Nâng cao nhận thức nhà đầu tư: Bệ đỡ cho mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán

95% nhà đầu tư cá nhân đang bị thua lỗ: Nâng cao nhận thức là yếu tố then chốt

Chia sẻ tại Hội thảo “Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán” do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức sáng 17/7, ông Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho biết, trong những năm qua, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế. Tính đến giữa năm 2025, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đã tương đương hơn 55% GDP.

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Mai Trang.

“Như vậy, chúng ta thấy phát triển thị trường chứng khoán chính là động lực quan trọng để Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025 và ở mức "2 con số" trong giai đoạn tiếp theo.

Vị trí, vai trò, tác động tích cực của thị trường chứng khoán là thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, minh bạch hóa hoạt động doanh nghiệp, cải thiện năng lực quản trị và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vươn tầm khu vực và quốc tế”, ông Phan Xuân Thủy chia sẻ.

Để thị trường phát triển đúng hướng và bền vững, một trong những yếu tố then chốt là truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của nhà đầu tư, lực lượng chiếm tỷ trọng lớn trên thị trường hiện nay.

Chia sẻ tại Hội thảo, bà Nguyễn Ngọc Linh, Tổng giám đốc CTCP Chứng khoán DNSE cho hay, thời gian vừa qua, cơ quan quản lý, đặc biệt UBCKNN đã tạo cho thị trường, CTCK và NĐT một lộ trình rất đầy đủ, bài bản, chuyên nghiệp và tiệm cận thông lệ quốc tế.

“Việc cải cách pháp lý và minh bạch thông tin để nhà đầu tư quốc tế dễ dàng trong việc tiếp cận thông tin giá trị, minh bạch hơn (công bố thông tin bằng tiếng Anh). Đặc biệt là Thông tư 68 (bãi bỏ yêu cầu pre-funding cho nhà đầu tư nước ngoài từ tháng 11/2024) có hiệu lực đã nhận được nhiều feedback của khối ngoại, đánh giá tốt.

Với vai trò là CTCK cung cấp dịch vụ cho NĐT nước ngoài thì nhận thấy họ rất thoải mái, được tạo điều kiện khi Thông tư 68 đi vào hiệu lực”, bà Linh đánh giá, đồng thời cho hay cơ quan chức năng đã tiến hành hàng loạt biện pháp thu hút và hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài, gồm đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản cho NĐT nước ngoài, thử nghiệm và mở rộng tài khoản omnibus.

UBCKNN đang nỗ lực trong xúc tiến và kết nối quốc tế, như làm việc trực tiếp với MSCI và FTSE; tổ chức roadshow quốc tế, quảng bá thị trường chứng khoán Việt Nam…

Ông Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo. Ảnh: BTC.

Đồng thời có nhiều hoạt động nâng cao năng lực nhà đầu tư/ thành viên thị trường như tổ chức tập huấn nghiệp vụ/ hội thảo… truyền thông tới công chúng và thành viên thị trường; ban hành, đào tạo quy chế nghiệp vụ cho thành viên thị trường

Theo số liệu của VSD tính đến 30/6, thị trường chứng khoán có 10,2 triệu tài khoản giao dịch, trong đó nhà đầu tư cá nhân chiếm đến 99,82%, nhà đầu tư tổ chức chỉ 0,18% và nhà đầu tư nước ngoài gần 0,5%. Nhà đầu tư cá nhân chiếm đến trên 80% giá trị giao dịch toàn thị trường.

DNSE tập trung vào khối nhà đầu tư cá nhân nhiều hơn để cùng tiếp sức cho thị trường trong nâng cao nhận thức nhà đầu tư. Trong quá trình tiếp xúc, DNSE nhận thấy NĐT cá nhân có những hạn chế về yếu tố cá nhân, đầu tư ngắn hạn, chưa tin vào chuyên gia mà tin vào bản thân nhiều hơn. Do vậy, hầu hết hành động trên thị trường đang bị yếu tố tâm lý và đám đông chi phối. Chính vì thế có một thống kê là 95% nhà đầu tư đang bị thua lỗ, tuổi thọ trung bình nhà đầu tư tham gia thị trường rất ngắn, họ chỉ tham gia 2 năm và thua lỗ nên rời bỏ thị trường.

“Khi DNSE đi làm thị trường, phát triển NĐT cá nhân thì cảm thấy tiếc khi mà NĐT đã tham gia vào câu chuyện đầu tư, tiếp cận tài chính thông minh mà trong 2 năm bơi, vật lộn trong thị trường, không có nơi để tiếp sức cho họ thì khá tiếc”, bà Linh chia sẻ.

5 giải pháp nâng cao nhận thức nhà đầu tư

Trước thềm thị trường chứng khoán Việt Nam hướng tới mục tiêu nâng hạng, tâm lý của nhà đầu tư cá nhân được đánh giá là rất háo hức và sẵn sàng cho giai đoạn mới. Để hỗ trợ quá trình này, các công ty chứng khoán đang tích cực đổi mới phương thức tiếp cận và nâng cao năng lực cho nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư mới tham gia thị trường.

Trao đổi thêm với phóng viên, bà Nguyễn Ngọc Linh cho biết, trong thời gian qua, các cơ quan chức năng và các định chế tài chính đã có nhiều sự chuẩn bị và động thái tích cực cho việc nâng hạng. Các buổi hội thảo giới thiệu tiềm năng của thị trường đã được tổ chức, giúp củng cố sự sẵn sàng của nhà đầu tư cá nhân trong nước. "Có thể nói rằng tâm trạng của nhà đầu tư cá nhân hiện tại đang rất háo hức và sẵn sàng cho giai đoạn mới này của thị trường", bà Linh chia sẻ.

