Năm 2026 số hóa bằng lái xe, bắt buộc 'khám sức khỏe' ô tô cũ

Từ ngày 1/1/2026, trẻ dưới 10 tuổi và có chiều cao dưới 1,35 m phải được ngồi trên ghế an toàn phù hợp và không được ngồi cùng hàng ghế với người lái, trừ trường hợp xe chỉ có một hàng ghế. Trách nhiệm của tài xế không chỉ là trang bị ghế, mà còn phải hướng dẫn và bảo đảm trẻ sử dụng đúng cách. Quy định này được kỳ vọng sẽ khắc phục khoảng trống lâu nay trong bảo vệ trẻ em khi xảy ra va chạm giao thông.

Ghế trẻ em phải đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật và quản lý theo quy chuẩn. Ảnh minh họa: Motorist.

Giấy phép lái xe bước vào giai đoạn quản lý dựa trên dữ liệu số hóa. Từ đầu năm 2026, thông tin người lái được tích hợp, kết nối trên hệ thống, giúp việc kiểm tra, xử lý vi phạm thuận tiện hơn và hạn chế gian lận giấy tờ. Điều này đồng nghĩa với việc mọi hành vi vi phạm sẽ được ghi nhận đầy đủ, tạo áp lực tuân thủ lớn hơn đối với người cầm lái.

Tại các đô thị lớn, tổ chức giao thông cũng có những điều chỉnh rõ nét. Từ 1/1/2026 sẽ thực hiện thí điểm hạn chế ô tô tải từ 10 tấn trở lên, xe container, xe đầu kéo lưu thông trên đường Vành đai 3 và một số tuyến khác nhằm giảm ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường. Với giới tài xế vận tải và doanh nghiệp logistics, thay đổi này buộc phải tính toán lại lịch trình, lộ trình giao hàng, thậm chí phát sinh chi phí nếu phải chờ ngoài khung giờ cho phép.

Đáng chú ý không kém là việc siết tiêu chuẩn khí thải ô tô, được xem là chính sách có tác động sâu rộng nhất trong giai đoạn tới. Theo lộ trình áp dụng, kể từ 1/3/2026, ô tô tham gia giao thông phải đáp ứng quy chuẩn khí thải theo năm sản xuất. Xe sản xuất trước năm 1999 phải đạt mức 1 (tương đương Euro 1); xe sản xuất từ năm 1999 đến hết 2016 áp dụng mức 2 (Euro 2); còn ô tô sản xuất từ năm 2017 đến hết năm 2021 phải đạt mức 3 (Euro 3).

Quy định này được ban hành theo quyết định do Trần Hồng Hà ký ngày 28/11 năm nay, đồng thời bãi bỏ Quyết định 16/2019/QĐ-TTg trước đây. Hệ thống quy chuẩn mới được đánh giá toàn diện và chặt chẽ hơn, không chỉ nhằm giảm phát thải mà còn tạo sức ép để các phương tiện đời cũ được bảo dưỡng, nâng cấp hoặc từng bước rút khỏi lưu thông.

Từ 1/3/2026, ô tô tham gia giao thông phải đáp ứng quy chuẩn khí thải theo năm sản xuất. Ảnh: Lộc Liên.

Hai đô thị lớn nhất cả nước là Hà Nội và TPHCM sẽ áp dụng tiêu chuẩn khắt khe hơn mặt bằng chung. Từ 1/1/2029, ô tô lưu thông tại hai thành phố này phải đạt ít nhất mức 2. Riêng xe sản xuất từ năm 2022, nếu muốn di chuyển vào nội đô, phải đạt Euro 4 từ 1/3/2026 và Euro 5 từ 1/1/2028. Các phương tiện sản xuất giai đoạn 2017 - 2021 được giãn lộ trình, áp dụng mức 4 từ 1/1/2027 và đến 1/1/2032 phải đạt mức cao nhất - Euro 5.

Ngoài ra, các quy định xử phạt theo điểm trên giấy phép lái xe sẽ tiếp tục được áp dụng đồng bộ trong năm 2026. Mỗi hành vi vi phạm không chỉ kéo theo mức phạt tiền, mà còn trực tiếp trừ điểm trên bằng lái, buộc người vi phạm phải học lại hoặc sát hạch lại khi chạm ngưỡng. Cùng với đó, lệ phí trước bạ đối với ô tô, xe máy từ năm 2026 sẽ do từng địa phương quyết định, khiến chi phí đăng ký xe mới có thể chênh lệch rõ rệt giữa các tỉnh, thành.

Như vậy, năm 2026 đánh dấu một bước chuyển lớn trong quản lý giao thông, từ an toàn, môi trường đến kỷ cương pháp luật. Với tài xế, đặc biệt là những người đang sử dụng xe đời cũ hoặc thường xuyên di chuyển trong đô thị lớn, việc cập nhật chính sách, điều chỉnh thói quen lái xe và chủ động kiểm tra “sức khỏe” phương tiện không còn là lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để tiếp tục lưu thông hợp pháp và an toàn trong giai đoạn mới.

Lộc Liên