Năm học mới, nỗi lo cũ

Điều kiện học tập chưa đảm bảo

Tại Trường Mầm non Vàng Anh, ở xã Ya Ly, sau gần 30 năm hoạt động, nhiều phòng học đã xuống cấp nghiêm trọng. Hiệu trưởng Trường Mầm non Vàng Anh Lê Thị Hương cho biết, một số phòng xuống cấp đến mức không thể bố trí dạy học vì nguy cơ mất an toàn cao, chỉ có thể tận dụng làm thư viện, phòng y tế. Bên cạnh đó, nhà trường còn thiếu 4 phòng học theo quy định.

“Dù địa phương đã hỗ trợ 30 bộ bàn ghế và vật liệu sửa chữa lớp học xuống cấp, nhưng chừng đó vẫn chưa đủ. Trường đang rất cần được đầu tư thêm phòng học, giường ngủ cho trẻ và đồ dùng học tập để đáp ứng tối thiểu nhu cầu dạy học và chăm sóc trẻ”, Hiệu trưởng Lê Thị Hương cho hay.

Tình trạng này cũng diễn ra ở cấp tiểu học và THCS. Trường Tiểu học và THCS Trần Hưng Đạo, ở xã Ya Ly có 12 lớp với gần 300 HS, trong đó 98% là HS người dân tộc thiểu số (DTTS). Học sinh được hưởng chế độ bán trú, nhưng trường lại thiếu cơ sở hạ tầng phục vụ sinh hoạt của HS, như phòng ở, nhà ăn và nơi nghỉ trưa. Trường cũng chưa có phòng học bộ môn, thư viện, nhà đa năng, nhà vệ sinh cho HS.

“Chúng tôi mới chỉ được cấp thiết bị dạy học theo Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 cho các khối lớp 1, 2 và 6. Các khối lớp còn lại gần như phải xoay xở bằng cách mượn thiết bị hoặc tự tạo đồ dùng giảng dạy. Đây là giải pháp tình thế, không thể duy trì lâu dài”, Hiệu trưởng Nguyễn Văn Nguyên giãi bày.

Một phòng học của Trường Mầm non Vàng Anh, xã Ya Ly bỏ không vì xuống cấp. Ảnh: TR.HƯỚNG

Phó Chủ tịch UBND xã Ya Ly Y Phin cho biết, toàn xã có 7 trường công lập với 23 điểm trường, phục vụ gần 2.500 HS. Qua kiểm tra thực tế, hầu hết các trường đều thiếu nước sinh hoạt, phòng học, nhà vệ sinh, nhà đa năng và các thiết bị phục vụ dạy học theo chương trình mới.

“Chúng tôi đã kêu gọi các tổ chức, cá nhân hỗ trợ xe đạp, cặp sách, bàn ghế... nhưng nguồn lực xã hội hóa còn hạn chế. Trước mắt, địa phương chỉ đạo các trường tạm thời điều tiết cơ sở vật chất cho nhau, song về lâu dài, rất cần sự đầu tư đồng bộ từ cấp trên”, bà Y Phin nhấn mạnh.

Tại xã Ngọc Linh, Trường Phổ thông Dân tộc bán trú (PTDTBT) Tiểu học và THCS Mường Hoong cũng đang chật vật tìm cách khắc phục khó khăn. Theo Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Mường Hoong Nguyễn Thừa Kiên, trường chưa có các phòng học bộ môn như tiếng Anh, Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội; đồ dùng sinh hoạt cho HS bán trú như giường, chăn, màn, chén, đũa, nồi cơm điện cũng thiếu thốn.

Trước thực trạng đó, nhà trường khuyến khích giáo viên phát huy tính sáng tạo, tự làm thiết bị dạy học. Tuy nhiên, để duy trì chất lượng dạy và học, cần có sự đầu tư đồng bộ từ cấp trên.

Cũng tại xã Ngọc Linh, Trường Mầm non Ngọc Linh chưa có khu hiệu bộ, thiếu nhà đa năng, phòng thể chất, phòng âm nhạc, bếp ăn bán trú và cả sân chơi an toàn cho trẻ. Một số điểm trường nhỏ hẹp, không đạt chuẩn về diện tích; thiếu nước sinh hoạt vào mùa khô.