Bà Nguyễn Ngọc Linh, Tổng giám đốc CTCP Chứng khoán DNSE chia sẻ nhiều kết quả nghiên cứu về tâm lý nhà đầu tư chứng khoán. Ảnh: BTC.

Để góp phần nâng cao nhận thức và năng lực cho nhà đầu tư, đặc biệt là thế hệ nhà đầu tư mới, DNSE đã và đang triển khai những hoạt động cụ thể, mang tính đột phá. Thay vì chỉ dựa vào các phương thức truyền thống như hội thảo hay đào tạo offline, công ty đang làm mới cách tiếp cận bằng những định dạng (format) độc đáo.

Bà Linh cho biết: “Chúng tôi chọn cách tiếp cận bằng comic (truyện tranh) và animation (hoạt hình) đối với nhà đầu tư mới. Mục tiêu là để đưa những thông tin tài chính thoạt nghe có vẻ nghiêm túc, khô khan trở nên dễ hiểu và thú vị hơn”.

Cũng theo đại diện DNSE, để đạt được mục tiêu nâng hạng, sự phối hợp đồng bộ giữa các công ty chứng khoán và cơ quan quản lý là yếu tố then chốt. Câu chuyện nâng hạng là "niềm vui chung" của toàn thị trường, do đó DNSE luôn mong muốn được đồng hành cùng cơ quan chức năng trong quá trình này.

“Các công ty chứng khoán cần chủ động hiểu và vận dụng hiệu quả hành lang pháp lý mới, đồng thời không ngừng nâng cao nghiệp vụ và nâng cấp hệ thống công nghệ để đáp ứng nhu cầu giao dịch ngày càng cao của thị trường.

Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, truyền thông đến toàn bộ nhà đầu tư trên thị trường (không chỉ riêng khách hàng của một công ty) về những lợi ích cũng như các điểm cần chú ý khi thị trường bước vào giai đoạn nâng hạng”, Tổng giám đốc CTCP Chứng khoán DNSE nói và nhấn mạnh: "Đây là lúc thị trường bước lên một tầm cao mới”.

Về phía cơ quan quản lý, ông Phan Xuân Thủy đánh giá, trong thời gian tới, với quy mô thị trường ngày càng lớn, số lượng nhà đầu tư cá nhân ngày càng tăng, thách thức về kiểm soát thông tin sẽ càng phức tạp, đòi hỏi chúng ta phải có chiến lược phát triển linh hoạt, hiệu quả và đột phá.

Từ những thực tiễn nêu trên, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Phan Xuân Thủy đưa ra 5 giải pháp nâng cao nhận thức nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.

Đầu tiên, cơ quan quản lý nhà nước về chứng khoán cần tiếp tục tăng cường phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí tổ chức truyền thông sâu rộng về các chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế nói chung, đặc biệt là 4 Nghị quyết trụ cột hiện nay của Bộ chính trị là Nghị quyết 66, Nghị quyết 68, Nghị quyết 57, Nghị quyết 59 và lĩnh vực tài chính, chứng khoán nói riêng. Cùng với đó, cần liên tục đổi mới về nội dung và hình thức tuyên truyền nhằm đưa các thông tin chính thống thấm sâu vào đời sống, đến mọi nhà đầu tư trong và ngoài nước và các tầng lớp nhân dân.

Tiếp đó, đối với các thành viên thị trường chứng khoán cần chấp hành nghiêm các quy định về công bố thông tin: (1) phải minh bạch, (2) phải chủ động, (3) phải kịp thời cung cấp thông tin khách quan, trung thực về hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp.

Đồng thời, các cơ quan báo chí và các tổ chức, doanh nghiệp cần có chương trình ký kết, kế hoạch về thực hiện truyền thông chính sách. Đồng thời, các cơ quan báo chí cũng cần có lộ trình đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng chuyên môn cũng như đạo đức nghề nghiệp đối với đội ngũ phóng viên, biên tập viên mảng/lĩnh vực tài chính, chứng khoán, bởi đây là lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn sâu, tính nhạy cảm cao và tác động trực tiếp đến hàng triệu nhà đầu tư.

Thêm vào đó, cơ quan quản lý nhà nước về chứng khoán, các thành viên thị trường, các cơ quan báo chí cần tiếp tục nâng cao trách nhiệm, đẩy mạnh công tác truyền thông, phổ cập kiến thức cơ bản, nâng cao về tài chính, thị trường, chứng khoán cho các nhà đầu tư cá nhân để họ có khả năng tự bảo vệ mình trước những luồng thông tin giả, cạm bẫy lừa đảo, từ đó có ứng xử chuyên nghiệp, văn minh trên thị trường, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Cuối cùng, các cơ quan chức năng theo phạm vi, quyền hạn xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi phát tán tin giả, tin sai lệch, thiếu khách quan trên các phương tiện truyền thông đại chúng, nền tảng mạng xã hội gây lũng đoạn thị trường, ảnh hưởng xấu đến doanh nghiệp, nhà đầu tư.

"Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán cần sự nỗ lực, chung tay của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp chặt chẽ, trách nhiệm của các bộ, ngành, cơ quan từ Trung ương đến các địa phương, tới cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân; tôi tin tưởng rằng, Hội thảo hôm nay sẽ là diễn đàn rất hữu ích để chia sẻ, thảo luận, truyền tải thông điệp tích cực về phát triển thị trường chứng khoán, qua đó góp phần nâng cao nhận thức nhà đầu tư, chuẩn hóa hoạt động đầu tư và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững thị trường chứng khoán, mà trước mắt là nâng hạng thị trường chứng khoán trong thời gian sớm nhất", ông Phan Xuân Thủy nhấn mạnh.

Trang Mai