Nam sinh 14 tuổi chống đối, nổi loạn: Cha mẹ hối hận vì bỏ lỡ 'giai đoạn vàng' điều trị ADHD

Suốt nhiều năm, gia đình D. chọn cách “thả nổi”, tin rằng con sẽ tự điều chỉnh hành vi theo thời gian, dù trẻ từng được chẩn đoán mắc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) từ năm 6 tuổi. Nhưng niềm tin ấy đã dẫn đến hậu quả nặng nề.

6 tháng gần đây, D. liên tục có hành vi chống đối khi cãi lời bố mẹ, xung đột với giáo viên, đánh nhau với bạn bè, hút thuốc lá, chơi game quá mức và thậm chí lấy trộm đồ trong nhà. Thành tích học tập sa sút, trẻ thường xuyên bỏ tiết, mất tập trung trong lớp.

Ảnh minh họa

Trực tiếp thăm khám cho D., Thạc sĩ Hoàng Quốc Lân – thành viên Hội Tâm lý Trị liệu Việt Nam cho biết, D. khó duy trì chú ý, liên tục vận động, trả lời cộc lốc, trống không; điểm SNAP-IV trên 90 bách phân vị đối với cả giảm chú ý và tăng động. Khám thần kinh và thể chất bình thường, không có dấu hiệu loạn thần. Với kết quả trên, trẻ được chẩn đoán (theo ICD-10) bị rối loạn tăng động kèm rối loạn hành vi và cảm xúc.

Theo nhà trị liệu tâm lý Hoàng Quốc Lân, trường hợp này hậu quả nặng nề nhất là đã bỏ lỡ “giai đoạn vàng” điều trị ADHD là từ 3–7 tuổi (dù phát hiện và được chẩn đoán từ lúc 6 tuổi). Các nghiên cứu cho thấy, việc trì hoãn điều trị với trẻ mắc rối loạn này sẽ làm tăng nguy cơ thất bại học đường, mâu thuẫn gia đình và lệch chuẩn xã hội.

“Trường hợp này minh họa rất rõ, việc bỏ lỡ “giai đoạn vàng” (3–7 tuổi) dẫn đến biểu hiện chống đối và xâm kích nghiêm trọng ở tuổi thiếu niên”, thạc sĩ Lân nói.

Theo các chuyên gia, việc phát hiện sớm và can thiệp đúng cách có thể giúp trẻ mắc ADHD cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống. Vì thế, quá trình chăm sóc con, phụ huynh cần đặc biệt lưu ý những dấu hiệu bất thường của con để có hướng xử lý kịp thời.

Theo đó, khi trẻ bắt đầu đi học, biểu hiện của tăng động giảm chú ý sẽ cho thấy sự hiếu động đáng kể so với các trẻ đồng trang lứa. Về lâu dài, các trẻ mắc tăng động giảm chú ý thường có kết quả học tập sút kém do giảm tập trung, hoặc trở thành trẻ cá biệt do sự khó kiểm soát hành vi của mình.

Ảnh minh họa

“ADHD không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân trẻ mà còn tác động đến gia đình và xã hội. Nếu không được điều trị có thể tiến triển thành rối loạn hành vi nghiêm trọng, ảnh hưởng đến học tập, mối quan hệ và thậm chí làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần khác ở tuổi trưởng thành. Vì vậy, chúng tôi khuyến nghị phụ huynh cần quan sát kỹ hành vi của con, đưa trẻ đi khám khi thấy dấu hiệu bất thường, đặc biệt là không bỏ lỡ giai đoạn vàng từ 3–7 tuổi để can thiệp kịp thời”, thạc sĩ Hoàng Quốc Lân khuyến cáo.

Đồng thời, vị chuyên gia này cảnh báo, rối loạn tăng động giảm chú ý ở tuổi vị thành niên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể để lại hậu quả nặng nề với hành vi chống đối và xâm kích. Các nghiên cứu cho thấy, phát hiện sớm và can thiệp đúng cách không chỉ giúp cải thiện triệu chứng ADHD mà còn ngăn ngừa nguy cơ tiến triển thành các rối loạn tâm thần khác ở tuổi trưởng thành.

Do đó, quản lý ADHD cần dựa trên mô hình đa mô thức, kết hợp thuốc, trị liệu hành vi-nhận thức, huấn luyện kỹ năng kiểm soát cảm xúc, cùng với sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường. Việc nâng cao nhận thức của phụ huynh, giáo viên và cộng đồng đóng vai trò then chốt, giúp trẻ được tiếp cận điều trị kịp thời, giảm gánh nặng lâu dài và tạo điều kiện cho sự phát triển toàn diện.

Kim Ngân