song với đấu tranh, công tác tiếp nhận và hỗ trợ nạn nhân trở về được coi là nhiệm vụ có ý nghĩa nhân văn sâu sắc. BĐBP đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị thuộc Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế, các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, các tổ chức xã hội như Tổ chức Trẻ em Rồng Xanh, Trung tâm hỗ trợ phụ nữ phát triển..., đảm bảo nạn nhân được xác minh nhân thân, hỗ trợ pháp lý, chăm sóc y tế, tư vấn tâm lý, từ đó có điều kiện tái hòa nhập cộng đồng tốt hơn. Đây chính là yếu tố giúp hành trình trở về của nạn nhân không chỉ dừng lại ở sự an toàn, mà còn là hành trình được trao lại niềm tin và hy vọng.

Trên bình diện quốc tế, công tác phối hợp giữa BĐBP với lực lượng chức năng Trung Quốc, Lào, Campuchia tiếp tục được duy trì thường xuyên. Việc trao đổi thông tin, tổ chức bàn giao, tiếp nhận nạn nhân, xác minh các vụ việc liên quan giúp hai bên xử lý nhanh các tình huống phát sinh, tạo nên hành lang pháp lý vững vàng trong phòng, chống tội phạm xuyên biên giới.

Một trong những “điểm sáng” của công tác phòng, chống MBN thời gian qua là sự lan tỏa mạnh mẽ của hoạt động tuyên truyền phòng ngừa trong cộng đồng. Cán bộ BĐBP đã đến từng thôn bản, từng trường học, phối hợp tổ chức hàng trăm buổi sinh hoạt pháp luật, giúp người dân nhận diện rõ thủ đoạn của tội phạm. Các mô hình truyền thông như “Tiếng loa Biên phòng”, tờ rơi nội dung song ngữ, pa nô, áp phích... được triển khai rộng rãi ở những khu vực đông dân cư, góp phần nâng cao hiệu quả cảnh báo. Khi người dân hiểu rõ nguy cơ, họ sẽ biết tự bảo vệ mình và trở thành “tai mắt” hỗ trợ lực lượng chức năng. Nhiều vụ việc bị phát hiện, ngăn chặn từ rất sớm nhờ sự cảnh giác của người dân địa phương.

Ý thức cộng đồng được củng cố đã tạo thành “lá chắn mềm” góp phần hỗ trợ đắc lực cho “lá chắn thép” là lực lượng BĐBP. Sự gắn kết giữa quân với dân trong phòng, chống MBN không chỉ mang lại hiệu quả trước mắt, mà còn tạo sức bền cho cuộc đấu tranh lâu dài, đầy thách thức.

Thanh Xuân