Na Uy chọn vũ khí để đối phó hạm đội phương Bắc

Trang tin Defense Express hôm 2.9 cho biết, theo kế hoạch, quốc gia thành viên NATO này sẽ đặt mua ít nhất 5 tàu hộ vệ Type 26 do Anh thiết kế, thay thế lớp Fridtjof Nansen đã phục vụ từ đầu những năm 2000.

Quyết định của Na Uy được đưa ra sau khi cân nhắc nhiều phương án, trong đó có cả tàu hộ vệ FDI của Pháp. Cuối cùng, Na Uy chọn Type 26 Global Combat Ship do BAE Systems (Anh) phát triển nhờ ưu thế rõ rệt trong tác chiến chống ngầm và khả năng đồng bộ cao với các lực lượng hải quân NATO.

Tổng trị giá chương trình ước tính khoảng 13,5 tỉ USD, là khoản đầu tư quốc phòng trên biển lớn nhất trong lịch sử Na Uy. Ngân sách này không chỉ dành cho đóng mới tàu, mà còn bao gồm bảo dưỡng dài hạn, huấn luyện thủy thủ đoàn và tích hợp hệ thống vũ khí trong nhiều thập niên tới.

Tàu hộ vệ Type 26 - Ảnh: Defense Express

Khinh hạm thế hệ mới

Type 26, hay còn gọi là khinh hạm lớp City, là sản phẩm thuộc chương trình Global Combat Ship (GCS) nhằm thay thế lớp Type 23 của hải quân hoàng gia Anh. Tàu có lượng giãn nước khoảng 6.900 tấn, dài gần 150m, rộng 20,8m và sử dụng hệ thống động lực CODLOG kết hợp diesel-điện với turbine khí Rolls-Royce MT30. Nhờ đó, tàu đạt tốc độ hơn 26 hải lý/giờ (48km/giờ), tầm hoạt động vượt 7.000 hải lý (13.000km).

Thiết kế Type 26 được tối ưu hóa để giảm tiếng ồn, nâng cao hiệu quả trong nhiệm vụ chống ngầm. Tàu được trang bị hệ thống định vị và đo khoảng cách bằng âm thanh (sonar) hiện đại, cho phép phát hiện tàu ngầm từ cự ly xa trong môi trường đại dương mở.

Ngoài ra, Type 26 có 24 ống phóng thẳng đứng Mk 41 VLS, mang được nhiều loại tên lửa từ phòng không tầm xa, chống tên lửa hành trình cho tới tấn công mặt đất. Về lý thuyết, Type 26 còn có thể triển khai Tomahawk nếu được tích hợp.

Mô phỏng hoạt động của tàu hộ vệ Type-26 - Video: BAE Systems

Ngoài ra, tàu cũng được trang bị thêm các loại vũ khí gồm tên lửa phòng không Sea Ceptor, pháo 12mm, cùng khả năng mang trực thăng săn ngầm như Wildcat hoặc Merlin, thậm chí cả Chinook.

Khoang nhiệm vụ linh hoạt giúp tàu tham gia nhiều hoạt động khác như chống cướp biển, cứu trợ nhân đạo hay triển khai phương tiện không người lái.

Tiến độ sản xuất

Ban đầu Anh dự định đóng 13 tàu Type 26, nhưng sau điều chỉnh ngân sách, số lượng giảm còn 8 chiếc. Hiện các tàu như HMS Glasgow, HMS Cardiff, HMS Belfast, HMS Birmingham và HMS Sheffield đang trong quá trình chế tạo, dự kiến hoàn tất vào giữa thập niên 2030.

Chi phí phát triển vào khoảng 9,9 tỉ USD. Tuy nhiên, hạn chế tài chính khiến Type 26 chưa được trang bị đầy đủ tên lửa chống hạm Harpoon hay đạn cho Mk 41, điều này từng gây lo ngại về khả năng tác chiến tổng thể.

Một trong những nguyên nhân quan trọng khiến Na Uy đặt niềm tin vào Type 26 là tính đồng bộ với các đồng minh NATO. Hiện Anh đang xây dựng 8 tàu cho hải quân hoàng gia, Canada đặt hàng 15 biến thể cải tiến mang tên River-class destroyer, còn Úc phát triển 6 tàu Hunter-class.

Khinh hạm lớp Hunter của Úc phát triển dựa trên thiết kế của Type 26 - Ảnh: Defense Express

Khác với Canada và Úc, Na Uy dự kiến giữ nguyên thiết kế chuẩn, đóng mới tại xưởng BAE Systems ở Clyde (Anh). Cách tiếp cận này giúp giảm rủi ro kỹ thuật, bảo đảm tiến độ và tận dụng được tối đa kinh nghiệm sẵn có từ chương trình của Anh.

Na Uy kỳ vọng chiếc Type 26 đầu tiên sẽ được bàn giao vào năm 2029, sớm hơn kế hoạch của Canada (đầu thập niên 2030) và Úc (sau năm 2034). Đáng chú ý, thời điểm này cũng trùng với lịch bàn giao HMS Belfast, chiếc Type 26 thứ ba của hải quân Anh. Việc hai nước tiếp nhận tàu gần như đồng thời mở ra cơ hội hợp tác sâu hơn trong huấn luyện và vận hành.

Theo BAE Systems, với việc tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý, chu kỳ đóng mới Type 26 sẽ được rút ngắn xuống còn khoảng 66 tháng.

Ý nghĩa chiến lược

Việc Na Uy đưa Type 26 vào biên chế được đánh giá là yếu tố có thể thay đổi cán cân sức mạnh ở khu vực Bắc Đại Tây Dương và Bắc Cực. Với vị trí chiến lược giám sát lối ra vào của bán đảo Kola, nơi tập trung các căn cứ của Nga, Na Uy nắm giữ vai trò then chốt trong mạng lưới phòng thủ của NATO.

Trong tình huống khủng hoảng, các tàu Type 26 phối hợp cùng tàu ngầm và máy bay tuần thám P-8A Poseidon có thể phong tỏa tàu ngầm Nga ngay gần căn cứ, hạn chế khả năng chúng vươn ra Đại Tây Dương. Điều này trực tiếp góp phần bảo vệ tuyến tiếp vận giữa Bắc Mỹ và châu Âu, đồng thời củng cố năng lực răn đe hạt nhân của khối NATO.

Lớp Fridtjof Nansen, dù từng được coi là hiện đại khi ra mắt, hiện đã bộc lộ nhiều hạn chế trước những tiến bộ về tác chiến ngầm của Nga. Do đó, việc thay thế bằng Type 26 không chỉ đơn thuần là nâng cấp phương tiện, mà còn là bước ngoặt trong chiến lược quốc phòng của Na Uy.

Khinh hạm lớp Fridtjof Nansen (còn được gọi tắt là lớp Nansen) là lớp khinh hạm mang tên lửa dẫn đường chủ lực của hải quân Na Uy - Ảnh: Wikipedia

Ngoài việc sở hữu tàu chiến tiên tiến, Na Uy còn hưởng lợi từ việc dùng chung hậu cần, cơ sở huấn luyện và nâng cấp với đồng minh trong khối NATO.

Hoàng Vũ