Bên cạnh đó, Trường Mầm non Ngọc Linh còn thiếu 6 giáo viên so với định mức biên chế được giao. Điều này gây áp lực lớn lên đội ngũ hiện có, đồng thời khiến việc tổ chức các hoạt động giáo dục, đặc biệt là giáo dục kỹ năng, phát triển toàn diện cho trẻ, gặp nhiều hạn chế.

Không chỉ trường học vùng cao thiếu thốn

Điều đáng nói là, ngay cả nhiều trường học ở trung tâm hành chính của tỉnh, cũng đang trong tình trạng thiếu trầm trọng trang thiết bị dạy học theo Chương trình GDPT 2018. Tại phường Cẩm Thành, trong khi các trường mầm non cơ bản đáp ứng yêu cầu tối thiểu về thiết bị dạy học theo quy định, thì ở cấp Tiểu học và THCS, phần lớn các trường vẫn phải tận dụng thiết bị cũ từ Chương trình GDPT 2006.

Việc triển khai đầu tư, mua sắm thiết bị dạy học theo Chương trình GDPT 2018 vẫn đang chậm, không đồng bộ theo khối lớp và từng môn học. Các trường chủ yếu tự mua sắm từ nguồn kinh phí được cấp, thiếu đồng bộ ở từng bộ môn, từng khối lớp, chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định.

Trường THCS Nghĩa Chánh, ở phường Cẩm Thành chỉ có một phòng Tin học, nên mỗi máy có 2 - 3 học sinh thực hành. Ảnh: TR.PHƯƠNG

Trường THCS Nghĩa Chánh, ở phường Cẩm Thành là một ví dụ. Với 917 HS ở 22 lớp, trường chỉ có một phòng tin học với 20 máy tính. Thầy giáo Nguyễn Văn Hưng - giáo viên Tin học, Trường THCS Nghĩa Chánh chia sẻ, tôi dạy 11 lớp, nhưng chỉ có một phòng máy. Trung bình 2 - 3 HS sử dụng chung một máy, nên các em hạn chế thời gian thực hành, ảnh hưởng đến chất lượng học tập.

Ngoài ra, trường cũng thiếu phần lớn các phòng bộ môn, phòng chức năng, ảnh hưởng trực tiếp đến triển khai các hoạt động giáo dục tích cực, giáo dục kỹ năng, giáo dục STEM. “Hằng năm, nhà trường đều có văn bản đề xuất bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng dạy học, nhưng chỉ được phê duyệt rất hạn chế. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến thực hiện mục tiêu đổi mới giáo dục”, Phó Hiệu trưởng phụ trách Trường THCS Nghĩa Chánh Bùi Cung cho biết.

Cần giải pháp đồng bộ và lâu dài

Theo các địa phương, nhu cầu mua sắm thiết bị dạy học theo Chương trình GDPT 2018 ở các trường học rất lớn. Vì vậy, Sở GD&ĐT cần triển khai thực hiện mua sắm tập trung, đồng bộ theo đề án được ban hành kèm theo Quyết định số 628/QĐ-UBND ngày 15/6/2022 của UBND tỉnh Quảng Ngãi (cũ) về phê duyệt Đề án bảo đảm cơ sở vật chất cho chương trình giáo dục mầm non và GDPT giai đoạn 2023 - 2025 trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

Đồng thời, tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học theo hướng hiện đại, kho học liệu số, thiết bị mô phỏng nhằm đáp ứng yêu cầu dạy học trong tình hình mới.

Nhiều ý kiến cho rằng, cơ chế xã hội hóa cũng cần được mở rộng, khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong đầu tư cho trường học, đặc biệt ở những địa bàn khó khăn. Bởi hơn ai hết, HS vùng khó cần được học tập trong môi trường an toàn, đầy đủ và công bằng. Chỉ khi khoảng cách về điều kiện giáo dục giữa vùng cao với đồng bằng và khu vực trung tâm được thu hẹp, mới có thể nói đến bình đẳng trong tiếp cận tri thức.

Đây cũng là một trong số những nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm trong Kế hoạch thực hiện chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045 trên địa bàn tỉnh.

TRẦN HƯỚNG - TRỊNH PHƯƠNG