Năm giải pháp giúp công nghiệp ĐBSCL đạt mục tiêu Net Zero

Sơ đồ về tình hình phát triển các khu công nghiệp phía Nam tại hội thảo. Ảnh: Lạc Long

Nhận định trên được nêu ra tại hội thảo “Lộ trình giảm phát thải carbon hướng tới Net Zero” do Ban quản lý các khu chế xuất và công nghiệp Cần Thơ tổ chức vào ngày 25-9-2025 nhằm hỗ trợ các nhà máy, khu công nghiệp ĐBSCL xây dựng kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính.

Dẫn số liệu thống kê của Liên hiệp quốc, cho thấy 40% diện tích đất trên thế giới đang bị suy thoái do biến đổi khí hậu, gây rủi ro cho khoảng một nửa GDP toàn cầu. Vấn đề về an ninh tài nguyên, an ninh năng lượng, an ninh môi trường đang tác động không nhỏ đến triển vọng phát triển kinh tế. Vùng ĐBSCL, với ngành công nghiệp đặc thù tập trung vào chế biến các sản phẩm nông nghiệp, thủy sản, hàng dệt may, da giầy xuất khẩu, vật liệu xây dựng, luyện kim… cũng dễ bị tổn thương trước tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.

Theo đánh giá của PGS.TS. Nguyễn Lữ Phương, Trưởng Bộ môn Quản lý Môi Trường Đại học Tài Nguyên và Môi Trường TP.HCM, mặc dù cơ sở hạ tầng công nghiệp ĐBSCL có tiềm năng và tương đối hoàn chỉnh, nhưng vẫn đối mặt với một số thách thức như thiếu nguồn năng lượng sạch và sử dụng nhiều điện năng dẫn đến lượng lớn carbon phát thải vào bầu khí quyển.

Ngoài ra, nhiều nhà máy tại các khu công nghiệp thành lập đã lâu được đánh giá là sử dụng công nghệ lạc hậu, máy móc cũ kỹ cũng như một số cơ sở hạ tầng dùng chung gồm hệ thống xử lý chất thải, nhà máy tái chế đã xuống cấp, không đáp ứng nhu cầu cắt giảm khí carbon theo lộ trình của Việt Nam.

Đồng quan điểm trên, bà Nguyễn Thị Trốn, Chuyên gia môi trường và khí thải nhà kính thuộc Minmax Green, nhấn mạnh các khu công nghiệp cần kiểm kê lượng khí nhà kính để xây dựng kế hoạch giảm phát thải phù hợp. Chuyển đổi xanh đang trở thành xu thế tất yếu và điều kiện sống còn để ĐBSCL phát triển bền vững khu vực công nghiệp, đồng thời tạo lợi thế cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế, đảm bảo sự thịnh vượng cho nền kinh tế.

Đề cập một số lợi ích kinh tế khác để doanh nghiệp chuyển đổi xanh, ông Nguyễn Công Minh Bảo, Giám đốc điều hành Công ty tư vấn Green Transition, cho biết trong vòng 5 năm nay, các đối tác nước ngoài trước khi chọn đầu tư vào khu công nghiệp trong nước đều đặt ra câu hỏi liệu địa điểm này có đáp ứng tiêu chí thân thiện môi trường cũng như đảm bảo đạo đức kinh doanh và đóng góp gì vào sự phát triển bền vững của cộng đồng hay không. Ngoài ra, thống kê trong 24 tháng qua do Green Transition thực hiện, cho thấy 70% người tiêu dùng cả trong và ngoài nước quan tâm đến “sản phẩm xanh” và 30% khách hàng sẵn sàng trả chi phí cao hơn để có được những sản phẩm đáp ứng tiêu chí này.

Một số giải pháp được các chuyên gia đưa ra giúp mạng lưới nhà máy, khu công nghiệp tại ĐBSCL đạt được lộ trình phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050 gồm sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió giúp giảm đáng kể khí carbon sinh ra. Các ngành sản xuất lớn như xi măng, sắt, thép cần đầu tư vào công nghệ tuần hoàn cũng như kiểm kê và báo cáo lượng phát thải khí nhà kính, song song với việc ứng dụng quy trình thu hồi, lưu trữ carbon (CCS).

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng có thể thay thế quy trình sản xuất truyền thống “lấy-chế tạo-thải” bằng quy trình mới giúp tối ưu hóa tài nguyên cũng như dùng các ứng dụng công nghệ quản lý năng lượng và tái chế nguyên liệu sản xuất…

Lạc Long