Nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Năm 2026 sẽ tiến hành 1 phiên chất vấn và trả lời chất vấn

Tờ trình dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026 do Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày. Theo đó, năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn ĐBQH và ĐBQH đã tổ chức triển khai toàn diện, đồng bộ các hoạt động giám sát với nhiều cải tiến, đổi mới, bám sát những vấn đề lớn, nổi lên trong đời sống kinh tế - xã hội của đất nước, đồng thời chủ động điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với tình hình thực tiễn và đã đạt được những kết quả quan trọng.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026, căn cứ đặc điểm, tình hình đặc thù của năm 2026, Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiến nghị Quốc hội cho phép không đề xuất nội dung giám sát chuyên đề vào Chương trình giám sát năm 2026 của Quốc hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày Tờ trình dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026. Ảnh: Phạm Thắng

Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự kiến nội dung Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026. Đó là tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa XVI xem xét 8 báo cáo của Chính phủ, 1 báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các báo cáo khác của các cơ quan hữu quan theo quy định của pháp luật.

Tại Kỳ họp thứ Hai, Quốc hội khóa XVI xem xét 22 báo cáo của Chính phủ, 3 báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các báo cáo khác của các cơ quan hữu quan theo quy định của pháp luật; tiến hành 1 phiên chất vấn và trả lời chất vấn.

Hoạt động giám sát ngày càng sâu, rộng và sát dân hơn

Đa số ĐBQH tán thành với nhận định, đánh giá và kết quả thực hiện chương trình giám sát 2024 và những tháng đầu năm 2025.

ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, những kết quả đạt được cho thấy tinh thần đổi mới, cải tiến trong hoạt động giám sát của Quốc hội ngày càng sâu, rộng hơn, ngày càng sát dân, có trách nhiệm với dân hơn, phù hợp với mong đợi của cử tri.

ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Thông qua hoạt động giám sát đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng quản lý của Nhà nước trên các lĩnh vực. Các ngành, các cấp chịu sự giám sát nhận thức được trách nhiệm của mình, ngày càng thực hiện có hiệu quả hơn chức năng, nhiệm vụ, nhất là khắc phục những hạn chế, thiếu sót sau giám sát, đáp ứng được kỳ vọng của người dân và cử tri trong cả nước.

Năm 2026 là năm tổ chức Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, tổ chức bầu cử ĐBQH nhiệm kỳ khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 – 2031. Đồng thời, là năm chuyển giao công tác giữa 2 nhiệm kỳ Quốc hội, trong đó có việc chuyển giao giữa bộ máy của nhiệm kỳ cũ và bộ máy của nhiệm kỳ mới. Do vậy, đa số ý kiến ĐBQH đồng tình với dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026 như đề xuất.

ĐBQH Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) đề nghị nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn. Đại biểu nêu thực tế, vừa qua, do thời gian chất vấn trực tiếp tại hội trường có hạn, trong khi nhiều ĐBQH đăng ký chất vấn nên nhiều đại biểu phải gửi phiếu chất vấn đến Chính phủ, các bộ, ngành liên quan đến nội dung chất vấn. Nhìn chung việc trả lời của Chính phủ và các bộ, ngành đối với các chất vấn bằng hình thức gửi phiếu là nghiêm túc, song đại biểu cho biết, các nội dung trả lời thường chung chung, chưa cụ thể, rõ vấn đề mà cử tri phản ánh. Do vậy, đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị, cần có tiêu chí, công cụ quản lý, theo dõi việc thực thi lời hứa của Chính phủ và các bộ, ngành trước cử tri và Nhân dân.

ĐBQH Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Cùng quan điểm này, đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu có thể kéo dài thời gian chất vấn để những ĐBQH đăng ký chất vấn được thực hiện chất vấn. Đồng thời, các bộ, ngành trả lời chất vấn cũng cần cụ thể, rõ ràng hơn, bởi đây là nội dung được cử tri rất quan tâm, theo dõi.

Bên cạnh đó, một số ĐBQH đề xuất bổ sung một số nội dung giám sát chuyên đề trong năm 2026 về lĩnh vực như: nước sạch, đất đai, nông - lâm trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, cải cách thủ tục hành chính…

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, với các đề xuất nội dung giám sát chuyên đề trong năm 2026 sẽ báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội để có thể thực hiện giám sát chuyên đề hoặc giao cho Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội theo chức năng, nhiệm vụ thực hiện giám sát hoặc tổ chức bằng các hình thức giám sát khác như chất vấn, giải trình cho linh hoạt và phù hợp với thực tế.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Về đề nghị tăng thêm thời gian chất vấn cho ĐBQH, khắc phục các báo cáo không chỉ rõ hạn chế, nguyên nhân, cải tiến cách đăng ký phần mềm đăng ký phát biểu…, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang tập trung thực hiện chuyển đổi số, cố gắng đi tiên phong trong việc vận dụng trí tuệ AI và sẽ có báo cáo chuyên đề để các ĐBQH tham gia ý kiến.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tổng hợp đầy đủ ý kiến thảo luận, phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa và giải trình đầy đủ để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết Chương trình giám sát Quốc hội năm 2026 để trình Quốc hội xem xét thông qua.

Trung Thành